Sądy wojskowe (Polska): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m →Sądownictwo Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej: main -> osobny artykuł |
m WPCleaner v1.27 - Naprawa 2 linków do ujednozn. - Kasacja, Orzeczenie |
||
Linia 35: | Linia 35: | ||
Zgodnie z wymogiem [[Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej|Konstytucji]] sądownictwo wojskowe jest co najmniej dwuinstancyjne ([[zasada instancyjności]]). |
Zgodnie z wymogiem [[Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej|Konstytucji]] sądownictwo wojskowe jest co najmniej dwuinstancyjne ([[zasada instancyjności]]). |
||
* '''Wojskowy sąd garnizonowy''' "odpowiada" [[sąd rejonowy|sądowi rejonowemu]]. Wojskowy sąd garnizonowy orzeka w pierwszej instancji we wszystkich sprawach, z wyjątkiem spraw przekazanych [[ustawa|ustawą]] do właściwości innego sądu. Sądy te rozpoznają także środki odwoławcze ([[zażalenie|zażalenia]]) od |
* '''Wojskowy sąd garnizonowy''' "odpowiada" [[sąd rejonowy|sądowi rejonowemu]]. Wojskowy sąd garnizonowy orzeka w pierwszej instancji we wszystkich sprawach, z wyjątkiem spraw przekazanych [[ustawa|ustawą]] do właściwości innego sądu. Sądy te rozpoznają także środki odwoławcze ([[zażalenie|zażalenia]]) od orzeczeń i [[zarządzenie|zarządzeń]] wydanych w [[postępowanie przygotowawcze|postępowaniu przygotowawczym]] przez [[prokurator]]a wojskowego lub inne upoważnione [[organ wojskowy|organy wojskowe]] (np. [[żołnierz]]a [[Żandarmeria Wojskowa|Żandarmerii Wojskowej]]). |
||
* '''Wojskowy sąd okręgowy''' "odpowiada" [[sąd okręgowy|sądowi okręgowemu]], a zatem rozpoznaje [[apelacja (prawo)|apelacje]] i [[zażalenie|zażalenia]] na [[ |
* '''Wojskowy sąd okręgowy''' "odpowiada" [[sąd okręgowy|sądowi okręgowemu]], a zatem rozpoznaje [[apelacja (prawo)|apelacje]] i [[zażalenie|zażalenia]] na [[orzeczenie sądowe|orzeczenia]] lub [[zarządzenie|zarządzenia]] wydane w wojskowym sądzie garnizonowym. Wojskowy sąd okręgowy orzeka w pierwszej instancji w sprawach o przestępstwa: |
||
# popełnione przez [[żołnierz]]y posiadających [[stopień wojskowy]] [[major]]a i wyższy (tj. wszystkich oficerów starszych, generałów i admirałów oraz [[Marszałek (stopień wojskowy)|Marszałka Polski]]), |
# popełnione przez [[żołnierz]]y posiadających [[stopień wojskowy]] [[major]]a i wyższy (tj. wszystkich oficerów starszych, generałów i admirałów oraz [[Marszałek (stopień wojskowy)|Marszałka Polski]]), |
||
# podlegające w postępowaniu przed [[Sądy powszechne|sądami powszechnymi]] [[Właściwość (prawo)|właściwości]] [[sąd okręgowy|sądu okręgowego]] oraz w szczególnym przypadku [[dezercja|dezercji]] a także czynnej napaści na przełożonego z użyciem broni, |
# podlegające w postępowaniu przed [[Sądy powszechne|sądami powszechnymi]] [[Właściwość (prawo)|właściwości]] [[sąd okręgowy|sądu okręgowego]] oraz w szczególnym przypadku [[dezercja|dezercji]] a także czynnej napaści na przełożonego z użyciem broni, |
||
Linia 46: | Linia 46: | ||
* '''[[Sąd Najwyższy (Polska)|Sąd Najwyższy]] – Izba Wojskowa''' rozpoznaje: |
* '''[[Sąd Najwyższy (Polska)|Sąd Najwyższy]] – Izba Wojskowa''' rozpoznaje: |
||
# [[apelacja (prawo)|apelacje]] i [[zażalenie|zażalenia]] na [[ |
# [[apelacja (prawo)|apelacje]] i [[zażalenie|zażalenia]] na [[orzeczenie sądowe|orzeczenia]] lub [[zarządzenie|zarządzenia]] wydane w wojskowym sądzie okręgowym, |
||
# [[kasacja|kasacje]], |
# [[kasacja (Polska)|kasacje]], |
||
# sprawy przewidziane dla [[sąd apelacyjny|sądów apelacyjnych]] (tj. apelacje i zażalenia od orzeczeń i zarządzeń wydanych w wojskowym sądzie okręgowym jako sądzie pierwszej instancji), |
# sprawy przewidziane dla [[sąd apelacyjny|sądów apelacyjnych]] (tj. apelacje i zażalenia od orzeczeń i zarządzeń wydanych w wojskowym sądzie okręgowym jako sądzie pierwszej instancji), |
||
# inne sprawy przekazane przez [[ustawa|ustawę]] [[Sąd Najwyższy (Polska)|Sądowi Najwyższemu]]. |
# inne sprawy przekazane przez [[ustawa|ustawę]] [[Sąd Najwyższy (Polska)|Sądowi Najwyższemu]]. |
Wersja z 23:53, 16 maj 2013
Sądy wojskowe – organy wymiaru sprawiedliwości Wojska Polskiego.
Sądownictwo Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej
- Osobny artykuł:
Sądownictwo wojskowe po roku 1989
W Polsce sądownictwo wojskowe zostało powołane do sprawowania wymiaru sprawiedliwości w Siłach Zbrojnych RP. Ustrój sądownictwa wojskowego reguluje ustawa z 21 sierpnia 1997 roku – Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz.U. z 1997 r. nr 117, poz. 753). Przestępstwa, które podlegają orzecznictwu sądów wojskowych reguluje Część Wojskowa Kodeksu karnego, natomiast postępowanie przed tymi sądami wojskowymi uregulowane jest w rozdziale XV Kodeksu postępowania karnego.
Podobnie, jak w innych krajach, polskie sądownictwo wojskowe jest sądownictwem szczególnym, właściwym tylko dla określonego rodzaju sprawców – przede wszystkim żołnierzy, a tylko marginalnie dla osób cywilnych.
Organami sądownictwa wojskowego są sądy wojskowe. Sędzią sądu wojskowego może być oficer pełniący zawodową służbę stałą[1]. Są oni powoływani przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Krajowej Rada Sądownictwa[2].
Obecnie – inaczej niż to było w poprzednim systemie – wojskowe jednostki organizacyjne prokuratury i Żandarmeria Wojskowa nie pełnią roli służebnej wobec sądownictwa wojskowego.
Właściwość sądów wojskowych
Zgodnie z art. 647 Kodeksu postępowania karnego orzecznictwu sądów wojskowych podlegają sprawy:
- żołnierzy służby czynnej o:
- przestępstwa przeciwko obowiązkowi pełnienia służby wojskowej, zasadom dyscypliny wojskowej, zasadom postępowania z podwładnymi, zasadom obchodzenia się z uzbrojeniem i uzbrojonym sprzętem wojskowym, zasadom pełnienia służby, mieniu wojskowemu,
- przestępstwa popełnione przeciwko organowi wojskowemu lub innemu żołnierzowi,
- przestępstwa popełnione podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, w obrębie obiektu wojskowego lub wyznaczonego miejsca przebywania, ze szkodą dla wojska lub z naruszeniem obowiązku wynikającego ze służby wojskowej – z wyjątkiem przestępstw popełnionych na szkodę osoby nie będącej żołnierzem,
- pracowników cywilnych wojska o przestępstwa przeciwko zasadom pełnienia służby i przeciwko mieniu wojskowemu,
- żołnierzy sił zbrojnych państw obcych, przebywających na terytorium RP, oraz członków ich personelu cywilnego (pracownicy cywilni wojska), o przestępstwa popełnione w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej.
Z mocy art. 648 Kodeksu postępowania karnego sądy wojskowe rozpoznają także sprawy o:
- współdziałanie w popełnieniu przestępstw określonych wyżej w punkcie 1.1,
- przestępstwa poplecznictwa i paserstwa – jeżeli czyn pozostaje w związku z przestępstwem wskazanym wyżej w punkcie 1.1,
- inne przestępstwa, jeśli ustawy tak stanowią.
Z mocy przepisu przejściowego (art. 12 ustawy – Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego) do dnia wejścia w życie art. 647 Kodeksu postępowania karnego, czyli do 1 stycznia 2008, sądy wojskowe będą rozpoznawać sprawy żołnierzy w czynnej służbie wojskowej o wszelkie przestępstwa popełnione w czasie pełnienia tej służby.
Z mocy art. 10 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia wojskowe sądy garnizonowe rozpoznają w pierwszej instancji sprawy o wykroczenia popełnione przez:
- żołnierzy w czynnej służbie wojskowej,
- żołnierzy sił zbrojnych państw obcych, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz członków ich personelu cywilnego, jeżeli pozostają w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, o ile ustawa lub umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, nie stanowi inaczej.
Zgodnie z wymogiem Konstytucji sądownictwo wojskowe jest co najmniej dwuinstancyjne (zasada instancyjności).
- Wojskowy sąd garnizonowy "odpowiada" sądowi rejonowemu. Wojskowy sąd garnizonowy orzeka w pierwszej instancji we wszystkich sprawach, z wyjątkiem spraw przekazanych ustawą do właściwości innego sądu. Sądy te rozpoznają także środki odwoławcze (zażalenia) od orzeczeń i zarządzeń wydanych w postępowaniu przygotowawczym przez prokuratora wojskowego lub inne upoważnione organy wojskowe (np. żołnierza Żandarmerii Wojskowej).
- Wojskowy sąd okręgowy "odpowiada" sądowi okręgowemu, a zatem rozpoznaje apelacje i zażalenia na orzeczenia lub zarządzenia wydane w wojskowym sądzie garnizonowym. Wojskowy sąd okręgowy orzeka w pierwszej instancji w sprawach o przestępstwa:
- popełnione przez żołnierzy posiadających stopień wojskowy majora i wyższy (tj. wszystkich oficerów starszych, generałów i admirałów oraz Marszałka Polski),
- podlegające w postępowaniu przed sądami powszechnymi właściwości sądu okręgowego oraz w szczególnym przypadku dezercji a także czynnej napaści na przełożonego z użyciem broni,
- popełnione przez żołnierzy sił zbrojnych państw obcych oraz ich personelu cywilnego,
- inne na podstawie przepisów szczególnych.
Wojskowy sąd okręgowy orzeka także jednoosobowo w przedmiocie tymczasowego aresztowania w stosunku do żołnierzy posiadających stopień wojskowy majora i wyższy (w stosunku do pozostałych orzeka o tym wojskowy sąd garnizonowy).
- Sąd Najwyższy – Izba Wojskowa rozpoznaje:
- apelacje i zażalenia na orzeczenia lub zarządzenia wydane w wojskowym sądzie okręgowym,
- kasacje,
- sprawy przewidziane dla sądów apelacyjnych (tj. apelacje i zażalenia od orzeczeń i zarządzeń wydanych w wojskowym sądzie okręgowym jako sądzie pierwszej instancji),
- inne sprawy przekazane przez ustawę Sądowi Najwyższemu.
Struktura sądownictwa wojskowego w Polsce
Stan na 1 stycznia 2010 roku
Wojskowy Sąd Okręgowy w Poznaniu
- Wojskowy Sąd Garnizonowy w Bydgoszczy
- Wojskowy Sąd Garnizonowy w Gdyni
- Wojskowy Sąd Garnizonowy w Poznaniu
- Wojskowy Sąd Garnizonowy w Szczecinie
- Wojskowy Sąd Garnizonowy we Wrocławiu
- Wojskowy Sąd Garnizonowy w Zielonej Górze
Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie
- Wojskowy Sąd Garnizonowy w Krakowie
- Wojskowy Sąd Garnizonowy w Lublinie
- Wojskowy Sąd Garnizonowy w Olsztynie
- Wojskowy Sąd Garnizonowy w Warszawie
Z dniem 1 lipca 2010 roku zniesione zostały wojskowe sądy garnizonowe w Bydgoszczy, Krakowie i Zielonej Górze[3].
Stan po dniu 1 lipca 2010 roku
Wojskowy Sąd Okręgowy w Poznaniu
- Wojskowy Sąd Garnizonowy w Gdyni
- Wojskowy Sąd Garnizonowy w Poznaniu
- Wojskowy Sąd Garnizonowy w Szczecinie
- Wojskowy Sąd Garnizonowy we Wrocławiu
Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie
- Wojskowy Sąd Garnizonowy w Lublinie
- Wojskowy Sąd Garnizonowy w Olsztynie
- Wojskowy Sąd Garnizonowy w Warszawie
Nadzór nad sądami wojskowymi
Nadzór orzeczniczy nad działalnością sądów wojskowych sprawuje Izba Wojskowa Sądu Najwyższego. Nadzór w zakresie organizacji i działalności administracyjnej nad sądami wojskowymi sprawuje Minister Sprawiedliwości. Nadzór w zakresie czynnej służby wojskowej sędziów, asesorów i aplikantów sądów wojskowych sprawuje Minister Obrony Narodowej.
Organy sądów wojskowych
Organami sądów wojskowych są:
- w wojskowych sądach okręgowych:
- prezes sądu
- kolegium wojskowego sądu okręgowego
- w wojskowych sądach garnizonowych:
- prezes sądu
Zobacz też
- ↑ Art. 22 § 1 Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. Prawo o ustroju sądów wojskowych – Dz.U. z 1997 r. nr 117, poz. 753.
- ↑ Art. 23 § 1 Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. Prawo o ustroju sądów wojskowych – Dz.U. z 1997 r. nr 117, poz. 753.
- ↑ § 1 Rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie zniesienia niektórych wojskowych sądów garnizonowych oraz zmiany rozporządzenia w sprawie utworzenia sądów wojskowych oraz określenia ich siedzib i obszarów właściwości (Dz.U. z 2010 r. nr 32, poz. 175).