Paweł Giżycki (jezuita): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 10:42, 7 mar 2017

Paweł Giżycki SJ (ur. 21 stycznia 1692 w Wielkopolsce, zm. 28 stycznia 1762 w Krzemieńcu) – polski architekt baroku, malarz, dekorator, jezuita.

Życie

Pochodził z rodziny szlacheckiej herbu Gozdawa. Wstąpił do zakonu 16 sierpnia 1710 w Krakowie. Po ukończeniu nowicjatu w 1712 r. uczył w jezuickich szkołach średnich w Piotrkowie, Lwowie, Samborze, studiował filozofię w Lublinie (1713-16), teologię w Sandomierzu (1719) i Krakowie (1720-1723). Pracował jako misjonarz w Białej (1723-1725), Kowlu (1726), Połonnem (1726-28), Brześciu Litewskim (1729), Łucku (1730), Włodzimierzu. Od 1730 roku przebywał w Krzemieńcu, dokąd powołany został dla budowy kolegium, i pozostał tam do końca życia. Czas pobytu w Krzemieńcu był jego najaktywniejszym okresem działalności.

Bardzo prawdopodobne, że znajomość architektury zawdzięczał tylko prywatnym studiom i talentowi. Przypuszczalnie był uczniem Kacpra Bażanki. Około 1725 r. był już sławnym architektem. Jako autor projektów z reguły nie zajmował się ich realizacją.

Prace

Projekty wykonane:

ołtarza głównego fary w Żywcu (1724),
kościół Jezuitów w Samborze (1721-1730)
kościół św. Ignacego Loyoli i św. Stanisława Kostki, szkoła i kolegium w Krzemieńcu (1731-53),
przebudowana kościoła św. Józefa w kompleksie klasztoru Dominikanów w Czartorysku, I poł. XVIII w. (prawdopodobnie)^[1],
ołtarz św. Stanisława Kostki (dziś nieistniejący) w kościele św. Jana w Jarosławiu (1732),
przebudowa kościoła franciszkanów w Korcu k. Ostroga,
pałac Stanisława Wincentego Jabłonowskiego w Niżniowie k. Stanisławowa oraz asystował budowie tamtejszego kościoła i klasztoru paulinów (1742-43, dziś nieistniejący),
przebudowa kościoła w Poczajowie (Wołyń) (1744),
Kościół Najświętszej Maryi Panny i klasztor Karmelitów Trzewiczkowych w Horodyszczu (1746),
kolegium jezuickie w Żytomierzu,
kościół i klasztor bernardynów w Łucku (wzniesiony 1752-89),
kościół jezuitów we Włodzimierzu Wołyńskim (prawdopodobnie; wzniesiony 1755-1770)^[2]
cerkiew Opieki Matki Bożej w Poddębcach pod Łuckiem.
ołtarz główny unickiej cerkwi w Podhorcach (1754),
kominek starosty radohowskiego (I. Wiszniewskiego) (1755),
dwa ołtarze kościoła franciszkanów w Krzemieńcu (1759),
dekoracja przebudowywanych wież kościoła Dominikanów w Podkamieniu (1760).
Prawdopodobnie brał udział przy odbudowie spalonego w pożarze w 1719 kolegium św. Piotra w Krakowie.

Z pewnością zaprojektował szereg innych budowli (m.in. zapewne, zespół klasztorny w Niżniowie^[3]), których dziś nie można stwierdzić archiwalnie. Szereg tez budowli było kopiami jego projektów (kolegium bazylianów w Krzemieńcu).

Wsławił się wspaniałymi dekoracjami pogrzebowymi, z których najgłośniejsze, to:

dekoracja wnętrza kościoła jezuitów w Łucku na pogrzeb Jadwigi Zahorowskiej, kasztelanowej wołyńskiej (1725).
kolegiaty w Zamościu na pogrzeb Tomasza Zamoyskiego (1726).
kościoła franciszkanów w Brześciu Litewskim dla Aleksandra Pocieja, wojewody witebskiego (1729).
kościoła jezuitów w Samborze dla Stanisława Chomętowskiego, hetmana polnego koronnego (1729).
kościoła karmelitów w Wiśniowcu dla Michała Serwacego Wiśniowieckiego (1745).
kościoła kapucynów w Lublinie dla Pawła Karola Sanguszki, marszałka wielkiego litewskiego (1750).
kościoła jezuitów w Stanisławowie dla Józefa Potockiego,hetmana wielkiego koronnego (1751).

Sygnowane przez niego są sztychy: Teodora Potockiego w dziele A. Miaskowskiego Deus in essentia unus, Pragae 1723 Michała Serwacego Wiśniowieckiego frontospicium dzieła Cumulat tua bella oraz szereg innych.

↑ J. Tokarski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie, t.2, Burchard Edition 2001, ISBN 83-87654-11-6, s.44-45
↑ A. Dylewski, Ukraina, Pascal, Bielsko-Biała 2005, s.190
↑ Andrzej Betlej, Sibi, deo, posteritati: Jabłonowscy a sztuka w XVIII wieku, Kraków, 2010, s. 105. ISBN 978-83-61033-38-7. [dostęp 2016-12-01].

Bibliografia

Andrzej Betlej, Paweł Giżycki SJ architekt polski XVIII wieku, Towarzystwo Naukowe "Societas Vistulana", Kraków 2003, ISBN 83-88385-16-X.
Maria Krasnowolska, Giżycki Paweł (1692-1762) [w] Polski Słownik Biograficzny, Wrocław — Kraków — Warszawa: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1959, t. VIII/2, zeszyt 37, s. 25—26.

[1] J. Tokarski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie, t.2, Burchard Edition 2001, ISBN 83-87654-11-6, s.44-45

[2] A. Dylewski, Ukraina, Pascal, Bielsko-Biała 2005, s.190

[3] Andrzej Betlej, Sibi, deo, posteritati: Jabłonowscy a sztuka w XVIII wieku, Kraków, 2010, s. 105. ISBN 978-83-61033-38-7. [dostęp 2016-12-01].

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 [[Plik:POL COA Gozdawa.svg|150px|thumb|right|Herb Gozdawa]]
-'''Paweł Giżycki''' SJ (ur. [[24 stycznia]] [[1692]] w [[Wielkopolska|Wielkopolsce]], zm. [[28 stycznia]] [[1762]] w [[Krzemieniec (miasto)|Krzemieńcu]]) – polski architekt [[barok]]u, malarz, dekorator, [[Jezuici|jezuita]].
+'''Paweł Giżycki''' SJ (ur. [[24 stycznia|21 stycznia]] [[1692]] w [[Wielkopolska|Wielkopolsce]], zm. [[28 stycznia]] [[1762]] w [[Krzemieniec (miasto)|Krzemieńcu]]) – polski architekt [[barok]]u, malarz, dekorator, [[Jezuici|jezuita]].
 == Życie ==
 [[File:Kremenets Lyceum.png|thumb|Kościół jezuitów w Krzemieńcu]]
-Pochodził z rodziny szlacheckiej herbu [[Gozdawa (herb szlachecki)|Gozdawa]]. Wstąpił do zakonu [[16 sierpnia]] [[1710]] w [[Kraków|Krakowie]]. Po ukończeniu nowicjatu w 1712 r. uczył w jezuickich szkołach średnich w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]], Lwowie, [[Sambor (miasto)|Samborze]], studiował filozofię w [[Lublin]]ie (1713-16), teologię w [[Sandomierz]]u (1719) i Krakowie (1720-1723). Pracował jako misjonarz w Białej (1723-1725), [[Kowel|Kowlu]] (1726), [[Połonne]]m (1726-28), [[Brześć|Brześciu Litewskim]] (1729), [[Łuck]]u (1730), [[Włodzimierz Wołyński|Włodzimierzu]] i Krzemieńcu (od 1731), dokąd powołany został dla budowy kolegium.
+Pochodził z rodziny szlacheckiej herbu [[Gozdawa (herb szlachecki)|Gozdawa]]. Wstąpił do zakonu [[16 sierpnia]] [[1710]] w [[Kraków|Krakowie]]. Po ukończeniu nowicjatu w 1712 r. uczył w jezuickich szkołach średnich w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]], Lwowie, [[Sambor (miasto)|Samborze]], studiował filozofię w [[Lublin]]ie (1713-16), teologię w [[Sandomierz]]u (1719) i Krakowie (1720-1723). Pracował jako misjonarz w Białej (1723-1725), [[Kowel|Kowlu]] (1726), [[Połonne]]m (1726-28), [[Brześć|Brześciu Litewskim]] (1729), [[Łuck]]u (1730), [[Włodzimierz Wołyński|Włodzimierzu]]. Od 1730 roku przebywał w Krzemieńcu, dokąd powołany został dla budowy kolegium, i pozostał tam do końca życia. Czas pobytu w Krzemieńcu był jego najaktywniejszym okresem działalności.
-Bardzo prawdopodobne, że znajomość architektury zawdzięczał tylko prywatnym studiom i talentowi. Przypuszczalnie był uczniem [[Kacper Bażanka|Kacpra Bażanki]]. Około 1725 r. był już sławnym architektem.
+Bardzo prawdopodobne, że znajomość architektury zawdzięczał tylko prywatnym studiom i talentowi. Przypuszczalnie był uczniem [[Kacper Bażanka|Kacpra Bażanki]]. Około 1725 r. był już sławnym architektem. Jako autor projektów z reguły nie zajmował się ich realizacją.
 == Prace ==
 Projekty wykonane:
 * ołtarza głównego fary w [[Żywiec|Żywcu]] (1724),
+* kościół Jezuitów w Samborze (1721-1730)
 * [[Kościół św. Ignacego Loyoli i św. Stanisława Kostki w Krzemieńcu|kościół św. Ignacego Loyoli i św. Stanisława Kostki]], szkoła i kolegium w [[Krzemieniec (miasto)|Krzemieńcu]] (1731-53),
 * przebudowana kościoła św. Józefa w kompleksie [[Klasztor Dominikanów w Czartorysku|klasztoru Dominikanów w Czartorysku]], I poł. XVIII w. (prawdopodobnie)<ref>J. Tokarski, ''Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie'', t.2, Burchard Edition 2001, {{ISBN|83-87654-11-6}}, s.44-45</ref>,