Tadeusz Petrażycki

Tadeusz Petrażycki
	; Tadeusz Petrażycki w 1935 roku
	pułkownik audytor
Data i miejsce urodzenia	15 sierpnia 1885 ; Bereżanka
Data i miejsce śmierci	1940 ; Charków
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Wojsko Polskie
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa,; wojna polsko-bolszewicka
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tadeusz Marian Jan Nepomucen Petrażycki (ur. 3 sierpnia^?/15 sierpnia 1885 we wsi Bereżanka, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – pułkownik audytor Wojska Polskiego, dowborczyk, senator RP, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Tadeusz Marian Jan Nepomucen Petrażycki urodził się 15 sierpnia 1885 roku w Bereżance, w powiecie kamienieckim, w rodzinie Seweryna i Marii z Dymitrowiczów^[1]. Szkołę średnią ukończył w Kamieńcu Podolskim, studia prawnicze na Uniwersytecie w Petersburgu, gdzie wykładowcą był jego stryj profesor Leon Petrażycki, specjalista w zakresie socjologii i teorii prawa. Po ukończeniu studiów i aplikanturze został adwokatem^[2].

W pierwszej wojnie światowej brał udział jako oficer armii rosyjskiej. W 1917 wstąpił do I Korpusu Polskiego w Rosji pod dowództwem gen. Dowbor–Muśnickiego, skierowany do 2 pułku ułanów. Brał udział w wojnie z bolszewikami w 1920. Był ranny w głowę. Za udział w walkach odznaczony został Krzyżem Walecznych oraz Virtuti Militari. Jego brat, Adam Petrażycki zginął pod Radziechowem w 1920, pochowany został na Cmentarzu Obrońców Lwowa.

W latach 1920–1925 pełnił służbę w Ministerstwie Spraw Wojskowych. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 26. lokatą w korpusie oficerów sądowych^[3]. W 1923 był kierownikiem referatu w Gabinecie Ministra Spraw Wojskowych. Współpracował z gen. Władysławem Sikorskim ówczesnym ministrem, mając jego pełnomocnictwo do występowania na posiedzeniach plenarnych Senatu RP.

2 grudnia 1930 Prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki nadał mu stopień pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 i 1. lokatą w korpusie oficerów sądowych. Jednocześnie zezwolił mu na nałożenie oznak nowego stopnia przed 1 stycznia 1931^[4]. 20 sierpnia 1931 został mianowany sędzią Najwyższego Sądu Wojskowego w Warszawie^[5]. Z dniem 31 sierpnia 1935 został przeniesiony w stan spoczynku^[6]. Przydzielony do OK II^[7]. W 1935 Prezydent RP na podstawie art. 13 ust. 1 lit. f Konstytucji mianował go senatorem. We wrześniu 1939 zgłosił się do armii, był w sztabie gen. Smorawińskiego, po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej pod Włodzimierzem Wołyńskim. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 roku spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z dnia 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady^[8]. Awans został ogłoszony w dniu 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Osobny artykuł: Awanse generalskie oficerów II Rzeczypospolitej Polskiej z 2007.

Tadeusz Petrażycki został upamiętniony na tablicy pamiątkowej odsłoniętej 3 lipca 1999 w gmachu Senatu RP ku czci senatorów II RP, którzy zginęli w czasie II wojny światowej i okresie powojennych represji^[9]^[10].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6777 (1922)^[11]^[12]
Krzyż Niepodległości (17 września 1932)^[13]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[14]
Krzyż Walecznych^[11]
Złoty Krzyż Zasługi (trzykrotnie: 29 kwietnia 1925^[15], 11 listopada 1937^[16], 10 listopada 1938^[17])
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[11]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[11]
Medal 3 Maja
Odznaka za Rany i Kontuzje^[18]
Krzyż Komandorski Orderu św. Grzegorza Wielkiego (Watykan, 1937)^[11]^[19]
Krzyż Oficerski Orderu Orła Białego (Jugosławia)^[11]
Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej (Francja)^[11]
Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 407.
↑ Wspomina o tym w swojej książce pt. "Pożoga" Zofia Kossak-Szczucka.
↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 302.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 3 grudnia 1930 roku, s. 327.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 224.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 88.
↑ BETA Księgi Cmentarne [online], ksiegicmentarne.muzeumkatynskie.pl [dostęp 2017-05-08] .
↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885
↑ Odsłonięcie tablicy pamiątkowej. senat.pl. [dostęp 2015-03-06].
↑ Tablica Pamięci. senat.edu.pl. [dostęp 2015-03-06].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Łoza 1938 ↓, s. 564.
↑ Wiadomości bieżące. Z miasta. Nowi kawalerowie Virtuti militari. „Kurjer Warszawski”, s. 5, Nr 147 z 31 maja 1922.
↑ M.P. z 1932 r. nr 217, poz. 249 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości.
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 28.
↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 438 „za zasługi około organizacji armji”.
↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 594 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
↑ Plik:Petrażycki Tadeusz.jpg na podstawie fotografii]
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1937 roku, s. 39.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Album Skorowidz Senatu i Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejmu Śląskiego. Kadencja 1935–1940, Kraków 1936, s. 228.
Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 564.
Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.

[CITEREFKsięga_Cmentarna_Charkowa2003407-1] Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 407.

[2] Wspomina o tym w swojej książce pt. "Pożoga" Zofia Kossak-Szczucka.

[CITEREFLista_starszeństwa1922302-3] Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 302.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_16_z_3_grudnia_1930_roku,_s._327-4] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 3 grudnia 1930 roku, s. 327.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_5_z_3_sierpnia_1931_roku,_s._224-5] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 224.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_10_z_4_lipca_1935_roku,_s._88-6] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 88.

[7] BETA Księgi Cmentarne [online], ksiegicmentarne.muzeumkatynskie.pl [dostęp 2017-05-08] .

[8] M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885

[9] Odsłonięcie tablicy pamiątkowej. senat.pl. [dostęp 2015-03-06].

[10] Tablica Pamięci. senat.edu.pl. [dostęp 2015-03-06].

[CITEREFŁoza1938564-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Łoza 1938 ↓, s. 564.

[12] Wiadomości bieżące. Z miasta. Nowi kawalerowie Virtuti militari. „Kurjer Warszawski”, s. 5, Nr 147 z 31 maja 1922.

[13] M.P. z 1932 r. nr 217, poz. 249 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości.

[14] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 28.

[15] M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 438 „za zasługi około organizacji armji”.

[16] M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

[17] M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 594 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

[18] Plik:Petrażycki Tadeusz.jpg na podstawie fotografii]

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_2_z_11_listopada_1937_roku,_s._39-19] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1937 roku, s. 39.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]