Leon Surzyński
| ||
 Leon Surzyński w 1935 roku | ||
| Data i miejsce urodzenia | 8 kwietnia 1891 Inowrocław | |
| Data i miejsce śmierci | 28 września 1967 Londyn | |
| Poseł na Sejm II, III, IV i V kadencji (II RP) | ||
| Okres | od 1928 do 1939 | |
| Przynależność polityczna | BBWR | |
| Odznaczenia | ||
    
| ||
Leon Surzyński (ur. 8 kwietnia 1891 w Inowrocławiu, zm. 28 września 1967 w Londynie) – polski lekarz, organizator chórów, działacz społeczny, polityk, poseł na Sejm i wicemarszałek Sejmu w II RP, działacz emigracyjny.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1911 roku ukończył Królewskie Gimnazjum w Inowrocławiu, dziś istniejące pod nazwą I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu (gdzie był w latach 1909–1910 prezesem koła Towarzystwa Tomasza Zana). Studiował medycynę na uniwersytetach w Monachium, Würzburgu i Lipsku. W czasie studiów należał do Grup Narodowych, działał w wielu polskich towarzystwach śpiewaczych i niepodległościowych, należał do Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Po wybuchu I wojny światowej kierował komitetem pomocy studentom w Królestwie Polskim.
W 1917 roku otrzymał doktorat z medycyny na Uniwersytecie w Lipsku. W grudniu 1918 roku wrócił do Inowrocławia, gdzie zaangażował się w przygotowania do powstania wielkopolskiego, w czasie którego był lekarzem na Kujawach i organizował punkty sanitarne. Po powstaniu przeniósł się do Poznania i do końca 1919 roku służył w Wojsku Polskim. Następnie praktykował jako lekarz internista.
W 1923 roku wstąpił do Narodowej Partii Robotniczej, w której był od 1926 roku członkiem zarządu wojewódzkiego.
W wyborach do Sejmu w marcu 1928 roku został wybrany na posła z okręgu poznańskiego z listy nr 21 Narodowo-Państwowego Bloku Pracy. W Sejmie zasiadał w klubie Narodowej Partii Robotniczej-Lewicy. W sierpniu 1928 został prezesem wielkopolskiego oddziału Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. W latach 1928–1934 należał do Rady Naczelnej Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej. W wyborach do Sejmu w roku 1930 oraz w 1935 został posłem z listy BBWR. Od 1937 roku był przewodniczącym Okręgu Wielkopolskiego Obozu Zjednoczenia Narodowego.
Po wyborze w 1938 roku na posła w V kadencji został wicemarszałkiem sejmu oraz przewodniczącym komisji budżetowej i komisji spraw zagranicznych. Po wybuchu II wojny światowej, gdy Sejm podjął uchwałę o zmniejszeniu liczby posłów do 41, pozostał wicemarszałkiem i przewodniczącym komisji budżetowej[1][2].
We wrześniu 1939 roku przedostał się do Bukaresztu, skąd w 1940 wyjechał na Cypr (do Kyrenii), gdzie założył chór, a w 1941 roku – do Palestyny (do Latrun), gdzie zgłosił się do służby wojskowej w Ośrodku Zapasowym Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Został skierowany do pracy w szpitalu w Baragwanath koło Johannesburga. 10 stycznia 1944 roku spotkał się z premierem ZPA – Jeanem Sumtsem[3] .
W 1945 roku przeniósł się do Wielkiej Brytanii, gdzie praktykował jako lekarz w Londynie. Od 1950 roku był członkiem, a od 1954 roku prezesem, Głównej Komisji Rewizyjnej Skarbu Narodowego. Był prezesem założonego w 1955 roku Związku Polskich Chórów w Wielkiej Brytanii.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Niepodległości[2]
- Order Odrodzenia Polski[3]
- Krzyż Walecznych[3]
- Order Świętego Sawy 3. klasy (Jugosławia)
- Order Trzech Gwiazd 4. klasy (Łotwa)[4]
- Złota Odznaka Honorowa z Wieńcem Laurowym Zjednoczenia Polskich Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych (1965)[3].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Był synem Piotra i Stanisławy Marianny z Meissnerów. Pochodził ze znanej rodziny muzyków (organistów), kompozytorów, dyrygentów. Jego stryjami byli:
- Józef Surzyński (1851–1919) – ksiądz, muzykolog, kompozytor i dyrygent
- Stefan Surzyński (1855–1919) – organista, dyrygent, kompozytor i pedagog
- Mieczysław Surzyński (1866–1924) – organista, kompozytor, dyrygent i pedagog.
Bratem stryjecznym Leona (synem Stefana) był Władysław Surzyński (1906–1987) – aktor, dyrygent i recytator.
Leon Surzyński ożenił się 26 kwietnia 1921 roku z Heleną Kaniewską, z którą miał córki Barbarę (1922–2015) i Marię (1925–2018). Jego wnukiem jest Andrzej Machowski – polski polityk, urzędnik samorządowy, poseł na Sejm II kadencji.
Po śmierci został pochowany 28 października 1967 roku na cmentarzu Junikowo w Poznaniu.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Scriptor (opr.): Sejm i Senat 1935–1938 IV kadencja. Warszawa: nakładem Księgarni F. Hoesicka, 1936, s. 279.
- ↑ a b Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP: Leon Surzyński. [dostęp 2012-06-17].
- ↑ a b c d Janusz Karwat: Surzyński Leon. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 46: Surmacki Leopold – Swolkień Bolesław. Warszawa – Kraków: Instytut Historii PAN, 2009, s. 44–47. ISBN 978-83-88909-70-2.
- ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 708. reprint Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1984
| ||||||||
- Członkowie Towarzystwa Tomasza Zana
- Członkowie Związku Młodzieży Polskiej „Zet”
- Członkowie Związku Patriotycznego
- Członkowie Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej
- Ludzie urodzeni w Inowrocławiu
- Ludzie związani z Poznaniem
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (władze RP na uchodźstwie)
- Polacy odznaczeni Orderem św. Sawy
- Polacy odznaczeni Orderem Trzech Gwiazd
- Politycy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem
- Politycy Narodowej Partii Robotniczej
- Politycy Obozu Zjednoczenia Narodowego
- Polscy działacze emigracyjni
- Polscy interniści
- Posłowie na Sejm II kadencji (1928–1930)
- Posłowie na Sejm III kadencji (1930–1935)
- Posłowie na Sejm IV kadencji (1935–1938)
- Posłowie na Sejm V kadencji (1938–1939)
- Powstańcy wielkopolscy (1918–1919)
- Urodzeni w 1891
- Wicemarszałkowie Sejmu II Rzeczypospolitej
- Zmarli w 1967
- Pochowani na Cmentarzu na Junikowie
- Absolwenci I LO im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu
