Sucha Górna (Czechy)
49°48′N 18°29′E/49,797500 18,485278| gmina | |||||
 Po prawej kościół pw. św. Józefa | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||
| Powiat | |||||
| Kraina | |||||
| Starosta | |||||
| Powierzchnia |
9,79 km² | ||||
| Populacja (2018) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
460 os./km² | ||||
| Kod pocztowy |
735 35 | ||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| Liczba obrębów ewidencyjnych |
4 | ||||
| Liczba części gminy |
1 | ||||
| Liczba gmin katastralnych |
1 | ||||
Położenie na mapie Czech  | |||||
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego  | |||||
| 49°48′N 18°29′E/49,797500 18,485278
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Sucha Górna (cz. ⓘHorní Suchá, niem. Obersuchau) – wieś gminna i gmina w kraju morawsko-śląskim, w powiecie Karwina w Czechach. Przez miejscowość przepływa rzeka Suszanka (prawy dopływ Łucyny).
Od strony zachodniej i południowej sąsiaduje z Hawierzowem (z Suchą Średnią i Żywocicami), na północy z Karwiną (z Dołami), a na wschodzie ze Stonawą i Olbrachcicami.
W latach 1975–1990 miejscowość znajdowała się w granicach administracyjnych Hawierzowa.
Ludność
[edytuj | edytuj kod]W 2001 Czesi stanowili 67,2% populacji, Polacy 23,2%, Słowacy 4,6%, Morawianie 1% a Ślązacy 0,5%. Odsetek wierzących wynosił 47,5%, z czego katolicy 71,8%.[2]
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w łacińskim dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna ok. 1305 w szeregu wsi zobowiązanych do płacenia dziesięciny biskupstwu we Wrocławiu, w postaci item in Sucha utraque[3][4][5]. Zapis ten oznaczał, że istniały już dwie wsie o tej nazwie (utraque - obie, zapewne Dolna i Górna), a brak określenia liczby łanów, z których będzie płacony podatek wskazywał, że wsie była w początkowej fazie powstawania (na tzw. surowym korzeniu), co wiąże się z przeprowadzaną pod koniec XIII wieku na terytorium późniejszego Górnego Śląska wielką akcją osadniczą. Wsie politycznie znajdowały się wówczas w granicach utworzonego w 1290 piastowskiego (polskiego) księstwa cieszyńskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech, a od 1526 roku w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 roku w monarchii Habsburgów (potocznie Austrii).
Znacznie do rozwoju ekonomicznego i demograficznego miejscowości w XIX wieku przyczynił się rozwój przemysłu w Zagłębiu Ostrawsko-Karwińskim. W 1869 miejscowość liczyła 1476 mieszkańców.[6]
Według austriackiego spisu ludności z 1910 miejscowości Sucha Górna miała 2761 mieszkańców, z czego 2733 było zameldowanych na stałe, 2625 (96%) było polsko-, 66 (2,4%)[7] czesko- a 42 (1,5%) czeskojęzycznymi, 2118 (76,7%) było katolikami, 624 (22,6%) ewangelikami, 15 (0,5%) wyznawcami judaizmu a 4 innej religii lub wyznania.[8]
Po podziale Śląska Cieszyńskiego w 1920 roku Sucha Górna znalazła się w granicach Czechosłowacji. W 1921 liczyła 3561 mieszkańców, a w 1930 3561.[6] W październiku 1938 została zaanektowana wraz z resztą Zaolzia przez Polskę a podczas II wojny światowej przez nazistowskie Niemcy. Po 1945 w granicach Czechosłowacji. W 1950 w Suchej Górnej mieszkało 4501 osób a w 1961 5298.[6] W 1975 roku znalazła się w granicach administracyjnych Hawierzowa, co trwało do 1990 roku.
W Suchej Górnej urodził się w 1910 Adolf Kantor – polski sportowiec amator, organizator imprez sportowych. W 1924 przyszedł tu na świat Bronisław Firla, architekt i działacz polonijny. Z Suchą Górną związany był także Tadeusz Michejda – polski polityk, który tutaj pracował.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]W miejscowości znajduje się kościół katolicki z 1835 roku, zamek oraz rzeźba świętego Jana Nepomucena z 1843.
Koło Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego
[edytuj | edytuj kod]
Na terenie miejscowości aktywną działalność prowadzi założone 9 listopada 1947 w sali Domu Robotniczego koło PZKO, zrzeszające działaczy, aktywistów oraz sympatyków kultury polskiej. Jego członkowie działają na polu kulturalnym i politycznym dla zachowania tradycji swoich przodków i dla zachowania polskości na terenie Zaolzia, nawiązując do działalności kulturalno-oświatowych organizacji działających w latach międzywojennych, szczególnie do Macierzy Szkolnej.
Już pod koniec pierwszego roku działalności Koło liczyło 476 członków, natomiast w roku 1967 liczba ta wzrosła do 875. W tym okresie w ramach Koła funkcjonowały zespoły „Melodia”, „GAMA”, „Robinsonki”, chór mieszany, męski i żeński, zespół teatralny, taneczny i muzyczny „FORUM”.
W październiku 1968 otwarto Dom PZKO, co korzystnie wpłynęło na warunki działalności Koła. W nowym budynku odbywały się odtąd próby zespołów, wystawy, spotkania absolwentów szkół, imprezy Klubu Młodych, prelekcje, uroczystości rodzinne oraz posiedzenia zarządu. W następnych latach założono Klub kobiet, Klub Młodych, klub szachistów i zespół gimnastyczno-rytmiczny.
W sierpniu 1992 roku przystąpiono do generalnej rekonstrukcji Domu PZKO. Kolejny, ostatni remont budynku miał miejsce w latach 2010–2011.
W roku 2013 rozpoczęło współpracę ze wsią Syrynia oraz gminą Lubomia w województwie śląskim.
Aktualnie w ramach Koła funkcjonują: założony w 1953 Zespół Pieśni i Tańca Suszanie[9], Chór mieszany „Sucha” oraz założony w 2003 15-osobowy zespół śpiewaczy „Chórek”[10], występujący w strojach cieszyńskich i śpiewający zaolziańskie piosenki ludowe. Działają tu także Klub Kobiet (kontynuator powołanej do życia 14 listopada 1948 Sekcji Kobiet - następcy Koła Gospodyń Wiejskich" z lat 30), organizujący kursy haftu, szycia czy gotowania[11]; Klub Młodych „Na Poddaszu”, Klub Chłopa (od 2012), Klub Sportowy oraz męski minikabaret „Suszynas”[12][13].
Pierwszy polski chór w Suchej Górnej powstał przy Macierzy Szkolnej w roku 1913. Wielką popularnością śpiew chóralny w Suchej cieszył się w dwudziestoleciu międzywojennym, gdy działało aż 9 chórów śpiewaczych. Po II wojnie światowej w Suchej pozostały tylko 2 chóry (męski i mieszany), które z powodu spadku zainteresowanie śpiewem chóralnym połączyły się, tworząc dzisiejszy Chór Mieszany "Sucha"[14].
Fedrowani z Folklorym
[edytuj | edytuj kod]Fedrowani z Folklorym inaczej też Fedrowani - impreza folklorystyczna w Suchej Górnej organizowana przez Miejscowe koło PZKO, odbywająca się na jesieni w suskim Domu Robotniczym[15].
Na imprezie wystąpiły znane zespoły folklorystyczne, między innymi: ZPiT Suszanie[16], Chórek[17], CM Šmykňa[18], ZPiT Zaolzi[19], Poddukelský umelecký ľudový súbor (PUĽS)[20], Umelecký súbor Lučnica, Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny[21], Zespół Pieśni i Tańca AWF "Kalina", Zespołu Pieśni i Tańca „LUBLIN” im. Wandy Kaniorowej[22], Soubor písní a tanců Josefa Vycpálka.
Impreza po raz pierwszy odbyła się w roku 2006[23][24].
Gminy partnerskie
[edytuj | edytuj kod]
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Katolicki kościół św. Józefa -
Ośrodek zdrowia -
-
Uliczka w Suchej Górnej -
Remiza strażacka w Suchej Górnej - zdjęcie archiwalne
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Sucha Górna (gminy w Polsce)
- Sucha Górna (przystanek kolejowy)
- Sucha Średnia
- Sucha Dolna
- Dom robotniczy Sucha Górna
- Ochotnicza Straż Pożarna w Suchej Górnej
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Český statistický úřad: Počet obyvatel v obcích České republiky k 1.1.2018. 2018-01-01. [dostęp 2018-05-22]. (cz.).
- ↑ Sčítaní lidu, domů a bytů 2001. [dostęp 2010-09-16]. (cz.).
- ↑ Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 296. ISBN 978-83-926929-3-5.
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (online). [w:] www.dokumentyslaska.pl [on-line]. [dostęp 2013-07-22].
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte: Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis. Breslau: Josef Max & Comp., 1889.
- ↑ a b c Český statistický úřad: Historický lexikon obcí ČR 1869 - 2005 - 1. díl. 20 sierpnia 2008. s. 718-719. [dostęp 2010-10-03]. (cz.).
- ↑ PSP Sucha Górna [online], www.pspsuchagorna.cz [dostęp 2019-04-13].
- ↑ Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien, Troppau 1912.
- ↑ ZPiT Suszanie [online], PZKO Sucha Górna [dostęp 2021-09-19] (pol.).
- ↑ O chórku
- ↑ Z historii Klubu Kobiet – MK PZKO Sucha Górna [online] [dostęp 2021-10-14] (pol.).
- ↑ W Suchej Górnej mają nowych członków PZKO
- ↑ Historia MK PZKO
- ↑ Historia śpiewactwa – MK PZKO Sucha Górna [online] [dostęp 2021-10-13] (pol.).
- ↑ Czech Republic. Rada, Zpráva o situaci národnostních menšin v České republice za rok 2015, Uřád vlády České republiky, Sekretariát Rady vlády pro národnostní menšiny, 2005–, 77 i 194, OCLC 173986448 [dostęp 2021-11-01].
- ↑ „Wyfedrowali" [online], www.pzkosuchagorna.cz [dostęp 2024-07-21].
- ↑ Zapraszamy na kolejne Fedrowani z folklorym [online], www.pzkosuchagorna.cz [dostęp 2024-07-21].
- ↑ „FEDROWANI Z FOLKLORYM” PO RAZ ÓSMY – MK PZKO Sucha Górna [online], 19 września 2015 [dostęp 2024-07-21] (pol.).
- ↑ Zaolzi i Zaolzioczek | MK PZKO w Jabłonkowie [online], www.pzkojablonkow.cz [dostęp 2024-07-21].
- ↑ FG Forrest, z, 2023, Horní Suchá si opět připomněla hornické tradice. Uspořádala další Fedrování s folklórem [online], Nadace ČEZ [dostęp 2024-07-21] (cz.).
- ↑ Zyrex, Polsko - czeski weekend. "Fedrowanie z folklorem" w Horni Sucha [online], Zespół Pieśni i Tańca Śląsk im. Stanisława Hadyny [dostęp 2024-07-21] (pol.).
- ↑ I Reprezentacja w Czechach | Zespół Pieśni i Tańca LUBLIN im. Wandy Kaniorowej [online] [dostęp 2024-07-21] (pol.).
- ↑ Fedrování 2019 :: KKH František-Kroužek krojovaných horníků [online], khfrantisek.webnode.cz [dostęp 2024-07-21].
- ↑ Fedrowanie z folklorem [online], www.pzkosuchagorna.cz [dostęp 2024-07-21].