54°39′48″N 17°12′49″E/54,663333 17,213611Smołdzino (powiat słupski)
| wieś | |
-ambona.jpg) Ambona wczesnobarokowa z XVII wieku, Smołdzino | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
947[1] |
| Strefa numeracyjna |
59 |
| Kod pocztowy |
76-214[2] |
| Tablice rejestracyjne |
GSL |
| SIMC |
0751166 |
Położenie na mapie gminy Smołdzino  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu słupskiego  | |
| 54°39′48″N 17°12′49″E/54,663333 17,213611
| |
Smołdzino (kaszb. Smôłdzëno, niem. Schmolsin[3]) – wieś w północnej Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Smołdzino na Wybrzeżu Słowińskim. Miejscowość jest siedzibą gminy Smołdzino.
W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne Smołdzino[4]. Wieś pełni między innymi funkcję turystyczną, ze względu na bliskość Morza Bałtyckiego i atrakcji turystycznych.
W 2011 miejscowość liczyła 947 mieszkańców[1].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś jest siedzibą sołectwa, które obejmuje powierzchnię 1116,92 ha, a wg danych z 2006 r. zamieszkiwało je 971 osób[5].
Smołdzino leży nad rzeką Łupawą, u podnóża wzgórza Rowokół, w sąsiedztwie Bałtyku, kilku przymorskich jezior (Gardno, Łebsko, Dołgie Wielkie, Dołgie Małe), w pobliżu Słowińskiego Parku Narodowego.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa słupskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jest to wieś słowińska o dużych tradycjach. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z dokumentu księcia gdańskiego Mściwoja II 1281; w latach 1329–1341 wieś stanowiła własność Krzyżaków. W 1622 roku dobra smołdzińskie przypadły w wianie księżnej Annie de Croy, fundatorce kościoła z 1632 roku. W Smołdzinie pracował pastor Michał Mostnik (Pontanus), który niesłusznie uchodził za piewcę polskości i znawcę języka kaszubskiego[6]. W 1830 roku wygłoszono ostatnie kazania w języku kaszubskim. W 1935 roku u ujścia rzeki Łupawy do jeziora Gardno zbudowano elektrownię wodną. Od 1969 w Smołdzinie mieści się dyrekcja Słowińskiego Parku Narodowego.
Na terenie miejscowości znajduje się pomnik upamiętniający poległych w 1945 r. żołnierzy Armii Czerwonej[7].
Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]
- Kościół wzniesiony w 1632 r., wczesnobarokowy ołtarz, na skrzydłach owalne portrety Anny de Croy i jej 12-letniego syna Bogusława Ernesta, barokowa amboną z początków XVII wieku, na stropie 49 obrazów z XVII w[8].
- Zabytkowy park pałacowy[9], piętrowy pałacyk z XIX w., bez cech stylowych[10],
- Muzeum Przyrodnicze Słowińskiego Parku Narodowego,
- Wieża widokowa na wzgórzu Rowokół,
- Przystań żeglarska w Gardnie Wielkiej, nad jeziorem Gardno,
- Elektrownia Wodna „Smołdzino”.
Odniesienia w literaturze[edytuj | edytuj kod]
Przedwojenne Smołdzino pojawia się w książce niemieckiej dziennikarki i pisarki Corduli Bölling-Moritz Glück aus grünem Glas[11], będącej wspomnieniami z jej dzieciństwa (dziadek autorki był administratorem urzędu leśnego z siedzibą w nieistniejącym dziś pałacu[12]).
Smołdzino jako miejsce akcji występuje również w powieści grozy Krzysztofa Wrońskiego Czarny bóg[13]. Opisane wydarzenia mają miejsce w roku 1947, tuż przed opuszczeniem Smołdzina przez ostatnich niemieckich mieszkańców. W książce występują charakterystyczne punkty miejscowości, takie jak wzgórze Rowokół, kościół Świętej Trójcy, nieistniejący dziś pałac czy dawna plebania (obecnie siedziba dyrekcji Słowińskiego Parku Narodowego).
Religia[edytuj | edytuj kod]
- Parafia Greckokatolicka św. Mikołaja w Smołdzinie
- Parafia Trójcy Świętej w Smołdzinie
- Świadkowie Jehowy: zbór Smołdzino (Sala Królestwa: Słupsk)[14]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- inne miejscowości o nazwie Smołdzino – strona ujednoznaczniająca.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r., „Narodowy Spis Powszechny 2011”, Główny urząd statystyczny [dostęp 2015-09-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1182 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ M.P. z 1984 r. nr 15, poz. 108
- ↑ Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Smołdzino na Lata 2007-2015, Urząd Gminy Smołdzino, 2006, s. 7.
- ↑ Zygmunt Szultka, Studia nad rodowodem i językiem Kaszubów, Gdańsk 1992, s. 115.
- ↑ Czarnecka 2015 ↓, s. 471.
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 247-248, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
- ↑ Kolejny pomorski pałac przestanie istnieć, gazetakaszubska.pl, 28 stycznia 2012.
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 237, ISBN 978-83-7495-133-3.
- ↑ Cordula Moritz, Glück aus grünem Glas: Liebeserklärung an ein verlorenes Land, Diederichs, 1963 [dostęp 2015-07-06] (niem.).
- ↑ Jarosław Dąbrowski, Ewangelickie cmentarze w powiecie słupskim, cmentarze_slupsk.republika.pl [dostęp 2015-07-06] [zarchiwizowane z adresu 2015-07-06].
- ↑ Wydawnictwo Novae Res, Wydawnictwo Novae Res [dostęp 2015-07-06].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-07-22].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dominika Czarnecka: „Pomniki wdzięczności” Armii Czerwonej w Polsce Ludowej i w III Rzeczypospolitej. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2015. ISBN 978-83-7629-777-4. OCLC 1062341968.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Smołdzino na stronie powiatu słupskiego
- Smołdzino. smoldzino.most.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-28)].
- Cmentarze w Smołdzinie
- Siedziba gminy: Smołdzino
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Części wsi |
- Na podstawie bazy TERYT/SIMC oraz Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych – stan danych na 08-11-2017