Urocjon wirginijski
| ||
| Urocyon cinereoargenteus[1] | ||
| (Schreber, 1775) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ssaki | |
| Podgromada | żyworodne | |
| Infragromada | łożyskowce | |
| Rząd | drapieżne | |
| Podrząd | psokształtne | |
| Rodzina | psowate | |
| Rodzaj | urocjon | |
| Gatunek | urocjon wirginijski | |
| Podgatunki | ||
|
zobacz opis w tekście | ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
| ||
Urocjon wirginijski[3], lis wirginijski (Urocyon cinereoargenteus) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych. Żyje samotnie, czasami w wieloletnich związkach. Zamieszkuje własne terytoria, które zaznacza zapachem. Prowadzi przeważnie nocny tryb życia. Często jest mylony z kojotem. Dożywa około 8 lat; w niewoli dożywa 15.
Budowa i wygląd zewnętrzny[edytuj | edytuj kod]
Jest to średniej wielkości lis o szaro cętkowanym futrze, z jaśniejszą spodnią częścią ciała, z głową w kolorze rdzawym z białymi plamkami; podszerstek ma barwę rdzawoczerwoną. Ma duże uszy, wąski pysk, długi i gęsto owłosiony, puszysty ogon z czarną pręgą na wierzchu. Charakteryzuje się długością ciała 42-68 cm, ogona ponad 30 cm, wysokością w kłębie ponad 40 cm, a ciężarem ponad 4 kg. Nogi krótkie i mocne. Posiada pazury ostrzejsze i bardziej zakrzywione od innych psowatych. Często wspina się na drzewa, których korony są dla niego doskonałą kryjówką. Jest on jedynym - obok jenota - gatunkiem psowatych, który potrafi tego dokonywać.
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Jest zwierzęciem wszystkożernym, jednak przeważnie żywi się pokarmem zwierzęcym. Umiejętność wspinaczki po drzewach przydaje mu się podczas zdobywania jagód i innych owoców. Ze zwierząt poluje (zazwyczaj w nocy) na niewielkie ptaki, myszy i inne gryzonie. Z nadmiaru zdobytego pożywienia robi zapasy w postaci podziemnego schowka, który potrafi wyczuć już z odległości 3 metrów. Dzięki wspaniałemu zmysłowi powonienia wyczuje niekiedy zagrzebane w ziemi na kilka centymetrów jaja, które także stanowią część jego diety.
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Na kilka dni przed porodem samica wypędza samca z legowiska, jednak powraca on kilka dni po porodzie i dostarcza pożywienia potomstwu i samicy. Okres rozrodu od sierpnia do września, ciąża trwa 53-58 dni, samica rodzi zwykle 3-6 szczeniąt. Młode ważą około 80g i rodzą się z czarną sierścią. Przez pierwsze dni życia potomstwo jest ślepe i zdane na opiekę osobników dorosłych. Po około sześciu tygodniach młode lisy są już zostawiane same na czas polowania. Opieka nad potomstwem trwa około 5 miesięcy.
Występowanie i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Zamieszkuje Amerykę Środkową oraz strefę ciepłą i umiarkowaną Ameryki Północnej.
Gatunek nie jest jeszcze zagrożony, chociaż w latach 1977-1978 liczbę zabitych osobników szacuje się na około 270 tysięcy. Lis wirginijski jest często uciążliwy dla rolników lub ginie w pułapkach przeznaczonych na inne drapieżniki. Niejednokrotnie jest łowiony dla futra.
Podgatunki[edytuj | edytuj kod]
Wyróżnia się szesnaście podgatunków lisa wirginijskiego[4]:
- U. cinereoargenteus borealis Merriam, 1903
- U. cinereoargenteus californicus Mearns, 1897
- U. cinereoargenteus cinereoargenteus (Schreber, 1775)
- U. cinereoargenteus costaricensis Goodwin, 1938
- U. cinereoargenteus floridanus Rhoads, 1895
- U. cinereoargenteus fraterculus Elliot, 1896
- U. cinereoargenteus furvus G. M. Allen & Barbour, 1923
- U. cinereoargenteus guatemalae Miller, 1899
- U. cinereoargenteus madrensis Burt & Hooper, 1941
- U. cinereoargenteus nigrirostris (Lichtenstein, 1850)
- U. cinereoargenteus ocythous Bangs, 1899
- U. cinereoargenteus orinomus Goldman, 1938
- U. cinereoargenteus peninsularis Huey, 1928
- U. cinereoargenteus scottii Mearns, 1891
- U. cinereoargenteus townsendi Merriam, 1899
- U. cinereoargenteus venezuelae J. A. Allen, 1911
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Urocyon cinereoargenteus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Cypher, B.L., Fuller, T.K. & List, R. 2008, Urocyon cinereoargenteus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015 [online], wersja 2015.1 [dostęp 2015-07-12] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 149. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Urocyon cinereoargenteus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 24 października 2009]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tadeusz Kaleta: Dzikie psy i hieny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1998. ISBN 83-214-1096-0.