Alojzy II: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
Nie podano opisu zmian
Linia 1: Linia 1:
{{Władca infobox
{{Władca infobox
|władca = Alojzy II
|władca = Alojzy II Liechtenstein
|imiona =
|imiona = Aloys Maria Josef Johann Baptista Joachim Philipp Nerius
|tytulatura = Jego Najjaśniejsza Wysokość książę Liechtensteinu, książę opawski i karniowski, hrabia Rietbergu, suweren Domu Liechtenstein
|tytulatura =
|grafika = Portrait of Alois II of Liechtenstein, Friedrich Schilcher (1858).jpg
|grafika = Portrait of Alois II of Liechtenstein, Friedrich Schilcher (1858).jpg
|opis grafiki =
|opis grafiki = Portret pędzla Friedricha Schilchera (1858)
|herb =
|herb = Staatswappen-Liechtensteins.svg
|opis herbu =
|opis herbu =
|faksymile =
|faksymile =
|opis faksymile =
|opis faksymile =
|dewiza =
|dewiza =
|1. tytuł = Książę Liechtensteinu
|1. tytuł = [[Lista książąt Liechtensteinu|Książę Liechtensteinu]]
|1. od = [[1836]]
|1. od = 20 kwietnia 1836
|1. do = [[1858]]
|1. do = 12 listopada 1858
|1. koronacja =
|1. koronacja =
|1. poprzednik = [[Jan I Liechtenstein|Jan I]]
|1. poprzednik = [[Jan I Liechtenstein|Jan I]]
|1. następca = [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Jan II Dobry]]
|1. następca = [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Jan II Dobry]]
|dynastia = [[Liechtensteinowie|Liechtenstein]]
|dynastia = [[Liechtensteinowie]]
|data urodzenia = [[26 maja]] [[1796]]
|data urodzenia = 25 maja 1796
|miejsce urodzenia = [[Wiedeń]]
|miejsce urodzenia = [[Wiedeń]]
|data śmierci = [[12 listopada]] [[1858]]
|data śmierci = 12 listopada 1858
|miejsce śmierci = [[Lednice]]
|miejsce śmierci = [[Lednice]]
|przyczyna śmierci =
|przyczyna śmierci =
|data pogrzebu =
|miejsce spoczynku =
|miejsce spoczynku = Krypta rodowa Liechtensteinów w [[Vranov (powiat Brno)|Vranov]]
|ojciec = [[Jan I Liechtenstein]]
|ojciec = [[Jan I Liechtenstein]]
|matka = Józefa von Furstenberg-Weitra
|matka = [[Józefa Fürstenberg-Weitra]]
|rodzeństwo =
|rodzeństwo =
|1. związek = żona
|1. związek z = [[Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau]]
|1. związek z = [[Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau]]
|1. związek od =
|1. związek od = 8 sierpnia 1831
|1. związek do =
|1. związek do = 12 listopada 1858
|1. dzieci = Maria<br />Karolina<br />Zofia<br />Aloysia<br />Ida<br />[[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Jan II Dobry]] [[Plik:Princely Hat.svg|15px]]<br />Franciszka<br />Henrietta<br />Anna<br />Teresa<br />[[Franciszek I Liechtenstein|Franciszek I]] [[Plik:Princely Hat.svg|15px]]
|1. dzieci = Maria, Karolina, Zofia, Alojza, Ida, [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Jan II Dobry]], Franciszka, Henrietta, Anna, Teresa, [[Franciszek I Liechtenstein|Franciszek I]]
|odznaczenia = {{order|OZR|A}}
|odznaczenia = {{order|OG}} {{order|OZR|A}} {{order|OŚSA|KW}} {{order|OBP|II}}
|commons =
|commons = Category:Alois II. von Liechtenstein
|wikiźródła =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|wikicytaty =
}}
}}
'''Alojzy II''' (ur. [[26 maja]] [[1796]] w [[Wiedeń|Wiedniu]], zm. [[12 listopada]] [[1858]] na zamku [[Lednice]]) – od [[1836]] do 1858 książę [[Liechtenstein]]u z rodu [[Liechtensteinowie|Liechtenstein]], syn [[Jan I Liechtenstein|Jana I]] i [[Józefa Fürstenberg-Weitra|Józefy von Furstenberg-Weitra]].
'''Alojzy II Liechtenstein''', właśc. '''Aloys Maria Josef Johann Baptista Joachim Philipp Nerius von und zu Liechtenstein''' (ur. [[25 maja]] [[1796]] w [[Wiedeń|Wiedniu]], zm. [[12 listopada]] [[1858]] w [[Lednice|Lednicach]]) – [[Lista książąt Liechtensteinu|książę Liechtensteinu]] w latach 1836-1858, tytularny [[Księstwo karniowskie|książę karniowski]] i [[Księstwo opawskie|opawski]], hrabia Rietbergu.


== Życiorys ==
W młodości podróżował po Europie. Przebywał we Włoszech, Szwajcarii, Anglii i Szkocji. Będąc na służbie cesarza Austrii w 1835 wyjechał z misją dyplomatyczną do Londynu. Angażował się także w przedsięwzięcia przemysłowe, rozwijał rolnictwo w swoich posiadłościach oraz wspierał instytucje charytatywne.
Alojzy Józef przyszedł na świat w [[Wiedeń|Wiedniu]] [[25 maja]] [[1796]] roku jako pierwszy syn księcia [[Jan I Liechtenstein|Jana I]] i jego żony [[Józefa Fürstenberg-Weitra|Józefy Zofii von Fürstenberg-Weitra]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Fürstenberg-Weitra, Josepha Sophie Landgräfin zu – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/F%C3%BCrstenberg-Weitra,_Josepha_Sophie_Landgr%C3%A4fin_zu |język = de}}</ref>. Edukację młodego księcia powierzono najpierw [[Ksiądz|księdzu]] Abbému Wernerowi, a w późniejszych latach kształcili go znani uczeni [[agronom]] Leopold Trautmann oraz [[filozof]] i językoznawca [[Friedrich Schlegel|Friedrich von Schlegel]]<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Liechtenstein, Alois II. Josef von – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Liechtenstein,_Alois_II._Josef_von |język = de}}</ref><ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Century: 19. Jahrhundert |data dostępu = 2021-08-27 |url = https://fuerstenhaus.li/die-biographien-aller-fuersten/19-jahrhundert/ |język = de-DE}}</ref>. Po ukończeniu nauki wybrał się na podróż po Europie, odwiedzając Sycylię i Maltę<ref name=":0" />. Rok później wybrał się do Szwajcarii oraz po raz pierwszy do Liechtensteinu, gdzie spędził kilka dni na polowaniu<ref name=":0" />. W następnych latach odwiedził jeszcze Anglię i Szkocję.


[[8 sierpnia]] [[1831]] wziął ślub z [[Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau|Franciszką Kinsky von Wchinitz und Tettau]]<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Liechtenstein, Franziska von – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Liechtenstein,_Franziska_von |język = de}}</ref>. Miał z nią jedenaścioro dzieci, w tym dwóch synów<ref>{{Cytuj |tytuł = Alois II. von und zu Liechtenstein |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = geneee.org |url = https://geneee.org/alois/von+und+zu+liechtenstein/2?lang=pl}}</ref>:
Po objęciu władzy, w stosunku do prądów politycznych współczesnego mu okresu (szczególnie [[Wiosna Ludów]]) prezentował politykę konserwatywną. [[Konstytucja]] wprowadzona przez niego po rewolucji z [[1848]] tylko na krótko spełniała swą funkcję i po trzech latach została uchylona a Alojzy II powrócił do absolutnego systemu rządów. Opowiadał się za oparciem systemu rządów na liberalnej arystokracji. Interesował się sztuką (szczególnie neogotykiem angielskim), zaangażował fundusze w odnowę zabytków, powiększył zbiory malarstwa należące do rodziny. W 1842 odwiedził, jako prawdopodobnie pierwszy panujący książę swoje księstwo Liechtenstein. W 1842 ustanowił zamek [[Vaduz]] jako siedzibę rodową. Interesował się regulacją [[Ren]]u. Podpisał unię celną ze [[Szwajcaria|Szwajcarią]].


* księżniczka Maria (ur. 1834)
== Potomstwo ==
* księżniczka Karolina (ur. 1836)
W [[1831]], mając 35 lat, ożenił się z [[Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau|Franciszką Kinsky von Wchinitz und Tettau]] ([[1813]]-[[1881]]). Franciszka była młodsza od swojego męża o 17 lat. Mieli jedenaścioro dzieci:
* księżniczka Zofia (ur. 1837)
* Maria Liechtenstein ([[1834]]-[[1909]]), żona Ferdynanda von Trauttmansdorff-Weinsberg,
* księżniczka Alojza (ur. 1838)
* Karolina Liechtenstein ([[1836]]-[[1885]]), żona Aleksandra von Schönburg-Hartenstein,
* księżniczka Ida (ur. 1839)
* Zofia Liechtenstein ([[1837]]-[[1899]]), żona Karola VI von Löwenstein-Wertheim-Rosenberg,
* książę [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Jan II Dobry]] (ur. 1840) – [[Lista książąt Liechtensteinu|książę Liechtensteinu]] w latach 1858-1929.
* Aloysia Liechtenstein ([[1838]]-[[1920]]), żona Henryka von Fünfkirchen,
* księżniczka Franciszka (ur. 1841)
* Ida Liechtenstein ([[1839]]-[[1921]]), żona Adolfa Józefa Edwarda von Schwarzenberg,
* księżna Henrietta (ur. 1843) – żona księcia Alfreda Liechtensteina, matka [[Alojzy Liechtenstein|Alojzego Liechtensteina]].
* książę [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Jan II Dobry]] ([[1840]]-[[1929]]), bezpośredni następca Alojzego,
* księżniczka Anna (ur. 1846)
* Franciszka Liechtenstein ([[1841]]-[[1858]]),
* księżniczka Teresa (ur. 1850) – księżniczka bawarska.
* Henrietta Liechtenstein ([[1843]]-[[1931]]), babka księcia [[Franciszek Józef II|Franciszka Józefa II]],
* książę [[Franciszek I Liechtenstein|Franciszek I]] (ur. 1853) – [[Lista książąt Liechtensteinu|książę Liechtensteinu]] w latach 1929-1938.
* Anna Liechtenstein ([[1846]]-[[1924]]), żona Jerzego Krystiana von Lobkowitz,
* Teresa Liechtenstein ([[1850]]-[[1938]]), żona Arnulfa Bawarskiego,
* książę [[Franciszek I Liechtenstein|Franciszek I]] ([[1853]]-[[1938]]), następca Jana II.


Po śmierci jego ojca [[Jan I Liechtenstein|Jana I]] [[20 kwietnia]] [[1836]] roku przejął władzę jako ''Alojzy II'', w wieku 40 lat<ref name=":0" />. Zajmował się przede wszystkim sprawami [[Gospodarka|gospodarczymi]] a w szczególności [[Rolnictwo|rolnictwem]]. Przez lata zyskał [[Renoma|renomę]] specjalisty w dziedzinie [[Gospodarka|gospodarki]]<ref name=":0" /><ref name=":1" />. Należał do towarzystwa rolniczego w [[Wiedeń|Wiedniu]] w latach 1849-1858 i pod jego przewodnictwem został ono zreorganizowane<ref name=":0" />.
== Zobacz też ==
* [[książęta Liechtensteinu]]


Od kiedy [[Liechtenstein]] został przyjęty do [[Związek Reński|Związku Reńskiego]] w 1806 roku, wzrosło zainteresowanie książąt ich [[Suwerenność|suwerenną]] ziemią, co było widoczne również podczas panowania Alojzego II. Angażował się w sprawy społeczne m.in. otwierając sierociniec i fundusz dla ubogich<ref name=":0" />. Ponadto za jego panowanie we współpracy z kantonem [[Sankt Gallen]] [[Regulacja rzeki|uregulowano]] [[Ren]]. W 1852 roku zawarł [[Unia celna|umowę celną]] z [[Austria|Austrią]], co zakończyło izolację gospodarczą niewielkiego [[Księstwo Liechtenstein|Księstwa]]<ref name=":0" />. W 1842 roku jako pierwszy panujący monarcha w historii odwiedził [[Liechtenstein]]<ref name=":0" /><ref name=":1" />. Po [[Powódź|powodzi]] z 1846 odwiedził swój kraj ponownie i zaangażował się w pomoc poszkodowanym<ref name=":0" />.
== Bibliografia ==

* [https://web.archive.org/web/20160608003845/http://www.fuerstenhaus.li/de/fuerstenhaus/fuersten/fuerst_alois_2.html Biogram na www.fuerstenhaus.li]
W polityce wewnętrznej [[Liechtenstein|Liechtensteinu]] prezentował postawę raczej [[Konserwatyzm|konserwatywną]] i nie był zwolennikiem [[Reforma|reformowania]] kraju. Odrzucił postulaty delegacji [[Peter Kaiser (historyk)|Petera Kaisera]] w 1840 roku. Kiedy jednak w 1848 roku w [[Związek Niemiecki|Związku Niemieckim]] wybuchła [[rewolucja marcowa]], Alojzy był zmuszony do podjęcia [[Rokowania|rokowań]], aby nie wybuchły [[zamieszki]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Revolution 1848 – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Revolution_1848 |język = de}}</ref>. Rozlewowi krwi zapobiegły również działania lokalnego działacza Petera Kaisera<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Verfassung – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Verfassung#Verfassungsauseinandersetzungen_1848_49 |język = de}}</ref>. Efektem było wydanie tymczasowej bardziej liberalnej [[Konstytucja Liechtensteinu|konstytucji]] 7 marca 1849 r., jednak kiedy sytuacja się uspokoiła po niespełna trzech latach zniósł nowy dokument i powrócił do starego [[Monarchia absolutna|absolutystycznego]] prawa<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Absolutismus – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Absolutismus |język = de}}</ref>. W latach pięćdziesiątych [[Liechtensteińczycy]] dalej domagali się zmian, ale najważniejsze problemy rozwiązał dopiero syn Alojzego [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Jan II]], który z mniej konserwatywnym podejście zreformował kraj.

Jako suweren Domu Książęcego Alojzy II wzbogacił zbiory książęce o wiele dzieł austriackich<ref name=":0" />. Był ważnym [[Mecenas sztuki|mecenasem sztuki]], wspierając finansowo wiele stowarzyszeń kulturalnych. Angażował się w pomoc ofiarom [[Klęska żywiołowa|klęsk żywiołowym]] na [[Węgry|Węgrzech]], w [[Czechy|Czechach]], [[Lombardia|Lombardii]]-[[Wenecja|Wenecji]] i [[Hamburg|Hamburgu]]<ref name=":0" />. Wyremontował niektóre rezydencje książęce m.in. Pałac Liechtensteinów w [[Wiedeń|Wiedniu]] czy [[zamek w Lednicach]]. Jednymi z jego największych zainteresowań były [[wyścigi konne]] i [[Polowanie|polowania]]<ref name=":0" />.

Przez dziesięć ostatnich lat życia ciężko chorował i przebywał w [[Uzdrowisko|uzdrowiskach]]. Ostatecznie zmarł [[12 listopada]] [[1858]] roku w [[Lednice|Lednicach]] na chorobę [[Pęcherz moczowy|pęcherza]]<ref name=":0" />, przekazując władzę swojemu synowi [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Janowi II]].

== Przypisy ==
<references />


{{Książęta Liechtensteinu}}
{{Książęta Liechtensteinu}}

Wersja z 13:27, 27 sie 2021

Alojzy II Liechtenstein
Aloys Maria Josef Johann Baptista Joachim Philipp Nerius
Ilustracja
Portret pędzla Friedricha Schilchera (1858)
Wizerunek herbu
Książę Liechtensteinu
Okres

od 20 kwietnia 1836
do 12 listopada 1858

Poprzednik

Jan I

Następca

Jan II Dobry

Dane biograficzne
Dynastia

Liechtensteinowie

Data i miejsce urodzenia

25 maja 1796
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

12 listopada 1858
Lednice

Miejsce spoczynku

Krypta rodowa Liechtensteinów w Vranov

Ojciec

Jan I Liechtenstein

Matka

Józefa Fürstenberg-Weitra

Małżeństwo

Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau
od 8 sierpnia 1831
do 12 listopada 1858

Dzieci

Maria, Karolina, Zofia, Alojza, Ida, Jan II Dobry, Franciszka, Henrietta, Anna, Teresa, Franciszek I

Odznaczenia
Order Gwelfów (Hanower) Order Złotego Runa (Austria) Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana Krzyż Wielki Orderu Piusa IX

Alojzy II Liechtenstein, właśc. Aloys Maria Josef Johann Baptista Joachim Philipp Nerius von und zu Liechtenstein (ur. 25 maja 1796 w Wiedniu, zm. 12 listopada 1858 w Lednicach) – książę Liechtensteinu w latach 1836-1858, tytularny książę karniowski i opawski, hrabia Rietbergu.

Życiorys

Alojzy Józef przyszedł na świat w Wiedniu 25 maja 1796 roku jako pierwszy syn księcia Jana I i jego żony Józefy Zofii von Fürstenberg-Weitra[1]. Edukację młodego księcia powierzono najpierw księdzu Abbému Wernerowi, a w późniejszych latach kształcili go znani uczeni agronom Leopold Trautmann oraz filozof i językoznawca Friedrich von Schlegel[2][3]. Po ukończeniu nauki wybrał się na podróż po Europie, odwiedzając Sycylię i Maltę[2]. Rok później wybrał się do Szwajcarii oraz po raz pierwszy do Liechtensteinu, gdzie spędził kilka dni na polowaniu[2]. W następnych latach odwiedził jeszcze Anglię i Szkocję.

8 sierpnia 1831 wziął ślub z Franciszką Kinsky von Wchinitz und Tettau[2][4]. Miał z nią jedenaścioro dzieci, w tym dwóch synów[5]:

  • księżniczka Maria (ur. 1834)
  • księżniczka Karolina (ur. 1836)
  • księżniczka Zofia (ur. 1837)
  • księżniczka Alojza (ur. 1838)
  • księżniczka Ida (ur. 1839)
  • książę Jan II Dobry (ur. 1840) – książę Liechtensteinu w latach 1858-1929.
  • księżniczka Franciszka (ur. 1841)
  • księżna Henrietta (ur. 1843) – żona księcia Alfreda Liechtensteina, matka Alojzego Liechtensteina.
  • księżniczka Anna (ur. 1846)
  • księżniczka Teresa (ur. 1850) – księżniczka bawarska.
  • książę Franciszek I (ur. 1853) – książę Liechtensteinu w latach 1929-1938.

Po śmierci jego ojca Jana I 20 kwietnia 1836 roku przejął władzę jako Alojzy II, w wieku 40 lat[2]. Zajmował się przede wszystkim sprawami gospodarczymi a w szczególności rolnictwem. Przez lata zyskał renomę specjalisty w dziedzinie gospodarki[2][3]. Należał do towarzystwa rolniczego w Wiedniu w latach 1849-1858 i pod jego przewodnictwem został ono zreorganizowane[2].

Od kiedy Liechtenstein został przyjęty do Związku Reńskiego w 1806 roku, wzrosło zainteresowanie książąt ich suwerenną ziemią, co było widoczne również podczas panowania Alojzego II. Angażował się w sprawy społeczne m.in. otwierając sierociniec i fundusz dla ubogich[2]. Ponadto za jego panowanie we współpracy z kantonem Sankt Gallen uregulowano Ren. W 1852 roku zawarł umowę celną z Austrią, co zakończyło izolację gospodarczą niewielkiego Księstwa[2]. W 1842 roku jako pierwszy panujący monarcha w historii odwiedził Liechtenstein[2][3]. Po powodzi z 1846 odwiedził swój kraj ponownie i zaangażował się w pomoc poszkodowanym[2].

W polityce wewnętrznej Liechtensteinu prezentował postawę raczej konserwatywną i nie był zwolennikiem reformowania kraju. Odrzucił postulaty delegacji Petera Kaisera w 1840 roku. Kiedy jednak w 1848 roku w Związku Niemieckim wybuchła rewolucja marcowa, Alojzy był zmuszony do podjęcia rokowań, aby nie wybuchły zamieszki[6]. Rozlewowi krwi zapobiegły również działania lokalnego działacza Petera Kaisera[7]. Efektem było wydanie tymczasowej bardziej liberalnej konstytucji 7 marca 1849 r., jednak kiedy sytuacja się uspokoiła po niespełna trzech latach zniósł nowy dokument i powrócił do starego absolutystycznego prawa[3][7][8]. W latach pięćdziesiątych Liechtensteińczycy dalej domagali się zmian, ale najważniejsze problemy rozwiązał dopiero syn Alojzego Jan II, który z mniej konserwatywnym podejście zreformował kraj.

Jako suweren Domu Książęcego Alojzy II wzbogacił zbiory książęce o wiele dzieł austriackich[2]. Był ważnym mecenasem sztuki, wspierając finansowo wiele stowarzyszeń kulturalnych. Angażował się w pomoc ofiarom klęsk żywiołowym na Węgrzech, w Czechach, Lombardii-Wenecji i Hamburgu[2]. Wyremontował niektóre rezydencje książęce m.in. Pałac Liechtensteinów w Wiedniu czy zamek w Lednicach. Jednymi z jego największych zainteresowań były wyścigi konne i polowania[2].

Przez dziesięć ostatnich lat życia ciężko chorował i przebywał w uzdrowiskach. Ostatecznie zmarł 12 listopada 1858 roku w Lednicach na chorobę pęcherza[2], przekazując władzę swojemu synowi Janowi II.

Przypisy

  1. Fürstenberg-Weitra, Josepha Sophie Landgräfin zu – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
  2. a b c d e f g h i j k l m n o Liechtenstein, Alois II. Josef von – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
  3. a b c d Century: 19. Jahrhundert [online] [dostęp 2021-08-27] (niem.).
  4. Liechtenstein, Franziska von – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
  5. Alois II. von und zu Liechtenstein [online], geneee.org [dostęp 2021-08-27].
  6. Revolution 1848 – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
  7. a b Verfassung – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
  8. Absolutismus – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).