Rezerwat przyrody: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Wycofano edycje użytkownika 79.188.148.210 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Paweł Ziemian BOT.
Znacznik: Wycofanie zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 35: Linia 35:
! style="width:80px" | Łączna powierzchnia (ha)<ref name=GUS2017/>
! style="width:80px" | Łączna powierzchnia (ha)<ref name=GUS2017/>
! style="width:80px" | Powierzchnia ochrony ścisłej (ha)<ref name=GUS2017/>
! style="width:80px" | Powierzchnia ochrony ścisłej (ha)<ref name=GUS2017/>
!Przedmiot ochrony <ref>{{Cytuj |tytuł = Rodzaje, typy i podtypy rezerwatów przyrody. |data dostępu = 2019-08-21 |opublikowany = www.kp.org.pl |url = http://www.kp.org.pl/pdf/poradniki/rozporz_klasyf_rezerwatow.htm}}</ref>
|-
|-
| [[rezerwat leśny|leśny]]|| 735 || 92 || 67224 || 4792
| [[rezerwat leśny|leśny]]|| 735 || 92 || 67224 || 4792
|Pozostałości i fragmenty dawnych puszcz o charakterze pierwotnym, typy zbiorowisk leśnych, stanowiska drzew na granicach zasięgu
|-
|-
| [[rezerwat florystyczny|florystyczny]]|| 162 || 29 || 4739 || 330
| [[rezerwat florystyczny|florystyczny]]|| 162 || 29 || 4739 || 330
|Populacje i siedliska gatunków lub grup gatunków roślin zarodnikowych i kwiatowych oraz grzybów kapeluszowych i porostów
|-
|-
| [[rezerwat torfowiskowy|torfowiskowy]]|| 186 || 99 || 18473 || 1199
| [[rezerwat torfowiskowy|torfowiskowy]]|| 186 || 99 || 18473 || 1199
|Zbiorowiska i gatunki torfowisk niskich, przejściowych i wysokich
|-
|-
| [[rezerwat faunistyczny|faunistyczny]]|| 139 || 330 || 45869 || 403
| [[rezerwat faunistyczny|faunistyczny]]|| 139 || 330 || 45869 || 403
|Populacje i siedliska ssaków, ptaków, gadów, płazów, ryb i bezkręgowców
|-
|-
| [[rezerwat krajobrazowy|krajobrazowy]]|| 108 || 225 || 24345 || 2304
| [[rezerwat krajobrazowy|krajobrazowy]]|| 108 || 225 || 24345 || 2304
|Krajobrazy o cechach naturalnych, charakterystyczne dla poszczególnych regionów geograficznych, często z występującymi zabytkami
|-
|-
| [[rezerwat przyrody nieożywionej|przyrody nieożywionej]]|| 76 || 26 || 1977 || 90
| [[rezerwat przyrody nieożywionej|przyrody nieożywionej]]|| 76 || 26 || 1977 || 90
|Odkrywki geologiczne, zjawiska krasowe, gleby, formy skalne, jaskinie, szata naciekowa, stanowiska skamieniałości, przykłady erozji i innych procesów kształtujących powierzchnię ziemi, utwory geologiczne, wydmy
|-
|-
| [[rezerwat wodny|wodny]]|| 48 || 107 || 5142 || 60
| [[rezerwat wodny|wodny]]|| 48 || 107 || 5142 || 60
|Wody jezior, rzek, potoków i morza wraz ze zbiorowiskami roślin i gatunkami zwierząt
|-
|-
| [[rezerwat stepowy|stepowy]]|| 36 || 15 || 536 || 6
| [[rezerwat stepowy|stepowy]]|| 36 || 15 || 536 || 6
|Murawy ciepłolubne, głównie na podłożu wapiennym i gipsowym
|-
|-
| [[rezerwat słonoroślowy|słonoroślowy]]|| 3 || 10 || 30 || 0
| [[rezerwat słonoroślowy|słonoroślowy]]|| 3 || 10 || 30 || 0
|Słonorośla nadmorskie i śródlądowe
|-
|-
|}
|}

Wersja z 13:35, 21 sie 2019

Tablica informacyjna rezerwatu przyrody w Lesie Bielańskim w Warszawie
Tablica informacyjna rezerwatu przyrody na Węgrzech

Rezerwat przyrody – obszarowa forma ochrony przyrody w Polsce. Podobne pod względem funkcji tereny chronione powoływane są też w wielu innych krajach na świecie.

Rezerwaty przyrody na świecie

Formy ochrony przyrody zwane rezerwatami istnieją w wielu państwach świata[1]. Z reguły są to chronione przepisami prawnymi i wyłączone z użytkowania obszary przeznaczone na cele ochrony przyrody oraz prowadzenia badań naukowych, a dostęp do nich osób postronnych jest mniej lub bardziej ograniczony[2]. Zazwyczaj są one mniejsze od parków narodowych[3]. Brak jest jednak jednorodnej, międzynarodowej definicji rezerwatów oraz jednorodnych kryteriów ich wyznaczania, a obiekty tego typu w różnych krajach mogą być inaczej zarządzane i chronione[2].

Rezerwaty przyrody w Polsce

Liczba rezerwatów w Polsce stopniowo rośnie, w 2000 r. było ich 1307, w 2005 r. – 1395, w 2010 r. – 1463, a w 2013 r. – 1480. Według danych z 2016 roku liczba obiektów tego typu osiągnęła 1493, a ich całkowita powierzchnia wynosiła 168 335,6 ha, co stanowi 0,54% powierzchni kraju. Stosunkowo najwięcej rezerwatów znajdowało się w województwie mazowieckim (189), najmniej w województwie opolskim (36). Średnia w skali kraju wielkość obiektów wynosiła 112,8 hektarów, najmniejsza była w województwie opolskim (26,1 ha), największa w województwie warmińsko-mazurskim (296,4 ha). W ostatnich latach wzrasta odsetek powierzchni rezerwatów objętej ochroną ścisłą (5,5% w roku 2016)[4].

Podstawy prawne

W Polsce rezerwaty przyrody to jedna z obszarowych form ochrony przyrody. Rezerwat przyrody w brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 r. (art. 13 ust. 1)[5]: Szablon:CytatD

Zasady funkcjonowania

Zakazy obowiązujące na obszarze rezerwatów przyrody. Tablica na terenie rezerwatu przyrody Dęby w Meszczach

Przedmiotem ochrony w rezerwacie może być całość przyrody lub szczególne jej składniki, w tym fauna, flora, biota grzybów oraz twory przyrody nieożywionej.

Cały obszar rezerwatu albo jego części mogą podlegać ochronie ścisłej, ochronie czynnej lub ochronie krajobrazowej. Ochrona ścisła polega na nieingerencji w naturalne procesy, ochrona czynna dopuszcza wykonywanie zabiegów ochronnych (np. usunięcie drzew zacieniających stanowisko cennego gatunku rośliny), a ochrona krajobrazowa polega na prowadzeniu gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej w sposób uwzględniający potrzeby przedmiotu ochrony.

Rezerwat ustanawiany jest na mocy zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Likwidacja lub zmniejszenie rezerwatu jest możliwe wyłącznie w przypadku bezpowrotnej utraty jego wartości przyrodniczych. Dla rezerwatu sporządza się na okres 20 lat tzw. plan ochrony – dokument określający cele ochrony, zadania ochronne do wykonania oraz reguły udostępnienia rezerwatu. Plan taki zatwierdza regionalny dyrektor ochrony środowiska.

Rezerwat krajobrazowy na Szczelińcu Wielkim udostępniony jest do zwiedzania
Rezerwat słonoroślowy Owczary
Rezerwat stepowy Góry Wschodnie
Rezerwat leśny Buczyna nad Słupią

Rodzaje rezerwatów przyrody w Polsce

Od początku istnienia w Polsce zdefiniowanej prawnie ochrony rezerwatowej wyróżnia się dziewięć rodzajów rezerwatów. W zależności od głównego przedmiotu ochrony są to[6]:

Rodzaj rezerwatu[6] Liczba obiektów[4] Średnia powierzchnia (ha)[4] Łączna powierzchnia (ha)[4] Powierzchnia ochrony ścisłej (ha)[4] Przedmiot ochrony [7]
leśny 735 92 67224 4792 Pozostałości i fragmenty dawnych puszcz o charakterze pierwotnym, typy zbiorowisk leśnych, stanowiska drzew na granicach zasięgu
florystyczny 162 29 4739 330 Populacje i siedliska gatunków lub grup gatunków roślin zarodnikowych i kwiatowych oraz grzybów kapeluszowych i porostów
torfowiskowy 186 99 18473 1199 Zbiorowiska i gatunki torfowisk niskich, przejściowych i wysokich
faunistyczny 139 330 45869 403 Populacje i siedliska ssaków, ptaków, gadów, płazów, ryb i bezkręgowców
krajobrazowy 108 225 24345 2304 Krajobrazy o cechach naturalnych, charakterystyczne dla poszczególnych regionów geograficznych, często z występującymi zabytkami
przyrody nieożywionej 76 26 1977 90 Odkrywki geologiczne, zjawiska krasowe, gleby, formy skalne, jaskinie, szata naciekowa, stanowiska skamieniałości, przykłady erozji i innych procesów kształtujących powierzchnię ziemi, utwory geologiczne, wydmy
wodny 48 107 5142 60 Wody jezior, rzek, potoków i morza wraz ze zbiorowiskami roślin i gatunkami zwierząt
stepowy 36 15 536 6 Murawy ciepłolubne, głównie na podłożu wapiennym i gipsowym
słonoroślowy 3 10 30 0 Słonorośla nadmorskie i śródlądowe

Począwszy od 2005 roku istnieje dodatkowo podział na typy i podtypy mające przypisane oznaczenia kodowe. Stosuje się równolegle dwa podziały, ze względu na główny przedmiot ochrony oraz dominujący typ ekosystemów (każdy rezerwat może zostać przypisany do jednego rodzaju, dwóch typów i dwóch podtypów)[6]. Pozwala to na dokładniejsze określenie zasobów przyrodniczych danego rezerwatu oraz sprawniejsze zarządzanie siecią obszarów chronionych.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Baza danych na temat obszarów chronionych na świecie (www.protectedplanet.net). Dostęp 9.04.2012
  2. ↑ a b MICHAEL ALLABY. "nature reserve." A Dictionary of Ecology. 2004. Encyclopedia.com. Dostęp 9.04.2012
  3. ↑ "Nature reserve." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc., 2012. Dostęp 09.04.2012.
  4. ↑ a b c d e GUS. Ochrona środowiska 2017. , s. 265–274, 2017-11-30. Dariusz Bochenek. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych. ISSN 0867-3217. [dostęp 2018-09-25]. (pol. • ang.). 
  5. ↑ Tekst ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2018 r. poz. 1614)
  6. ↑ a b c Tekst rozporządzenia z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody (Dz.U. z 2005 r. nr 60, poz. 533)
  7. ↑ Rodzaje, typy i podtypy rezerwatów przyrody. [online], www.kp.org.pl [dostęp 2019-08-21].

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rezerwat_przyrody&oldid=57321228”