Alojzy II: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Władca infobox |
{{Władca infobox |
||
|władca = Alojzy II |
|władca = Alojzy II Liechtenstein |
||
|imiona = |
|imiona = Aloys Maria Josef Johann Baptista Joachim Philipp Nerius |
||
|tytulatura = Jego Najjaśniejsza Wysokość książę Liechtensteinu, książę opawski i karniowski, hrabia Rietbergu, suweren Domu Liechtenstein |
|||
|tytulatura = |
|||
|grafika = Portrait of Alois II of Liechtenstein, Friedrich Schilcher (1858).jpg |
|grafika = Portrait of Alois II of Liechtenstein, Friedrich Schilcher (1858).jpg |
||
|opis grafiki = |
|opis grafiki = Portret pędzla Friedricha Schilchera (1858) |
||
|herb = |
|herb = Staatswappen-Liechtensteins.svg |
||
|opis herbu = |
|opis herbu = |
||
|faksymile = |
|faksymile = |
||
|opis faksymile = |
|opis faksymile = |
||
|dewiza = |
|dewiza = |
||
|1. tytuł = Książę Liechtensteinu |
|1. tytuł = [[Lista książąt Liechtensteinu|Książę Liechtensteinu]] |
||
|1. od = |
|1. od = 20 kwietnia 1836 |
||
|1. do = |
|1. do = 12 listopada 1858 |
||
|1. koronacja = |
|1. koronacja = |
||
|1. poprzednik = [[Jan I Liechtenstein|Jan I]] |
|1. poprzednik = [[Jan I Liechtenstein|Jan I]] |
||
|1. następca = [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Jan II Dobry]] |
|1. następca = [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Jan II Dobry]] |
||
|dynastia = [[Liechtensteinowie |
|dynastia = [[Liechtensteinowie]] |
||
|data urodzenia = |
|data urodzenia = 25 maja 1796 |
||
|miejsce urodzenia = [[Wiedeń]] |
|miejsce urodzenia = [[Wiedeń]] |
||
|data śmierci = |
|data śmierci = 12 listopada 1858 |
||
|miejsce śmierci = [[Lednice]] |
|miejsce śmierci = [[Lednice]] |
||
|przyczyna śmierci = |
|przyczyna śmierci = |
||
|data pogrzebu = |
|||
|miejsce spoczynku = |
|||
|miejsce spoczynku = Krypta rodowa Liechtensteinów w [[Vranov (powiat Brno)|Vranov]] |
|||
|ojciec = [[Jan I Liechtenstein]] |
|ojciec = [[Jan I Liechtenstein]] |
||
|matka = Józefa |
|matka = [[Józefa Fürstenberg-Weitra]] |
||
|rodzeństwo = |
|rodzeństwo = |
||
|1. związek = żona |
|||
|1. związek z = [[Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau]] |
|1. związek z = [[Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau]] |
||
|1. związek od = |
|1. związek od = 8 sierpnia 1831 |
||
|1. związek do = |
|1. związek do = 12 listopada 1858 |
||
|1. dzieci = Maria |
|1. dzieci = Maria, Karolina, Zofia, Alojza, Ida, [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Jan II Dobry]], Franciszka, Henrietta, Anna, Teresa, [[Franciszek I Liechtenstein|Franciszek I]] |
||
|odznaczenia = {{order|OZR|A}} |
|odznaczenia = {{order|OG}} {{order|OZR|A}} {{order|OŚSA|KW}} {{order|OBP|II}} |
||
|commons = |
|commons = Category:Alois II. von Liechtenstein |
||
|wikiźródła = |
|wikiźródła = |
||
|wikicytaty = |
|wikicytaty = |
||
}} |
}} |
||
'''Alojzy II''' (ur. [[ |
'''Alojzy II Liechtenstein''', właśc. '''Aloys Maria Josef Johann Baptista Joachim Philipp Nerius von und zu Liechtenstein''' (ur. [[25 maja]] [[1796]] w [[Wiedeń|Wiedniu]], zm. [[12 listopada]] [[1858]] w [[Lednice|Lednicach]]) – [[Lista książąt Liechtensteinu|książę Liechtensteinu]] w latach 1836-1858, tytularny [[Księstwo karniowskie|książę karniowski]] i [[Księstwo opawskie|opawski]], hrabia Rietbergu. |
||
== Życiorys == |
|||
W młodości podróżował po Europie. Przebywał we Włoszech, Szwajcarii, Anglii i Szkocji. Będąc na służbie cesarza Austrii w 1835 wyjechał z misją dyplomatyczną do Londynu. Angażował się także w przedsięwzięcia przemysłowe, rozwijał rolnictwo w swoich posiadłościach oraz wspierał instytucje charytatywne. |
|||
Alojzy Józef przyszedł na świat w [[Wiedeń|Wiedniu]] [[25 maja]] [[1796]] roku jako pierwszy syn księcia [[Jan I Liechtenstein|Jana I]] i jego żony [[Józefa Fürstenberg-Weitra|Józefy Zofii von Fürstenberg-Weitra]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Fürstenberg-Weitra, Josepha Sophie Landgräfin zu – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/F%C3%BCrstenberg-Weitra,_Josepha_Sophie_Landgr%C3%A4fin_zu |język = de}}</ref>. Edukację młodego księcia powierzono najpierw [[Ksiądz|księdzu]] Abbému Wernerowi, a w późniejszych latach kształcili go znani uczeni [[agronom]] Leopold Trautmann oraz [[filozof]] i językoznawca [[Friedrich Schlegel|Friedrich von Schlegel]]<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Liechtenstein, Alois II. Josef von – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Liechtenstein,_Alois_II._Josef_von |język = de}}</ref><ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Century: 19. Jahrhundert |data dostępu = 2021-08-27 |url = https://fuerstenhaus.li/die-biographien-aller-fuersten/19-jahrhundert/ |język = de-DE}}</ref>. Po ukończeniu nauki wybrał się na podróż po Europie, odwiedzając Sycylię i Maltę<ref name=":0" />. Rok później wybrał się do Szwajcarii oraz po raz pierwszy do Liechtensteinu, gdzie spędził kilka dni na polowaniu<ref name=":0" />. W następnych latach odwiedził jeszcze Anglię i Szkocję. |
|||
[[8 sierpnia]] [[1831]] wziął ślub z [[Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau|Franciszką Kinsky von Wchinitz und Tettau]]<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Liechtenstein, Franziska von – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Liechtenstein,_Franziska_von |język = de}}</ref>. Miał z nią jedenaścioro dzieci, w tym dwóch synów<ref>{{Cytuj |tytuł = Alois II. von und zu Liechtenstein |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = geneee.org |url = https://geneee.org/alois/von+und+zu+liechtenstein/2?lang=pl}}</ref>: |
|||
Po objęciu władzy, w stosunku do prądów politycznych współczesnego mu okresu (szczególnie [[Wiosna Ludów]]) prezentował politykę konserwatywną. [[Konstytucja]] wprowadzona przez niego po rewolucji z [[1848]] tylko na krótko spełniała swą funkcję i po trzech latach została uchylona a Alojzy II powrócił do absolutnego systemu rządów. Opowiadał się za oparciem systemu rządów na liberalnej arystokracji. Interesował się sztuką (szczególnie neogotykiem angielskim), zaangażował fundusze w odnowę zabytków, powiększył zbiory malarstwa należące do rodziny. W 1842 odwiedził, jako prawdopodobnie pierwszy panujący książę swoje księstwo Liechtenstein. W 1842 ustanowił zamek [[Vaduz]] jako siedzibę rodową. Interesował się regulacją [[Ren]]u. Podpisał unię celną ze [[Szwajcaria|Szwajcarią]]. |
|||
* księżniczka Maria (ur. 1834) |
|||
== Potomstwo == |
|||
* księżniczka Karolina (ur. 1836) |
|||
W [[1831]], mając 35 lat, ożenił się z [[Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau|Franciszką Kinsky von Wchinitz und Tettau]] ([[1813]]-[[1881]]). Franciszka była młodsza od swojego męża o 17 lat. Mieli jedenaścioro dzieci: |
|||
* księżniczka Zofia (ur. 1837) |
|||
* Maria Liechtenstein ([[1834]]-[[1909]]), żona Ferdynanda von Trauttmansdorff-Weinsberg, |
|||
* księżniczka Alojza (ur. 1838) |
|||
* Karolina Liechtenstein ([[1836]]-[[1885]]), żona Aleksandra von Schönburg-Hartenstein, |
|||
* księżniczka Ida (ur. 1839) |
|||
* Zofia Liechtenstein ([[1837]]-[[1899]]), żona Karola VI von Löwenstein-Wertheim-Rosenberg, |
|||
⚫ | |||
* Aloysia Liechtenstein ([[1838]]-[[1920]]), żona Henryka von Fünfkirchen, |
|||
* księżniczka Franciszka (ur. 1841) |
|||
* Ida Liechtenstein ([[1839]]-[[1921]]), żona Adolfa Józefa Edwarda von Schwarzenberg, |
|||
* księżna Henrietta (ur. 1843) – żona księcia Alfreda Liechtensteina, matka [[Alojzy Liechtenstein|Alojzego Liechtensteina]]. |
|||
⚫ | |||
* księżniczka Anna (ur. 1846) |
|||
* Franciszka Liechtenstein ([[1841]]-[[1858]]), |
|||
* księżniczka Teresa (ur. 1850) – księżniczka bawarska. |
|||
* Henrietta Liechtenstein ([[1843]]-[[1931]]), babka księcia [[Franciszek Józef II|Franciszka Józefa II]], |
|||
⚫ | |||
* Anna Liechtenstein ([[1846]]-[[1924]]), żona Jerzego Krystiana von Lobkowitz, |
|||
* Teresa Liechtenstein ([[1850]]-[[1938]]), żona Arnulfa Bawarskiego, |
|||
⚫ | |||
Po śmierci jego ojca [[Jan I Liechtenstein|Jana I]] [[20 kwietnia]] [[1836]] roku przejął władzę jako ''Alojzy II'', w wieku 40 lat<ref name=":0" />. Zajmował się przede wszystkim sprawami [[Gospodarka|gospodarczymi]] a w szczególności [[Rolnictwo|rolnictwem]]. Przez lata zyskał [[Renoma|renomę]] specjalisty w dziedzinie [[Gospodarka|gospodarki]]<ref name=":0" /><ref name=":1" />. Należał do towarzystwa rolniczego w [[Wiedeń|Wiedniu]] w latach 1849-1858 i pod jego przewodnictwem został ono zreorganizowane<ref name=":0" />. |
|||
== Zobacz też == |
|||
* [[książęta Liechtensteinu]] |
|||
Od kiedy [[Liechtenstein]] został przyjęty do [[Związek Reński|Związku Reńskiego]] w 1806 roku, wzrosło zainteresowanie książąt ich [[Suwerenność|suwerenną]] ziemią, co było widoczne również podczas panowania Alojzego II. Angażował się w sprawy społeczne m.in. otwierając sierociniec i fundusz dla ubogich<ref name=":0" />. Ponadto za jego panowanie we współpracy z kantonem [[Sankt Gallen]] [[Regulacja rzeki|uregulowano]] [[Ren]]. W 1852 roku zawarł [[Unia celna|umowę celną]] z [[Austria|Austrią]], co zakończyło izolację gospodarczą niewielkiego [[Księstwo Liechtenstein|Księstwa]]<ref name=":0" />. W 1842 roku jako pierwszy panujący monarcha w historii odwiedził [[Liechtenstein]]<ref name=":0" /><ref name=":1" />. Po [[Powódź|powodzi]] z 1846 odwiedził swój kraj ponownie i zaangażował się w pomoc poszkodowanym<ref name=":0" />. |
|||
== Bibliografia == |
|||
* [https://web.archive.org/web/20160608003845/http://www.fuerstenhaus.li/de/fuerstenhaus/fuersten/fuerst_alois_2.html Biogram na www.fuerstenhaus.li] |
|||
W polityce wewnętrznej [[Liechtenstein|Liechtensteinu]] prezentował postawę raczej [[Konserwatyzm|konserwatywną]] i nie był zwolennikiem [[Reforma|reformowania]] kraju. Odrzucił postulaty delegacji [[Peter Kaiser (historyk)|Petera Kaisera]] w 1840 roku. Kiedy jednak w 1848 roku w [[Związek Niemiecki|Związku Niemieckim]] wybuchła [[rewolucja marcowa]], Alojzy był zmuszony do podjęcia [[Rokowania|rokowań]], aby nie wybuchły [[zamieszki]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Revolution 1848 – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Revolution_1848 |język = de}}</ref>. Rozlewowi krwi zapobiegły również działania lokalnego działacza Petera Kaisera<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Verfassung – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Verfassung#Verfassungsauseinandersetzungen_1848_49 |język = de}}</ref>. Efektem było wydanie tymczasowej bardziej liberalnej [[Konstytucja Liechtensteinu|konstytucji]] 7 marca 1849 r., jednak kiedy sytuacja się uspokoiła po niespełna trzech latach zniósł nowy dokument i powrócił do starego [[Monarchia absolutna|absolutystycznego]] prawa<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Absolutismus – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-27 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Absolutismus |język = de}}</ref>. W latach pięćdziesiątych [[Liechtensteińczycy]] dalej domagali się zmian, ale najważniejsze problemy rozwiązał dopiero syn Alojzego [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Jan II]], który z mniej konserwatywnym podejście zreformował kraj. |
|||
Jako suweren Domu Książęcego Alojzy II wzbogacił zbiory książęce o wiele dzieł austriackich<ref name=":0" />. Był ważnym [[Mecenas sztuki|mecenasem sztuki]], wspierając finansowo wiele stowarzyszeń kulturalnych. Angażował się w pomoc ofiarom [[Klęska żywiołowa|klęsk żywiołowym]] na [[Węgry|Węgrzech]], w [[Czechy|Czechach]], [[Lombardia|Lombardii]]-[[Wenecja|Wenecji]] i [[Hamburg|Hamburgu]]<ref name=":0" />. Wyremontował niektóre rezydencje książęce m.in. Pałac Liechtensteinów w [[Wiedeń|Wiedniu]] czy [[zamek w Lednicach]]. Jednymi z jego największych zainteresowań były [[wyścigi konne]] i [[Polowanie|polowania]]<ref name=":0" />. |
|||
Przez dziesięć ostatnich lat życia ciężko chorował i przebywał w [[Uzdrowisko|uzdrowiskach]]. Ostatecznie zmarł [[12 listopada]] [[1858]] roku w [[Lednice|Lednicach]] na chorobę [[Pęcherz moczowy|pęcherza]]<ref name=":0" />, przekazując władzę swojemu synowi [[Jan II Dobry (książę Liechtensteinu)|Janowi II]]. |
|||
== Przypisy == |
|||
<references /> |
|||
{{Książęta Liechtensteinu}} |
{{Książęta Liechtensteinu}} |
Wersja z 13:27, 27 sie 2021
Portret pędzla Friedricha Schilchera (1858) | |
Książę Liechtensteinu | |
Okres |
od 20 kwietnia 1836 |
---|---|
Poprzednik | |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data i miejsce urodzenia |
25 maja 1796 |
Data i miejsce śmierci |
12 listopada 1858 |
Miejsce spoczynku |
Krypta rodowa Liechtensteinów w Vranov |
Ojciec | |
Matka | |
Małżeństwo |
Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau |
Dzieci |
Maria, Karolina, Zofia, Alojza, Ida, Jan II Dobry, Franciszka, Henrietta, Anna, Teresa, Franciszek I |
Odznaczenia | |
Alojzy II Liechtenstein, właśc. Aloys Maria Josef Johann Baptista Joachim Philipp Nerius von und zu Liechtenstein (ur. 25 maja 1796 w Wiedniu, zm. 12 listopada 1858 w Lednicach) – książę Liechtensteinu w latach 1836-1858, tytularny książę karniowski i opawski, hrabia Rietbergu.
Życiorys
Alojzy Józef przyszedł na świat w Wiedniu 25 maja 1796 roku jako pierwszy syn księcia Jana I i jego żony Józefy Zofii von Fürstenberg-Weitra[1]. Edukację młodego księcia powierzono najpierw księdzu Abbému Wernerowi, a w późniejszych latach kształcili go znani uczeni agronom Leopold Trautmann oraz filozof i językoznawca Friedrich von Schlegel[2][3]. Po ukończeniu nauki wybrał się na podróż po Europie, odwiedzając Sycylię i Maltę[2]. Rok później wybrał się do Szwajcarii oraz po raz pierwszy do Liechtensteinu, gdzie spędził kilka dni na polowaniu[2]. W następnych latach odwiedził jeszcze Anglię i Szkocję.
8 sierpnia 1831 wziął ślub z Franciszką Kinsky von Wchinitz und Tettau[2][4]. Miał z nią jedenaścioro dzieci, w tym dwóch synów[5]:
- księżniczka Maria (ur. 1834)
- księżniczka Karolina (ur. 1836)
- księżniczka Zofia (ur. 1837)
- księżniczka Alojza (ur. 1838)
- księżniczka Ida (ur. 1839)
- książę Jan II Dobry (ur. 1840) – książę Liechtensteinu w latach 1858-1929.
- księżniczka Franciszka (ur. 1841)
- księżna Henrietta (ur. 1843) – żona księcia Alfreda Liechtensteina, matka Alojzego Liechtensteina.
- księżniczka Anna (ur. 1846)
- księżniczka Teresa (ur. 1850) – księżniczka bawarska.
- książę Franciszek I (ur. 1853) – książę Liechtensteinu w latach 1929-1938.
Po śmierci jego ojca Jana I 20 kwietnia 1836 roku przejął władzę jako Alojzy II, w wieku 40 lat[2]. Zajmował się przede wszystkim sprawami gospodarczymi a w szczególności rolnictwem. Przez lata zyskał renomę specjalisty w dziedzinie gospodarki[2][3]. Należał do towarzystwa rolniczego w Wiedniu w latach 1849-1858 i pod jego przewodnictwem został ono zreorganizowane[2].
Od kiedy Liechtenstein został przyjęty do Związku Reńskiego w 1806 roku, wzrosło zainteresowanie książąt ich suwerenną ziemią, co było widoczne również podczas panowania Alojzego II. Angażował się w sprawy społeczne m.in. otwierając sierociniec i fundusz dla ubogich[2]. Ponadto za jego panowanie we współpracy z kantonem Sankt Gallen uregulowano Ren. W 1852 roku zawarł umowę celną z Austrią, co zakończyło izolację gospodarczą niewielkiego Księstwa[2]. W 1842 roku jako pierwszy panujący monarcha w historii odwiedził Liechtenstein[2][3]. Po powodzi z 1846 odwiedził swój kraj ponownie i zaangażował się w pomoc poszkodowanym[2].
W polityce wewnętrznej Liechtensteinu prezentował postawę raczej konserwatywną i nie był zwolennikiem reformowania kraju. Odrzucił postulaty delegacji Petera Kaisera w 1840 roku. Kiedy jednak w 1848 roku w Związku Niemieckim wybuchła rewolucja marcowa, Alojzy był zmuszony do podjęcia rokowań, aby nie wybuchły zamieszki[6]. Rozlewowi krwi zapobiegły również działania lokalnego działacza Petera Kaisera[7]. Efektem było wydanie tymczasowej bardziej liberalnej konstytucji 7 marca 1849 r., jednak kiedy sytuacja się uspokoiła po niespełna trzech latach zniósł nowy dokument i powrócił do starego absolutystycznego prawa[3][7][8]. W latach pięćdziesiątych Liechtensteińczycy dalej domagali się zmian, ale najważniejsze problemy rozwiązał dopiero syn Alojzego Jan II, który z mniej konserwatywnym podejście zreformował kraj.
Jako suweren Domu Książęcego Alojzy II wzbogacił zbiory książęce o wiele dzieł austriackich[2]. Był ważnym mecenasem sztuki, wspierając finansowo wiele stowarzyszeń kulturalnych. Angażował się w pomoc ofiarom klęsk żywiołowym na Węgrzech, w Czechach, Lombardii-Wenecji i Hamburgu[2]. Wyremontował niektóre rezydencje książęce m.in. Pałac Liechtensteinów w Wiedniu czy zamek w Lednicach. Jednymi z jego największych zainteresowań były wyścigi konne i polowania[2].
Przez dziesięć ostatnich lat życia ciężko chorował i przebywał w uzdrowiskach. Ostatecznie zmarł 12 listopada 1858 roku w Lednicach na chorobę pęcherza[2], przekazując władzę swojemu synowi Janowi II.
Przypisy
- ↑ Fürstenberg-Weitra, Josepha Sophie Landgräfin zu – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Liechtenstein, Alois II. Josef von – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
- ↑ a b c d Century: 19. Jahrhundert [online] [dostęp 2021-08-27] (niem.).
- ↑ Liechtenstein, Franziska von – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
- ↑ Alois II. von und zu Liechtenstein [online], geneee.org [dostęp 2021-08-27] .
- ↑ Revolution 1848 – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
- ↑ a b Verfassung – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).
- ↑ Absolutismus – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-27] (niem.).