Tomasz Szukalski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Tomasz Szukalski (ur. 8 stycznia 1947 w Warszawie[1], zm. 2 sierpnia 2012 w Piasecznie[2]) – polski saksofonista jazzowy.

Tomasz Szukalski – występ w piwnicy Kamedułów w Warszawie, październik 2008

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Edukacja i początki kariery[edytuj | edytuj kod]

Przeszedł całą drogę edukacji muzycznej: po nauce w warszawskim liceum muzycznym ukończył klasę klarnetu (pod kierunkiem Ludwika Kurkiewicza) w PWSM w Warszawie[3]. Samodzielnie zapoznał się z techniką gry na saksofonie sopranowym i tenorowym, sporadycznie używając także innych instrumentów, z których klarnet basowy zajmował szczególną pozycję. Kiedy był jeszcze uczniem szkoły średniej, rozpoczął występowanie na estradzie.

Jako nastolatek był członkiem zespołu, który akompaniował podczas koncertów grupie Partita, m.in. podczas Jazz Jamboree '67. Nawiązał także współpracę z zespołami Janusza Muniaka, Tomasza Ochalskiego oraz z Big Bandem Stodoła i sporadycznie z nimi występował.

Lata 70.[edytuj | edytuj kod]

Znamiennym dla młodego saksofonisty okazał się okres współpracy (od roku 1972) z zespołem czołowego wówczas saksofonisty altowego, Zbigniewa Namysłowskiego. Razem dokonali wielu nagrań. Podczas tej współpracy powstały znaczące (również dla Zbigniewa Namysłowskiego) albumy „Winobranie” i „Kuyaviak Goes Funky”. W okresie tym wzrosła pozycja saksofonisty na jazzowym rynku: do współpracy zapraszali go znane postacie rodzimego jazzu: Włodzimierz Nahorny, Tomasz Stańko czy Jan Ptaszyn Wróblewski.

W latach 1974–1979 wraz z Tomaszem Stańką koncertował i nagrywał płyty w całej Europie (również dla prestiżowego wydawnictwa ECM) wraz z takimi muzykami jak: Arild Andersen, Dave Holland, Edward Vesala, Palle Danielsson, Terje Rypdal, Palle Mikkelborg, Juhani Aaltonen czy Antti Hytti.

Mimo licznych wyjazdów z Tomaszem Stańko w latach 1975–1976 współpracował i nagrywał z zespołem SBB. Zimą 1976 roku wziął udział w warsztatach jazzowych „Radost ’76” w [Mąchocice-Scholasteria|Mąchocicach]] k. Kielc, co zostało ówiecznione w filmie dokumentalnym pt. „Gramy Standard!” w reż. Andrzeja Wasylewskiego[4][5].

W tym czasie zdecydował się na założenie autorskiego zespołu. W roku 1977 powstał zespół The Quartet, skupiający wielkie indywidualności: basista Paweł Jarzębski, pianista Sławomir Kulpowicz oraz perkusista Janusz Stefański. The Quartet i jego muzyczne propozycje postrzegano jako typowy zespół bez lidera, złożony z wybitnych muzyków, będących indywidualnościami muzycznymi.

Zadebiutowali w roku 1977 – co nietypowe dla jazzmanów – nagraniami dla archiwum Polskiego Radia, ale już w styczniu 1978 odbyli dużą trasę koncertową po kraju, wystąpili na Jazz Jamboree'78. Repertuar tworzyły głównie kompozycje Kulpowicza oraz Szukalskiego, inspirowane muzyką takich postaci jak McCoy Tyner, Sonny Rollins, John Coltrane, tradycjami modern jazzu lat 60. The Quartet zaliczany był przez wielu krajowych i zagranicznych krytyków do najważniejszych zespołów jazzowych Europy.

Lata 80.[edytuj | edytuj kod]

W latach 1980–1981 Tomasz Szukalski i Józef Skrzek stworzyli duet grający wysublimowane fusion uwiecznione na płycie „Ambitus Extended”. Tomasz towarzyszył też jako solista założonej po rozwiązaniu SBB Formacji Józefa Skrzeka nagrywając m.in. płytę „Wojna Światów”. W roku 1981 występował zarówno na Jazz Jamboree '81, jak i na towarzyszącym Rock Jamboree '81 i wraz z Formacją Józefa Skrzeka (Andrzej Ryszka, Andrzej Urny) i grał z takimi muzykami jak Gil Goldstein oraz Dean Brown.

Miesiąc przed ogłoszeniem stanu wojennego wyjechał jeszcze do Baden-Baden, by zagrać wśród takich postaci jak Rashied Ali, Alan Skidmore czy Albert Mangelsdorff cykl koncertów poświęconych pamięci Johna Coltrane’a.

Po nastaniu stanu wojennego Szukalski zaproszony został do współpracy przez Jana Ptaszyna Wróblewskiego, który w tym czasie kierował SPPT Chałturnik i Studiem Jazzowym Polskiego Radia. Po okresie ostrego straight-ahead jazzu, sukcesach z zespołami Namysłowskiego, Stańko i The Quartet udział w muzyce mainstreamowej Ptaszyna Wróblewskiego nie był dla Szukalskiego kreatywną odskocznią.

Dopiero w roku 1984 wraz z nowym trio (Czesław Bartkowski – perkusja, Wojciech Karolak – instrumenty klawiszowe) muzyka saksofonisty nabrała większego wigoru. Album „Time Killers” został uznany przez krytyków za najciekawszą polską płytę jazzową lat 80. Zachęcony sukcesem zorganizował w 1985 r. kolejny kwartet (Piotr Biskupski, Andrzej Cudzich, Andrzej Jagodziński), który z założenia miał przejąć sukcesję po The Quartet.

W 1986 roku Szukalski wraz z pianistą Januszem Szprotem utworzył duet Blues Duo SZ-SZ i choć dokonali wielu nagrań i wystąpili na licznych koncertach, to formacja okazała się efemerydą na polskim rynku jazzowym.

Lata 90. i współcześnie[edytuj | edytuj kod]

Do koncepcji duetu Szukalski powrócił raz jeszcze: od roku 1990 gra wspólnie z pianistą Arturem Dutkiewiczem. Z muzykami: Dutkiewiczem, Cudzichem i zmieniającymi się perkusistami, reaktywował koncepcję kwartetu.

Od roku 2000 coraz częściej występuje w trio (Wojciech Karolak, Krzysztof Dziedzic) oraz gościnnie w różnych konstelacjach i zespołach, np. Tadeusz Nalepa, Piotr Wojtasik, Wojciech Majewski, Carrantuohill czy Apostolis Anthimos Quartet (Arild Andersen i Krzysztof Dziedzic lub Janusz Skowron).

Tomasz Szukalski (w środku) w trakcie benefisu w Warszawie – 21 listopada 2010
Licytacja w trakcie benefisu w Warszawie – 21 listopada 2010

W „Dniu Szakala” zorganizowanym w celu pomocy Szukalskiemu[6] 21 listopada 2010 roku w Warszawie przez pianistę Artura Dutkiewicza i RadioJAZZ.FM, udział wzięli polscy artyści, którzy zjechali się z całego świata, między innymi:

  • Krzysztof Herdzin – piano
  • Ewa Bem – vocal
  • Jarosław Śmietana – guitar
  • Adam Makowicz – piano
  • Michał Urbaniak – violin
  • Leszek Możdżer – piano
  • Artur Dutkiewicz – piano
  • Wojciech Karolak – hammond
  • Urszula Dudziak – vocal
  • Aga Zaryan – vocal
  • Paweł Jarzębski – double bass
  • Janusz Stefański – drums
  • Marcin Wasilewski – piano
  • Sławomir Kurkiewicz – double bass
  • Michał Miśkiewicz – drums
  • Józef Skrzek – piano, minimoog, harmonica, vocal
  • Krzysztof Ścierański – bass
  • Tomasz Stańko – trumpet
  • Jorgos Skolias – vocal
  • Łukasz Żyta – drums

Szukalski pod koniec życia przebywał w Domu Artysty Weterana w podwarszawskim Skolimowie[6]. Zmarł w szpitalu w Piasecznie[2]. Został pochowany na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kw. 9D-4-25).

Dyskografia[edytuj | edytuj kod]

Grób Tomasza Szukalskiego na cmentarzu Bródnowskim
Nagrany Wydany Album Wykonawca Rodzaj Wytwórnia
1972 1974 Koncert podwójny na 5 solistów i orkiestrę
(Double Concerto for Five Soloists and Orchestra) 		Tomasz Szukalski, Zbigniew Seifert, Janusz Muniak, Włodzimierz Nahorny, Zbigniew Namysłowski, Czesław Niemen, Bronisław Suchanek, Janusz Stefański, Stu Martin, Tomasz Stańko, Jan Jarczyk, Jan Ptaszyn Wróblewski and others live in studio Poljazz Z-SXL 0553
1972 Sound of Marianna Wróblewska Marianna Wróblewska PN Muza SXL 0847
1972 Naga 1 Niebiesko-Czarni PN Muza SXL 0881
1972 Naga 2 Niebiesko-Czarni PN Muza SXL 0882
1973 Winobranie
Vintage) 		Zbigniew Namysłowski PN Muza SXL 0952
1973 Rien ne va plus Novi Singers PN Muza SXL 1009
1973 Night Jam Session in Warsaw 1973 All Stars After Hours live PN Muza SXL 1033
1973 Interjazz 3 Tomasz Szukalski, John McLaughlin and others live, compilation Supraphon 1 15 1739
1974 Easy! Wojciech Karolak PN Muza SXL 1069
1974 Chałturnik S.P.P.T. Chałturnik PN Muza SXL 1079
1974 TWET Tomasz Stańko, Edward Vesala, Peter Warren, Tomasz Szukalski live in studio PN Muza SXL 1138
1974 Sprzedawcy glonów
(Algae Dealers) 		Jan Ptaszyn Wróblewski live in studio PN Muza SXL 1141
1975 Kujaviak Goes Funky Zbigniew Namysłowski Quintet PN Muza SX 1230
1975 Three Thousands Points Krzysztof Sadowski PN Muza SX 1277
1975 2004 Sikorki
(Tits) 		SBB live in studio Metal Mind Productions
1975 Jazz Jamboree 75 Vol. 2 Karin Krog & Zbigniew Namysłowski Quintet live PN Muza SX 1340
1975 1976 Balladyna Tomasz Stańko, Tomasz Szukalski, Dave Holland, Edward Vesala live in studio ECM Records 1071, 1777597
1976 Ach! Jak Przyjemnie Sami Swoi live in studio PN Muza SX 1353
1976 Drums Dream Czesław Bartkowski PN Muza SX 1419
1976 2004 Anthology, Vol. 05 SBB live in studio Metal Mind Productions
1976 Rodina Edward Vesala, Tomasz Szukalski, Tomasz Stańko, Juhani Aaltonen, Pekka Poyry and others Love Records LRLP 189
1976 Satu Edward Vesala, Tomasz Szukalski, Palle Mikkelborg, Terje Rypdal, Palle Danielsson, Tomasz Stańko, Juhani Aaltonen and others ECM 1088
1976 1978 Live at Remont Tomasz Stańko – Edward Vesala Quartet live Helicon HR 1002
1977 Love Chant Jan Wallgren(niem.) – Bengt Ernryd(szw.) Quartet Dragon
1978 1979 Almost Green Tomasz Stańko, Tomasz Szukalski, Palle Danielsson, Edward Vesala live in studio Leo 008
1978 Jasmine Lady Zbigniew Namysłowski PN Muza
1978 1978 / 2009 The Quartet The Quartet live in studio Poljazz / Anex AN 302
1979 Loaded The Quartet live in studio
1979 Swing Party Krzysztof Sadowski PN Muza SX 1796
1979 Neitsytmatka
(Maiden Voyage) 		Edward Vesala, Tomasz Szukalski, Sławomir Kulpowicz, Paweł Jarzębski, Tomasz Stańko Polarvox LJLP 1014
1980 Józefina Józef Skrzek Wifon LP 037
1981 Wojna Światów
– następne stulecie
(War of the Worlds
– Next Century) 		Józef Skrzek, Tomasz Szukalski, Robert Gola, Janusz Ziomber, Jan Skrzek PN Muza SX 2342
1981 Ambitus Extended Józef Skrzek & Tomasz Szukalski Helicon HR 1006
1981 Wojna Światów – Live
(War of the Worlds – Live) 		Józef Skrzek Formation live in Czechoslovakia Wydawnictwo 21 21.014
1981 Kolędy
(Carols) 		Józef Skrzek & Tomasz Szukalski old Polish X-mas carols
single 45 RPM 		Helicon HR 001
1982 Matko, która nas znasz... Stanisław Sojka feat. Tomasz Szukalski live in studio Helicon HR 1009
1983 Kolędy
(Carols) 		Józef Skrzek & Tomasz Szukalski old Polish X-mas carols
single 45 RPM 		Helicon HR 002
1984 Time Killers Wojciech Karolak – Tomasz Szukalski – Czesław Bartkowski Helicon HR 1012
1985 Tina Kamila Tomasz Szukalski for daughter PN Muza SX 2250
1986 Tina Blues Tomasz Szukalski Quartet live Poljazz PSJ 172, Wipe 7084
1986 Interjazz 5 Milan Svoboda & The Polish – Czech Big Band live in studio Supraphon
1986 Music from Poland at MIDEM '86 various artists PN Muza SX 2292
1987 Polish Jazz Vol. 1 Wipe 7081
1987 1987 Sen szaleńca
(A Fool’s Dream) 		Tadeusz Nalepa PN Muza 2437
1983-1988 1988 Radioaktywny
(Radioactive) 		Stanisław Sojka PN Muza SX 2661
1988 Sunrise Sunset Grażyna Auguścik PN Muza SX 2615
1989 Plays Ethio – Jazz Mulatu Astatke Poljazz PSJ 252
1989 Blues Duo SZ – SZ /
Sz-Sz Blues 		Tomasz Szukalski – Janusz Szprot live in studio Wipe 7079
1989 Borżomski Wąwóz /
Body And Soul 		Jazz Chorał & Tomasz Szukalski Quartet PN Muza
1991 Absolutnie
(Absolutely) 		Tadeusz Nalepa PN Muza SX 3011
1991 Body and Soul Tomasz Szukalski Quartet live Polonia Records CD 003
1993 1994 A Farewell to Maria Tomasz Stańko GOWI Records CDG 12
1994 1994 Balladyna
– Theatre Play Compositions 		Tomasz Stańko GOWI Records CDG 16
1996 Selected Recordings (:rarum XVII) Tomasz Stańko compilation ECM Records 8017
1997 Gadające Drzewo
(Talking Tree) 		Stół Pański feat. Tomasz Szukalski, Sławomir Kulpowicz & Andrzej Przybielski ZBIG Records 001
1999 Lady Walking Artur Dutkiewicz Universal Music 546070-2
1999 Escape Piotr Wojtasik
1999 2004 Anthology, Vol. 14 SBB live Metal Mind Productions
2000 2001 Reinkarnasja Grzegorz Karnas Not Two
2000 Phone Consultations Tomasz Szukalski, Wojciech Karolak, Jarosław Śmietana Quartet
2000 Barefoot Anna Maria Jopek EmArcy 016 299-2
2000 O co tyle milczenia Anna Maria Jopek Universal Music Polska
2001 Grechuta Wojciech Majewski Quintet Sony Music Entertainment Poland
2002 My Lullaby Agnieszka Skrzypek vel Aga Zaryan Not Two/ Cosmopolis MW 737-2
2003 Zamyślenie
(Contemplation) 		Wojciech Majewski Quintet Sony Music Entertainment Poland
2003 Live in Warsaw
(Skarpa Theatre) 		Karin Krog & Tomasz Szukalski Quartet live
50 copies 		Mariusz Zych & Embassy of Norway in Poland
2004 Sny
(Dreams) 		Grzegorz Karnas DeBies 002
2005 O Panie przebacz mej myśli, że nie dość jeszcze Miłuję Józef Skrzek compillation
2005 2006 Wolność w sierpniu (Freedom in August) Tomasz Stańko, Tomasz Szukalski, Marcin Wasilewski, Apostolis Anthimos, Sławomir Kurkiewicz, Michał Miśkiewicz, Janusz Skowron contribution for the
Warsaw Uprising Museum 		FIRe
2005 Session Natural Irish & Jazz Carrantuohill Celt / Rockers Publishing CC08
2005 The Best of Polish Jazz 2005
1981-2007 2010 The Day of The Jackal Tomasz Szukalski, Apostolis Anthimos, Arild Andersen, Andrzej Cudzich, Artur Dutkiewicz, Paweł Jarzębski, Kazimierz Jonkisz, Sławomir Kulpowicz, Józef Skrzek, Janusz Stefański, Zbigniew Wiatr live compilation
100 copies 		Mariusz Zych limited private edition
2011 The Masters of Polish Jazz Piotr Wojtasik

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Artur Rawicz: Dzień dla Szakala. cgm.pl, 2010-05-04. [dostęp 2011-03-08]. (pol.).
  2. ↑ a b Tomasz Szukalski nie żyje. „Największy polski saksofonista” miał 65 lat. kultura.gazeta.pl, 2012-08-02. [dostęp 2012-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-04)].
  3. ↑ Ryszard Wolański: Leksykon polskiej muzyki rozrywkowej t.II. AA MTJ, 2003, s. 153.
  4. ↑ Gramy Standard!. filmpolski.pl, 2017-02-11. [dostęp 2020-10-14]. (pol.).
  5. ↑ Mietek Jurecki – Oficjalna strona artysty – Biografia, część 1. [dostęp 2020-10-14]. (pol.).
  6. ↑ a b Nie żyje Tomasz Szukalski. Jazzarium, 2012-08-02. [dostęp 2012-08-02].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tomasz_Szukalski&oldid=69775333”