Sąd okręgowy
Sąd okręgowy (SO, do 1998 wojewódzki, SW) – w Polsce sąd powszechny orzekający zarówno w pierwszej, jak i drugiej instancji.
Właściwość[edytuj | edytuj kod]
W polskim wymiarze sprawiedliwości jest zasadą, że w pierwszej instancji orzeka sąd rejonowy. W postępowaniu cywilnym procesowym sąd okręgowy orzeka w sprawach o roszczenia majątkowe przekraczające 75 tys. zł (z pewnymi wyjątkami), o roszczenia wynikające z Prawa prasowego, o ochronę praw niemajątkowych (z pewnymi wyjątkami), a także o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę o podziale spółdzielni, o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem oraz w pewnych innych sprawach dotyczących uchwał osób prawnych i jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, jak również rozpoznaje sprawy o roszczenia związane z naruszeniem przepisów o ochronie danych osobowych. Sąd okręgowy orzeka w sprawach własności intelektualnej w postępowaniu odrębnym (dotyczy to także zapobiegania i zwalczania nieuczciwej konkurencji, ochrony dóbr osobistych w zakresie, w jakim dotyczy ona wykorzystania dobra osobistego w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji przedsiębiorcy, towarów lub usług, jak również ochrony dóbr osobistych w związku z działalnością naukową lub wynalazczą). Sąd okręgowy ponadto orzeka w postępowaniu nieprocesowym o ubezwłasnowolnieniu, a także separacji na żądanie jedno z małżonków i jej zniesieniu. W sprawach karnych sąd okręgowy orzeka jako sąd pierwszej instancji tylko w sprawach o zbrodnie i niektóre występki.
Ponadto na wniosek sądu rejonowego sąd apelacyjny może przekazać sądowi okręgowemu do rozpoznania w I instancji sprawę o każde przestępstwo ze względu na szczególną wagę lub zawiłość tej sprawy, zaś w sprawach cywilnych postanowienie o przekazaniu sprawy do sądu okręgowego wydaje sam sąd rejonowy. Sąd okręgowy uprawniony jest także do wydania listu żelaznego i europejskiego nakazu aresztowania. Instancją odwoławczą od orzeczeń tego sądu jest sąd apelacyjny – tylko wtedy, gdy sąd okręgowy był sądem I instancji w danej sprawie.
W drugiej instancji sąd okręgowy rozpoznaje apelacje i zażalenia od orzeczeń wydanych w pierwszej instancji przez sąd rejonowy.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 Prawa prasowego wydawanie dziennika lub czasopisma wymaga rejestracji w sądzie okręgowym właściwym miejscowo dla siedziby wydawcy.
Organizacja[edytuj | edytuj kod]
Sądy okręgowe tworzy i znosi minister sprawiedliwości po uzyskaniu opinii Krajowej Rady Sądownictwa w drodze rozporządzenia. Obszar właściwości sądu okręgowego powinien obejmować obszary właściwości przynajmniej dwóch sądów rejonowych. Mogą również być powoływane ośrodki zamiejscowe i wydziały zamiejscowe sądów okręgowych. Choć obszar właściwości sądu oraz podział administracyjny są od siebie niezależne, to okręgi zasadniczo mieszczą się w granicach jednego województwa. Jedynym wyjątkiem jest obszar właściwości Sądu Okręgowego w Suwałkach, który obejmuje północny fragment województwa podlaskiego oraz kilka wschodnich powiatów województwa warmińsko-mazurskiego.
Lista sądów[edytuj | edytuj kod]
W Polsce istnieje 47 sądów okręgowych[1]:
.jpg)
Struktura sądu[edytuj | edytuj kod]
Sąd okręgowy dzieli się na wydziały:
- cywilny (oddzielnie wydział cywilny oraz cywilny odwoławczy),
- karny (oddzielnie wydział karny oraz karny odwoławczy),
- penitencjarny i nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń sądowych,
- pracy,
- ubezpieczeń społecznych (jeśli liczba spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, rozpatrywanych przez sąd okręgowy jest niewielka to zamiast tego wydziału i odrębnego wydziału pracy, tworzy się wspólny wydział pracy i ubezpieczeń społecznych),
- gospodarczy.
W SO w Warszawie istnieje ponadto:
- odrębna jednostka organizacyjna do spraw z zakresu ochrony konkurencji, regulacji energetyki, telekomunikacji i transportu kolejowego (sąd ochrony konkurencji i konsumentów),
- odrębna jednostka organizacyjna do spraw rejestrowych powierzonych temu sądowi na podstawie odrębnych przepisów np. rejestr zawodowy, rejestr partii politycznych (Wydział VII),
- odrębna jednostka organizacyjna do spraw z zakresu ochrony wspólnotowych znaków towarowych i wspólnotowych wzorów przemysłowych (sąd wspólnotowych znaków towarowych i wzorów przemysłowych).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 maja 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustalenia siedzib i obszarów właściwości sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych oraz zakresu rozpoznawanych przez nie spraw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1102).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
| Organy wymiaru sprawiedliwości (sądy) |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pozostałe organy władzy sądowniczej (trybunały) | |||||||||||
