Ulica Nowowiejska w Warszawie

Nowowiejska
{{{nazwa oryginalna}}}
	{{{jednostki}}}
	; {{{opis zdjęcia}}}
Państwo	{{{państwo}}}
Miejscowość	{{{miejscowość}}}
Długość	1,2 km
Poprzednie nazwy	{{{poprzednie nazwy}}}
	Plan
	[[Plik:{{{plan}}}\|240x240px\|alt=Plan przebiegu ulicy\|]]
Przebieg
	Położenie na mapie Warszawy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:landmark}
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 22 maj 2018, była oparta na tej wersji.

Ulica Nowowiejska – ulica w Śródmieściu Warszawy.

Przebieg

Ulica Nowowiejska położona jest równoleżnikowo. Biegnie od placu Zbawiciela do ulicy Krzywickiego. Po drodze krzyżuje się i spotyka z następującymi ulicami i placami:

ul. Krzywickiego
ul. Referendarską
ul. Sędziowską
al. Niepodległości
ul. Rektorską
pl. Politechniki (z ulicami: Lwowską, Noakowskiego, Polną oraz J. i J. Śniadeckich)
ul. Waryńskiego
pl. Zbawiciela (z ulicami: Marszałkowską, Mokotowską i al. Wyzwolenia)

Na odcinku od placu Zbawiciela do placu Politechniki jest ulicą jednokierunkową. Na całej długości ulicy poprowadzona jest linia tramwajowa.

Na skrzyżowaniu ul. Nowowiejskiej i Waryńskiego znajduje się stacja metra Politechnika.

Historia

Korzenie ulicy Nowowiejskiej sięgają XVIII w., kiedy to z polecenia króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w latach 1767–1768 przeprowadzono tzw. Drogę Wolską (Królewską) wiodącą z zamku w Ujazdowie na pole elekcyjne na Woli. W jej ciągu powstała w 1784 z woli króla wzorcowa osada, Nowa Wieś, od której pochodzi nazwa ulicy^[1].

Osobny artykuł: Nowa Wieś (Warszawa).

W ramach Osi Stanisławowskiej nowo powstała ulica miała stanowić oś wielkiego założenia placów gwiaździstych. Dwa z nich nadal znajdują się w ciągu ulicy, są to place Politechniki i Zbawiciela. Trzeci, plac Na Rozdrożu, znajduje się poza ulicą Nowowiejską, której historyczny fragment nosi obecnie nazwę alei Wyzwolenia.

W II połowie XIX wieku po północnej stronie zachodniego odcinka ulicy (pomiędzy ulicami Topolową i Suchą, współcześnie al. Niepodległości i Krzywickiego) zbudowano baraki zwane jerozolimskimi, wykorzystywanymi później jako koszary artylerii.

W latach 80. XIX w. tereny wokół zachodniej części ulicy zostały zagospodarowane na siedzibę Stacji Filtrów. Ulicą poprowadzono linię tramwaju elektrycznego. Na przełomie wieków ulica wypełniła się zabudową o charakterze wielkomiejskim w swojej wschodniej i środkowej części, nieco bardziej kameralnym w zachodniej. W sąsiedztwie jej środkowego biegu w latach 1899–1902 powstawać zaczął zespół budynków Politechniki Warszawskiej.

W latach 1922–1926 po południowej stronie zachodniego odcinka ulicy zbudowano Kolonię Staszica^[2].

W październiku 1933 w pobliżu skrzyżowania z al. Niepodległości odsłonięto pomnik Poległym Saperom. Monument został zniszczony w 1944^[3].

Zniszczenia okresu wojny dotknęły ulicę w znacznym stopniu. Ponadto wiele budynków zostało wyburzonych ze względu na powstanie nowego założenia – Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej i przebijanej ulicy Waryńskiego. Przy ulicy wzniesiono w tym okresie szereg budynków w charakterystycznym stylu. W tym samym okresie wschodni fragment ulicy został włączony w skład innego założenia urbanistycznego (osiedle Latawiec) i przemianowany na aleję Wyzwolenia. W 1949 nazwę ulica Nowowiejska przywrócono odcinkowi ulicy pomiędzy placem Zbawiciela a ulicą Krzywickiego.

W 2011 przeprowadzono generalny remont ulicy, w skład którego weszło m.in. wydzielenie drogi rowerowej pomiędzy pl. Zbawiciela a pl. Politechniki, z pierwszym w Warszawie rozwiązaniem polegającym na poprowadzeniu drogi rowerowej po czynnym torowisku tramwajowym (od. pl. Zbawiciela do ul. Waryńskiego).

Ważniejsze obiekty

Dawny „Apartment House” (nr 4)
Stacja metra Politechnika
2 Społeczne Liceum Ogólnokształcące (nr 5)
budynek schroniska im. Sobańskich z lat 1874-1877 (nr 10a)
kampus Politechniki Warszawskiej:
- Gmach Główny (pl. Politechniki 1)
- Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych (nr 15/19)
- Pomnik poświęcony udziałowi profesorów Politechniki Warszawskiej w akcji V1 i V2
- Gmach Instytutu Techniki Cieplnej (nr 21/25)
- Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa (nr 24)
Schron bojowy Ringstand 58c (tzw. tobruk) (nr 26, przy skrzyżowaniu z al. Niepodlegości)^[4].
Agencja Mienia Wojskowego (nr 26a)
Szpital Nowowiejski (nr 27)
XIV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica (nr 37a)
Zespół Stacji Filtrów

Przypisy

↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 169. ISBN 978-83-62189-08-3.
↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 553. ISBN 83-01-08836-2.
↑ Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK "Kraj", s. 164–165. ISBN 83-7005-211-8.
↑ Jacek Olecki: Wojenne tajemnice Warszawy i Mazowsza. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2006, s. 21. ISBN 83-7339-036-7.

[1] Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 169. ISBN 978-83-62189-08-3.

[2] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 553. ISBN 83-01-08836-2.

[3] Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK "Kraj", s. 164–165. ISBN 83-7005-211-8.

[4] Jacek Olecki: Wojenne tajemnice Warszawy i Mazowsza. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2006, s. 21. ISBN 83-7339-036-7.

[1]

[2]

[3]

[4]