San H01B
| ||
![]() San H01B z MPK Kraków | ||
Dane ogólne | ||
Producent | SFA | |
Premiera | 1955 | |
Lata produkcji | 1958 – 1961 | |
Miejsce produkcji | ![]() | |
Dane techniczne | ||
Typy nadwozia | Wysokopodłogowy autobus miejski klasy MIDI | |
Układ drzwi | 2-0-2 | |
Liczba drzwi | 2 | |
Silniki | S42, 4188 cm³ | |
Moc silników | 62,5 kW (85 KM) | |
Skrzynia biegów | mechaniczna, niesynchronizowana | |
Liczba przełożeń | 5 | |
Długość | 9340 mm | |
Szerokość | 2500 mm | |
Wysokość | 2750 mm | |
Masa własna | 4850 kg | |
Masa całkowita | 8310 kg | |
Rozstaw osi | 4550 mm | |
Wnętrze | ||
Liczba miejsc ogółem | 50 | |
Liczba miejsc siedzących | 33 | |
Informacje dodatkowe | ||
ABS | Nie | |
ASR | Nie | |
EBS | Nie | |
ESP | Nie | |
Klimatyzacja | Nie | |
Portal ![]() |
San H01B – autobus miejski, produkowany w latach 1958-1961 przez Sanocką Fabrykę Autobusów z Sanoka.
Historia modelu[edytuj | edytuj kod]
Dr inż. Janusz Pawłowski pracujący w Biurze Konstrukcyjnym Przemysłu Motoryzacyjnego stworzył ideę autobusowego nadwozia samonośnego. Prace studialne rozpoczęto w 1952 roku, zaś w 1955 roku wykonano prototyp autobusu o roboczym symbolu H01-S42-F01. Oznaczał on kolejno typ nadwozia, silnika i podwozia. Prototyp mieścił 43 pasażerów, w tym 8 na składanych siedzeniach w przejściu między fotelami. Konstrukcja bezramowa przyczyniła się do zredukowania masy własnej autobusu do 4770 kg. Projekt dalej udoskonalano.
W 1957 roku zakończono wytwarzanie w Sanoku autobusów konstrukcji ramowej Star N52, zaś od 1958 roku wdrożono do produkcji model oznaczony San H01, występujący w odmianie międzymiastowej (A) i miejskiej (B). Ze względu na rozkład obciążeń na osie pojazdu silnik typu S42 wysunięto przed oś kół przednich, a skrzynię biegów ze Stara 21 umieszczono w jego środkowej części. Wersja miejska mogła pomieścić łącznie 50 pasażerów, w tym 33 na miejscach siedzących. Zastosowano dwie pary dwuskrzydłowych drzwi bocznych z mechanicznym systemem ich otwierania od wewnątrz, przy czym drzwi przednie obsługiwał kierowca, zaś drzwi tylne konduktor. Wręgowo-powłokową konstrukcję samonośną tego autobusu opatentowano. Charakterystyczną cechą wyróżniającą "Sany H01B" było zastosowanie aż trzech szyb w przedniej oraz tylnej ścianie nadwozia.
Łącznie wyprodukowano 800 sztuk autobusów San H01B. Do dnia dzisiejszego przetrwały prawdopodobnie tylko dwa egzemplarze z których jeden wyremontowany znajduje się w posiadaniu MPK w Krakowie a drugi oczekuje na remont w kolekcji Kochamy Polską Motoryzację w Nowej Soli.
Cechy użytkowe[edytuj | edytuj kod]
Wobec dość małej mocy dysponowanego silnika S42 dążono do możliwie niskiej masy własnej pojazdu. Autorem koncepcji konstrukcyjnej nadwozia był prof. Zbigniew Brzoska. Konstrukcja nawiązywała do rozwiązań stosowanych w lotnictwie (tzw. kesonowa), następnie była zmieniona na wręgowo-powłokową i powłokowo-blachownicową. Wszystkie te rozwiązania nie rozwiązały problemu, jakim było pękanie nadwozi autobusów w różnych miejscach wobec stałego ich przeciążania podczas eksploatacji i złej jakości nawierzchni ulic w Polsce. Zastosowano w późniejszym okresie belki nadresorowe, które miały za zadanie korzystniej przenosić obciążenia z nadwozia na układ jezdny. Rezultaty tych poczynań były niewystarczające, trwałość nadwozi była zbyt niska. Niestety, skierowano autobus przedwcześnie do produkcji seryjnej, bez dogłębnego przebadania go w normalnych warunkach użytkowania. Owocowało to rozlicznymi problemami eksploatacyjnymi u użytkowników. Wobec zakończenia prac nad odmianą silnika S42 - silnikiem S47 o mocy zwiększonej do 105 KM zaprzestano rozwoju Sana H01, skupiając się na ramowej konstrukcji następcy, jakim był trwały San H100, którego konstrukcja była jednak technicznym krokiem wstecz.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Aleksander Rummel: Polskie konstrukcje i licencje motoryzacyjne w latach 1922-1980. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985. ISBN 83-206-0514-8.
- Andrzej Zieliński: Polskie konstrukcje motoryzacyjne 1947-1960. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985. ISBN 83-206-1541-0.