Srebrzyszcze: Różnice pomiędzy wersjami
51,149319°N 23,541628°E/51,149319 23,541628| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Nie podano opisu zmian |
→Warto zobaczyć: drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 51: | Linia 51: | ||
== Urodzeni == |
== Urodzeni == |
||
* [[Tadeusz Lechnicki]] (ur. 28 lutego 1892, zm. 29 września 1939 w [[Janów Lubelski|Janowie Lubelskim]]) – [[podpułkownik]] [[Artyleria II RP|artylerii]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]], polityk [[Obóz Zjednoczenia Narodowego|OZN]], wiceminister skarbu (1930–1936), poseł na [[Sejm V kadencji (1938-1939)|Sejm V kadencji]], kawaler [[Order Virtuti Militari|Orderu Virtuti Militari]]. |
* [[Tadeusz Lechnicki]] (ur. 28 lutego 1892, zm. 29 września 1939 w [[Janów Lubelski|Janowie Lubelskim]]) – [[podpułkownik]] [[Artyleria II RP|artylerii]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]], polityk [[Obóz Zjednoczenia Narodowego|OZN]], wiceminister skarbu (1930–1936), poseł na [[Sejm V kadencji (1938-1939)|Sejm V kadencji]], kawaler [[Order Virtuti Militari|Orderu Virtuti Militari]]. |
||
== Pałac == |
|||
Pałac zbudował w 2 poł. XVIII wieku w miejscu dworu obronnego z XVII wieku miecznik chełmski Józef Łopuski. Niewykluczone, że projektantem pałacu był [[Paweł Antoni Fontana|Paweł Fontana]]. Wokół założono park w formie ogrodu włoskiego. W 1824 roku wzmiankowano, że pałac jest w złym stanie. Około 1870 roku właścicielami pałacu została rodzina Lechnickich, w której rękach pozostawał do 1945 roku. Pod koniec XIX wieku Lechniccy w trakcie remontu dobudowali dwa tarasy – jeden przed głównym wejściem, drugi od ogrodu. Pałac został zdewastowany podczas działań wojennych w 1944 (zniszczeniu uległo także wyposażenie, w tym bogaty księgozbiór i kolekcja monet) i następnie został opuszczony. Odbudowano go w latach 70. XX wieku na potrzeby szkoły podstawowej działającej w nim od 1980 roku (obecnie zlikwidowanej). Na piętrze znajdują się trzy późnobarokowe kominki z 2. połowy XVIII wieku – dwa w sali balowej, trzeci w przylegającym do niej pokoju. Na parterze dwa, jeden z narożnikami w stylu egipskim. Częściowo zachowała się stara stolarka okienna i drzwiowa oraz posadzki. Park pałacowy obecnie ma powierzchnię około 5 hektarów. |
|||
| ⚫ | |||
== Warto zobaczyć == |
== Warto zobaczyć == |
||
Na polach między Srebrzyszczem a Antoninem znajduje się wojskowy plac ćwiczeń i strzelnica, a na południowym skraju wsi lądowisko sanitarne. |
|||
== Bibliografia == |
|||
* [[Roman Aftanazy]], ''Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej'', cz.2, t. VI, Warszawa 1989 |
|||
* ''Katalog zabytków Sztuki w Polsce'', T. VIII, z. 5 – powiat chełmski, Warszawa 1968 |
|||
* S. Korpysz, Z. Lubaszewski, ''Obiekty zabytkowe Chełma i powiatu chełmskiego – zabytki architektury i budownictwa'', Chełm 2009 |
|||
| ⚫ | |||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
Wersja z 09:57, 9 paź 2019
| Artykuł |
51°8'57.55"N 23°32'29.86"E |
|---|---|
| - błąd |
0 m |
| WD |
51°9'14"N, 23°32'36"E |
| - błąd |
1986 m |
| Odległość |
195 m |
| {{{rodzaj miejscowości}}} | |
 Pałac z końca XVIII wieku (obecnie szkoła podstawowa) | |
| Państwo | lubelskie |
|---|---|
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
890[1] |
| Strefa numeracyjna |
(+48) 82 |
| Kod pocztowy |
22-105[2] |
| Tablice rejestracyjne |
LCH |
| SIMC |
0101528 |
Położenie na mapie brak  Brak mapy: lubelskie | |
Położenie na mapie świata  | |
| 51,149319°N 23,541628°E/51,149319 23,541628
| |
Srebrzyszcze, do 1970 Serebryszcze – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Chełm[3].
Szierebriscze były wsią starostwa chełmskiego w 1570 roku[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.
Części wsi
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0101534 | Antonin | część wsi |
Historia wsi Srebrzyszcze
Serebryszcze wzmiankowana od 1405 w dokumentach mówiących o granicy dóbr serebryskich – gnieździe rodowym Serebryskich, których pierwszym przedstawicielem był Godzała, wojewoda chełmski. 11 listopada 1464 Bogdan Serebryski otrzymuje przywilej na przeniesienie wsi z prawa polskiego na magdeburskie. W II połowie XVII wieku istniał tu na wzgórzu dwór obronny Serebryskich, otoczony fosą. Posesorami królewskiej części Serebryszcz (oraz Rudy Wyżnej i Niżnej) byli, między innymi, Jan Krzywczycki, Stanisław Krasiński, Jakub Kwiatkowski i Kazimierz Chrząstkowski. Część wsi posiadał w 1675 Wojciech Serebryski. Właścicielami połowy dworu byli w 1691 Serebryscy, a połowy Krasińscy. W 1702 dwór Węglińskiego, leżący z drugiej strony wsi, przejął Jan Serebryski. W latach 1714–1751 właścicielami części wsi byli Jasieńscy, a w 1739 Jerzy Serebryski.
W 1739 roku dobra te kupił Józef Łopuski h. Ślepowron, miecznik chełmski, który rozbudował dwór według projektu Pawła Antoniego Fontany. Potem właścicielami Serebryszcz byli synowie miecznika, Kajetan i Antoni Łopuscy. W 1799 wdowa po Kajetanie, Eufrozyna z Suchodolskich, przekazał dobra serebryskie siostrze zmarłego, Eufrozynie z Łopuskich Horeckiej. Eufrozyna i Teodor Horeccy posiadali Srebrzyszce do 1811, kiedy to dobra zostały sprzedane byłemu podkomorzemu chełmskiemu Franciszkowi Kunickiemu, właścicielowi Kamienia, Czułczyc i Łowczy. W 1819 Kunicki sprzedał majątek za 404 000 zł baronowi Antoniemu Grothusowi, majorowi wojska polskiego i dziedzicowi Pławnic.
W 1824 właścicielką majątku została teściowa majora, Justyna z Grabowskich Sokołowska. W 1870 przeszedł on na własność Klemensa Lechnickiego h. Zadora (powstańca styczniowego) – wieś była posagiem jego żony Karoliny Zawadzkiej. W czasach międzywojennych właścicielem był poseł Felicjan Lechnicki.
Kilka dni po 17 września 1939 roku majątek zajęli czerwonoarmiści, którzy natychmiast wprowadzili swoje porządki: mieszkańcy pałacu zostali ograbieni z biżuterii i zapasów żywności, a dotychczasowego właściciela żołdacy przywiązali do psiej budy (pod osłoną nocy miejscowi chłopi odwiązali go, przebrali i wyprawili w podróż). Z ciekawością oglądali różne wynalazki: maszynę do pisania, przezrocza. Sowieci próbowali podburzać miejscowych chłopów do zlinczowania „panów”, ale ci wcale do tego się nie kwapili, mając w pamięci dobre traktowanie przez panią Lechnicką. Żołdacy zorganizowali więc upokarzające widowisko: nakazali dać mieszkańcom pałacu na kolację kaszę bez omasty i kwaśne mleko, by jedli to samo co chłopi, i spędzili wieśniaków, aby to oglądali. Barbara Zakrzewska, córka lekarza i polityka Leona Surzyńskiego, obecna wtedy w pałacu, wspomina, że chłopi stali w grobowym milczeniu, a niektóre kobiety zasłaniały sobie oczy chustkami[8].
Urodzeni
- Tadeusz Lechnicki (ur. 28 lutego 1892, zm. 29 września 1939 w Janowie Lubelskim) – podpułkownik artylerii Wojska Polskiego, polityk OZN, wiceminister skarbu (1930–1936), poseł na Sejm V kadencji, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Pałac
Pałac zbudował w 2 poł. XVIII wieku w miejscu dworu obronnego z XVII wieku miecznik chełmski Józef Łopuski. Niewykluczone, że projektantem pałacu był Paweł Fontana. Wokół założono park w formie ogrodu włoskiego. W 1824 roku wzmiankowano, że pałac jest w złym stanie. Około 1870 roku właścicielami pałacu została rodzina Lechnickich, w której rękach pozostawał do 1945 roku. Pod koniec XIX wieku Lechniccy w trakcie remontu dobudowali dwa tarasy – jeden przed głównym wejściem, drugi od ogrodu. Pałac został zdewastowany podczas działań wojennych w 1944 (zniszczeniu uległo także wyposażenie, w tym bogaty księgozbiór i kolekcja monet) i następnie został opuszczony. Odbudowano go w latach 70. XX wieku na potrzeby szkoły podstawowej działającej w nim od 1980 roku (obecnie zlikwidowanej). Na piętrze znajdują się trzy późnobarokowe kominki z 2. połowy XVIII wieku – dwa w sali balowej, trzeci w przylegającym do niej pokoju. Na parterze dwa, jeden z narożnikami w stylu egipskim. Częściowo zachowała się stara stolarka okienna i drzwiowa oraz posadzki. Park pałacowy obecnie ma powierzchnię około 5 hektarów.
Przed pałacem zlokalizowano pętlę autobusową podmiejskich autobusów Chełmskich Linii Autobusowych.
Warto zobaczyć
Na polach między Srebrzyszczem a Antoninem znajduje się wojskowy plac ćwiczeń i strzelnica, a na południowym skraju wsi lądowisko sanitarne.
Bibliografia
- Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, cz.2, t. VI, Warszawa 1989
- Katalog zabytków Sztuki w Polsce, T. VIII, z. 5 – powiat chełmski, Warszawa 1968
- S. Korpysz, Z. Lubaszewski, Obiekty zabytkowe Chełma i powiatu chełmskiego – zabytki architektury i budownictwa, Chełm 2009
Przypisy
- ↑ Wieś Srebrzyszcze w liczbach, polskawliczbach.pl [dostęp 01.08.2017]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-01-08].
- ↑ Жерела до історії України-Руси. Том 07. Описи королівщин в землях руських XVI віку. Том 4. Люстрація 1570 р., Lwów 1903, s. 16.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).
- ↑ Aleksandra Solarewicz. Sowieci w polskim dworze. „Nóż w plecy.”, s. 12 i 13, 17.09.2009. ISSN 0208-9130. Dodatek specjalny „Rzeczpospolitej” oraz UdSKiOR
- Siedziba gminy: Pokrówka
| Wsie |
|
|---|---|
| Kolonie | |
| Części wsi |
|
| Kolonia wsi | |
| Osady leśne wsi | |
| Przysiółki wsi |
|
| Część kolonii |
|
| Przysiółek kolonii |
|
| Pozostałe miejscowości |
