Trawomyszka namibska
| Rhabdomys pumilio[1] | |||||
| (Sparrman, 1784) | |||||
.jpg) Trawomyszka namibska w Transgranicznym Parku Narodowym Kgalagadi | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Nadrodzina | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
trawomyszka namibska | ||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||||
 | |||||
Trawomyszka namibska[3] (Rhabdomys pumilio) – gatunek gryzonia z rodziny myszowatych, występujący w Afryce Południowej[2].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek został opisany naukowo w 1784 roku przez A. Sparrmana jako Mus pumilio; była także zaliczana do rodzaju kusu (Arvicanthis)[4]. Miejsce typowe znajduje się w Prowincji Przylądkowej Zachodniej w Południowej Afryce, na wschód od Knysny, w lesie Tsitsikamma[5]. Systematyka trawomyszek wymaga rewizji, podejrzewa się, że jest to kompleks nawet pięciu gatunków[2]. Trawomyszka zuluska (Rhabdomys dilectus) jest traktowana przez część autorów jako synonim trawomyszki namibskiej[2]; gryzonie klasyfikowane jako R. pumilio preferują suchsze tereny, niż te zaliczane do R. dilectus[4][5].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Trawomyszka namibska występuje na suchych sawannach od zachodniej RPA, poprzez Namibię, środkową i południową Botswanę, do południowej Angoli[5]. Jeżeli trawomyszka zuluska jest synonimem trawomyszki namibskiej, to zasięg tego gatunku jest znacznie większy, obejmuje całą RPA, wschodnie Zimbabwe, środkowo-zachodni Mozambik, Malawi, północno-wschodnią Zambię i wyżyny Tanzanii, Kenii, wschodniej Ugandy i południowo-wschodniej Demokratycznej Republiki Konga. Żyje na wysokościach do 2300 m n.p.m.[2]
Gatunek ten występuje na różnorodnych terenach trawiastych, w buszu i lasach. W Afryce Południowej zajmuje różne siedliska, ale w Afryce Wschodniej jego zasięg jest ograniczony do odosobnionych wyżyn[4]. Występuje na terenach rolniczych i pojawia się w domach, bywa uznawany za szkodnika[2].
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Jest to mała mysz, osiąga długość od 99 do 124 mm (średnio 109 mm), z ogonem o długości od 71 do 101 mm (średnio 86 mm). Masa ciała to od 41 do 53 g (średnio 43,1 g). Cechą charakterystyczną są dwa białawe lub kremowe paski na grzbiecie, obrzeżone przez czarne lub brązowe paski (łącznie cztery). W odróżnieniu od podobnych pręgomyszy (Lemniscomys) trawomyszki nie mają czarnego paska pośrodku grzbietu. Sierść grzbietu jest szorstka, poza pasami żółtobrązowa do cętkowanej płowej – występuje zróżnicowanie geograficzne. Głowa ma podobny kolor co grzbiet, z ciemnym podłużnym paskiem pomiędzy oczami i uszami. Uszy pokrywają krótkie rude lub rudobrązowe włosy. Spód ciała i nogi są bledsze niż wierzch. Ogon jest rzadko owłosiony, czarny od góry i żółtawobrązowy lub szary od spodu[4].
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Trawomyszka namibska w Południowej Afryce rozmnaża się latem, w okresie dostępności pokarmu po opadach. Zimą uboga w białka dieta, niskie opady i chłód nie sprzyjają rozmnażaniu. Na Karru, gdzie zimą występują opady, rozmnaża się przez trzy miesiące wiosny, ale w suchym lecie już nie. Ciąża trwa średnio 25 dni. Przy małej dostępności pokarmu rodzą się tylko dwa młode. Młode otwierają oczy po 7–8 dniach i są odstawiane od piersi 16 dnia życia. Po około dwóch miesiącach osiągają dojrzałość płciową[4].
Umieralność trawomyszek namibskich na nizinach to około 93% w ciągu roku; na Karru jest to 80%, najwięcej gryzoni ginie w zimie następującej po suchym lecie. Są one pożywieniem wielu drapieżników, w tym kilku gatunków węży i sów, serwali, szakali i żenet. W południowoafrykańskiej prowincji KwaZulu-Natal i w Mozambiku jedzą je również ludzie. Na trawomyszkach pasożytują roztocze (w tym 11 gatunków kleszczy), 41 gatunków pcheł, 9 gatunków tasiemców i 6 gatunków obleńców[4].
Populacja[edytuj | edytuj kod]
Trawomyszka namibska ma bardzo szeroki zasięg występowania, jest bardzo liczna, występuje w wielu obszarach chronionych. Nie są znane zagrożenia dla tego gatunku[2]. Liczebność i struktura wiekowa zmienia się w ciągu roku[4], ale populacje są generalnie stabilne[2]. Trawomyszka namibska jest uznawana za gatunek najmniejszej troski, chociaż jeśli dojdzie do podziału tego taksonu na osobne gatunki, nie wszystkie z nich mogą kwalifikować się do najniższej kategorii zagrożenia[2], szczególnie populacje zamieszkujące odizolowane góry[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rhabdomys pumilio, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i N. Du Toit i inni, Rhabdomys pumilio, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2019-1.RLTS.T112168517A22402072.en [dostęp 2021-02-15] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 281. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ a b c d e f g h Genus Rhabdomys Four-striped Grass Mouse. W: Mammals of Africa. Jonathan Kingdon, David Happold, Thomas Butynski, Michael Hoffmann, Meredith Happold, Jan Kalina (redaktorzy). T. 3: Rodents, Hares and Rabbits. Bloomsbury, 2013, s. 544–547. ISBN 1-4081-8996-8.
- ↑ a b c Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Rhabdomys pumilio. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2017-11-10]