Przejdź do zawartości

Stráňany

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stráňany
Ilustracja
Flaga
Flaga
Państwo

 Słowacja

Kraj

 preszowski

Powiat

Lubowla

Starosta

Viera Kravčáková[1]

Powierzchnia

11,61[2] km²

Wysokość

640[potrzebny przypis] m n.p.m.

Populacja (2023)
• liczba ludności
• gęstość


182[3]
15,55[4] os./km²

Nr kierunkowy

052

Kod pocztowy

065 33 (pošta Veľký Lipník)

Tablice rejestracyjne

SL

Położenie na mapie kraju preszowskiego
Mapa konturowa kraju preszowskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Stráňany”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Stráňany”
Ziemia49°22′N 20°32′E/49,366667 20,533333
Strona internetowa
Kościół greckokatolicki

Stráňany (do 1948 Folvark, węg. Nagymajor, do 1899 Folyvárk, niem. Vorwerk, ukr. Страняни) – wieś (obec) na Słowacji w powiecie Lubowla w kraju preszowskim.

Położenie geograficzne i turystyka

[edytuj | edytuj kod]

Niewielka miejscowość położona jest w górnej części głębokiej doliny Lipnika, na wysokości 620–670 m n.p.m. u podnóży Kiczery. Płynący dnem tej doliny Lipnik oddziela Pieniny, a dokładniej Grupę Golicy i Małe Pieniny od Magury Spiskiej. Przez miejscowość prowadzi droga krajowa II kategorii nr 543 z Czerwonego Klasztoru do miejscowości Gniazda, gdzie krzyżuje się z drogą krajową nr 77 (do miejscowości Stara Lubowla lub Biała Spiska).

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość założona została przez Łemków jako wysunięty na wschód przysiółek Wielkiego Lipnika. W języku łemkowskim miała nazwę Folwark, w początkowym bowiem okresie istnienia tej osady był w niej folwark należący do rodu Györgyów i Horváthów-Stansithów. Obecna nazwa została wprowadzona dopiero w 1948. Ok. 1567 osadzili się Wołosi. Ok. 1700 miejscowość miała już 220 mieszkańców wyznania greckokatolickiego. Spis kościelny z 1913 podaje, że mieszkało tutaj 640 grekokatolików, 7 rzymskich katolików i 10 Żydów.

Mieszkańcy zajmowali się typowymi dla Łemków zajęciami; uprawą roli i pasterstwem, a mężczyźni aż do II wojny światowej dorabiali wędrownym druciarstwem. Długo zachował się tutaj ludowy folklor, jeszcze do 2000 zobaczyć można było krowie zaprzęgi do prac polowych i zwózki plonów. Miejscowość ma typową dla Spiszu zwartą zabudowę.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

W środku miejscowości, po południowej stronie Lipnika stoi murowana cerkiew pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny. Wybudowana została w 1857 w miejsce wcześniejszej, drewnianej. Ma ona dość nowoczesny wystrój, ale zachowany został pełny ikonostas.

Szlaki turystyczne

[edytuj | edytuj kod]
Szlak zielony zielony ze Stranian na Przełęcz Korbalową. Tutaj szlak rozdziela się; jedna nitka prowadzi przez Wysokie Skałki i Wąwóz Homole do Jaworek, druga na wzniesienia Magury Spiskiej.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-10-31]. (słow.).
  2. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 11,61S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
  3. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
  4. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Józef Nyka: Pieniny. Przewodnik. Wyd. IX. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2006. ISBN 83-915859-4-8.
  • Pieniny polskie i słowackie. Mapa 1:20 000. Wrocław: Wyd. Kartograficzne Eko-Graf, 2000. ISBN 83-86645-38-5.