Połonne

Połonne Полонне
Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	chmielnicki
Rejon	połoński
Data założenia	1171
Prawa miejskie	XVI wiek, 1938
Powierzchnia	23,53 km²
Populacja (2016) • liczba ludności • gęstość	21 488 913,2 os./km²
Nr kierunkowy	+380 3843
Kod pocztowy	30500 – 30509
Tablice rejestracyjne	BX
Położenie na mapie obwodu chmielnickiego Połonne
Położenie na mapie Ukrainy Połonne
50°07′N 27°31′E
Portal Ukraina

Kościół

Połonne (ukr. Полонне) – miasto na Ukrainie, w obwodzie chmielnickim, siedziba administracyjna rejonu połońskiego, 135 km od Chmielnickiego. Przez miasto przepływa rzeka Chomora. Stacja kolejowa na linii Szepetówka – Berdyczów.

Historia

Położona w pobliżu Czarnego Szlaku miejscowość, wzmiankowana była w 1169 i 1172 r. w związku z najazdem Połowców. Na mocy układu z 1366 roku król Kazimierz Wielki przekazał księciu Lubartowi m.in. Połonne. W 1607 r. wojewoda krakowski Stanisław Lubomirski ufundował kościół św. Anny. Miasto wraz z kościołem zostało spalone przez Tatarów w 1618 r. W 1621 r. miasto wraz z drewnianym zamkiem objęła w posiadanie Zofia Ostrogska, a po jej śmierci w 1623 r. właścicielem stał się jej mąż Stanisław Lubomirski, który ufortyfikował miasto w 1640 roku, a następnie przekazał je w 1642 r. swojemu najmłodszemu synowi Konstantemu Lubomirskiemu. W 1646 r. miasto zostało otoczone wałami w kształcie pięcioboku według projektu Krzysztofa Mieroszewskiego, co miało na celu zaryglowanie wojskom nieprzyjacielskim dostępu do Wołynia. W obrębie fortyfikacji zbudowanych według szkoły holenderskiej znalazło się Stare i Nowe Miasto Połonne, zamek i osada Wola.

W dniu 12 lipca 1648 na skutek zdrady miasto opanowali Kozacy pod wodzą Krzywonosa i całkowicie je spalili dokonując rzezi mieszkańców. Zginął wtedy też słynny kabalista Samson Ostropolski. Kozacy ponownie opanowali miasto w 1651 r. Gdy w sierpniu 1653 hetman Bohdan Chmielnicki wyprawił syna swego Tymosza na Mołdawię, wtedy odział Demka Łysowca, wysunięty ku granicam Mołdawii przez wodza kozackiego zapewne w tym celu by ściągniąć w tę stronę uwagę wojsk polskich, zagarnął Połonne.

W XVII wieku w Połonnem były dwa murowane kościoły katolickie: zamkowy i fara miejska.

W drodze z Kamieńca Podolskiego w dniu 23 listopada 1781 r. na zamku zatrzymał się Stanisław August Poniatowski, a w 1786 r. miasto otrzymało przywilej królewski organizowania jarmarków. Fortyfikacje wzmocnili Polacy po raz ostatni w 1792 roku przed spodziewaną wojną z Rosją. W tym samym roku na drodze w kierunku Zasławia stoczono zwycięską dla Polaków Bitwę pod Zieleńcami. W tym czasie miasto było, po Dubnie i Zasławiu, trzecim miastem Wołynia. W II rozbiorze Polski miasto zostało zagarnięte przez Rosję. W czasie powstania styczniowego miasto zajął generał Edmund Różycki, który następnie stoczył Bitwę pod Salichą. W drugiej połowie XIX wieku w pobliżu miasta zbudowano linię kolejową. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku Połonne nie powróciło do Polski lecz zostało przyłączone do ZSRR. Tym ponurym czasom Marek A. Koprowski poświęcił cały rozdział swojej książki „Kresy we krwi”.

Prawa miejskie od 1938 roku.

Od czerwca 1941 do 1944 zajęte przez hitlerowskie Niemcy. Od 1947 do 1955 roku proboszczem parafii katolickiej był Antoni Chomicki. Od 1991 roku w granicach Ukrainy.

Rodzinne miasto śpiewaczki operowej Walentyny Stepowej.

Zabytki

• Dwór w Hamerni wybudowany przez Tadeusza Walewskiego, posiadał werandy i balkony
• Kościół św. Anny z 1607 r. (pierwotnie zamkowy, następnie Jezuitów, obecnie parafialny). Kościół ten po wybudowaniu w 1607 roku do XVIII wieku nosił wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W latach 40. XVII wieku kościół został włączony w obręb fortyfikacji miejskich stojąc na platformie wysuniętego bastionu. W 1718 roku Jerzy Dominik Lubomirski ufundował przy kościele rezydencję dla trzech zakonników jezuickich, a wkrótce potem dokonano rozbudowy kościoła na potrzeby Jezuitów dodając do m.in. dwie wieże i monumentalne okna. Po zakończeniu prac budowlanych w 1738 roku kościół konsekrował sufragan kijowski Józef Czarnecki nadając mu wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Antoniego Padewskiego. Po kasacie zakonu jezuitów do kościoła została przeniesiona parafia św. Anny z nieistniejącej obecnie fary w Połonnem-Nowym Mieście. W latach 1936–1941 w kościele mieścił się oddział NKWD, a w kryptach cele i katownie. W okresie okupacji niemieckiej wierni odzyskali kościół, którego dzięki determinacji nie pozwolili sobie odebrać po 1945 roku. W okresie tym kościołem opiekowali się kapucyni, a od 1992 roku kościół znajduje się pod opieką Bernardynów. W stosunku do stanu pierwotnego kościół nie posiada barokowych hełmów na wieżach. W XIX wieku ołtarz główny nosił wezwanie MB Częstochowskiej. W ostatnich latach w kościele trwa szeroko opisywany konflikt parafian z proboszczem w związku z rugowaniem z nabożeństw języka polskiego.
• Cmentarz polski, północna część miasta, ul. Chodjakowa
• Cmentarz żydowski, ul. Akademika Girasimczuka
• zamek

Ludność

W 2008 miasto miało 22 217 mieszkańców z których 89,9% stanowią Ukraińcy, 6,9% Polacy a 2,4% Rosjanie.

Polacy urodzeni w Połonnem

• Kasper Lubomirski – generał lejtnant wojsk rosyjskich
• Antoni Maksymilian Prokopowicz – historyk i kaznodzieja

Galeria

• 

  Kościół św. Anny

• 

  Wnętrze kościoła św. Anny

• 
• 
• 

Linki zewnętrzne

• Połonne w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VIII: Perepiatycha – Pożajście. Warszawa, 1887.
• Zamek w Połonnem
• Parafia pw. św. Anny w Połonnem
• Nieoficjalna strona miasta