Wąsewo (gmina)

Wąsewo
	gmina wiejska
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	ostrowski (mazowiecki)
TERC	1416102
Wójt	Urszula Nadratowska
Powierzchnia	119,2 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 4 413
• gęstość	36,9 os./km²
Nr kierunkowy	29
Kod pocztowy	07-311
Tablice rejestracyjne	WOR
	Adres urzędu:ul. Zastawska 13; 07-311 Wąsewo
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	32
Liczba miejscowości	34
	Położenie na mapie powiatu;
	52°52′26″N 21°40′24″E/52,873889 21,673333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Wąsewo (do 1954 gmina Komorowo) – gmina wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie ostrowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie ostrołęckim.

Siedziba gminy to Wąsewo.

Według danych z 30 czerwca 2004^[5] gminę zamieszkiwało 4626 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku^[6] gminę zamieszkiwało 4365 osób. Było to wówczas 5,9% ludności powiatu.

Na terenie gminy funkcjonuje lądowisko Ostrów Mazowiecka-Grądy.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[7] gmina Wąsewo ma obszar 119,2 km², w tym:

użytki rolne: 71%
użytki leśne: 24%

Gmina stanowi 9,73% powierzchni powiatu.

W strukturze zasiewów gminy dominuje uprawa zbóż i roślin. Głównym kierunkiem produkcji zwierzęcej jest chów trzody chlewnej. Na terenie gminy nie ma zakładów przemysłowych. Zarejestrowane podmioty gospodarcze świadczą usługi w różnych dziedzinach a przede wszystkim w zakresie handlu i usług. W skład administracyjny Gminy wchodzi 31 sołectw. Gmina posiada dogodne połączenia komunikacyjne z Ostrołęką, Ostrowią Mazowiecka, Wyszkowem i Warszawą.

Historia

Wąsewo to nazwa dzierżawcza od nazwiska Wąs, zapisana w 1428 roku jako Wanschowo. Można też uznać tę nazwę jako topograficzą, gdyż Wasy oznaczają wyrastające części roślin, a może nawet wieś odpowiednio wijącą się ze swoimi domostwami. Nazwę tę można odnieść również do staropolskiego wyrazu Wąsosze, co oznacza miejsce, w którym coś się schodzi, zbiega, łączy. Określenie to odpowiada topograficznemu położeniu wsi. W drugiej połowie XVI wieku Wąsewo leżało na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych, łączących ziemię zakroczyńską, różańską, liwską i łomżyńską. W kierunku wschodnim przez Komorowo do Ostrowi. Na południe Długosiodło, Przetycz, Wyszków do Warszawy i Pułtuska. W kierunku zachodnim przez Goworowo trakt prowadził do Różana. O Wąsewie i okolicy z czasów najazdu szwedzkiego opowiada Henryk Sienkiewicz na kartach "Potopu":

"... Książę ruszył głęboką i ciemną nocą ku Wąsowu i Jelonce,
przeszedł w Czerwinie rzekę i zostawiwszy jazdę w gołym polu,
zasadził piechotę w pobliskich zagajnikach,
aby niespodziewanie wychylić się mogła . ..."

Gmina Wąsewo powstała w Królestwie Polskim w 1868 roku w powiecie ostrowskim w guberni łomżyńskiej, z części obszaru zniesionej gminy Komorowo (z drugiej części powstała gmina Lubiejewo)^[8]^[9]. Manewr ten został wkrótce anulowany, bowiem począwszy od 1874 roku gmina Komorowo pojawia się ponownie; równocześnie nieobecne są gminy Wąsewo i Lubiejewo^[10]^[11].

Gminę Wąsewo reaktywowano dopiero w 1973 roku, głównie z obszaru gminy Komorowo sprzed 1954.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2017 roku^[6]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	4 356	100	2 179	50,0	2 177	50,0
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	37		18,5		18,5

Piramida wieku mieszkańców gminy Wąsewo w 2014 roku^[2].

Sołectwa

Bagatele, Bartosy, Brudki Nowe, Brudki Stare, Brzezienko, Choiny, Czesin, Dalekie, Grądy, Grębki, Jarząbka, Króle, Majdan Suski, Modlinek, Mokrylas, Przedświt, Przyborowie, Rososz, Ruda, Rynek, Rząśnik-Majdan, Rząśnik Szlachecki, Rząśnik Włościański, Trynosy, Trynosy-Osiedle, Ulasek, Wąsewo, Wąsewo-Kolonia, Wysocze, Zastawie, Zgorzałowo^[3].

Miejscowości bez statusu sołectwa: Przyborowie-Kolonia, Trynosy, Wąsewo-Lachowiec.

Sąsiednie gminy

Czerwin, Długosiodło, Goworowo, Ostrów Mazowiecka

Przypisy

↑ KacperK. Jaworowski KacperK., Oficjalne wyniki: Urszula Nadratowska nowym wójtem gminy Wąsewo [online], ostrowmaz.com, 27 kwietnia 2024 [dostęp 2024-06-19] (pol.).
↑ ^a ^b Gmina Wąsewo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ ^a ^b Strona gminy, sołectwa. [dostęp 2019-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-24)].
↑ ^a ^b Urząd Statystyczny w Warszawie
↑ Baza demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ ^a ^b Gmina Wąsewo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-02-04] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)
↑ Skorowidz Królestwa Polskiego czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego, z wykazaniem: gubernii, powiatu, gminy, parafii, sądu pokoju lub gminnego, oraz najbliższej stacyi pocztowej, wraz z oddzielnym spisem gmin podług najświeższej ich liczby i nazwy ułożony, wykazujący: odległość każdej danej gminy od miasta powiatowego i sądu swojego gminnego; czy i jakie znajdują się w gminie zakłady fabryczne lub przemysłowe, szkoły itp. oraz ludność każdej gminy, obejmujący także podział sądownictwa krajowego świeżo urządzonego. T. 2
↑ Powiat ostrowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 697 .

[1] KacperK. Jaworowski KacperK., Oficjalne wyniki: Urszula Nadratowska nowym wójtem gminy Wąsewo [online], ostrowmaz.com, 27 kwietnia 2024 [dostęp 2024-06-19] (pol.).

[populacja2016-2] Gmina Wąsewo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[soł-3] Strona gminy, sołectwa. [dostęp 2019-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-24)].

[us-4] Urząd Statystyczny w Warszawie

[autonazwa2-5] Baza demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[:0-6] Gmina Wąsewo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-02-04] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[autonazwa1-7] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[8] Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)

[9] Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)

[10] Skorowidz Królestwa Polskiego czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego, z wykazaniem: gubernii, powiatu, gminy, parafii, sądu pokoju lub gminnego, oraz najbliższej stacyi pocztowej, wraz z oddzielnym spisem gmin podług najświeższej ich liczby i nazwy ułożony, wykazujący: odległość każdej danej gminy od miasta powiatowego i sądu swojego gminnego; czy i jakie znajdują się w gminie zakłady fabryczne lub przemysłowe, szkoły itp. oraz ludność każdej gminy, obejmujący także podział sądownictwa krajowego świeżo urządzonego. T. 2

[11] Powiat ostrowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 697 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Wsie	Bagatele Bartosy Brudki Nowe Brudki Stare Brzezienko Choiny Czesin Dalekie Grądy Grębki Jarząbka Króle Majdan Suski Modlinek Mokrylas Przedświt Przyborowie Przyborowie-Kolonia Rososz Ruda Rynek Rząśnik-Majdan Rząśnik Szlachecki Rząśnik Włościański Trynosy Trynosy-Osiedle Ulasek Wąsewo Wąsewo-Kolonia Wysocze Zastawie Zgorzałowo
Kolonia	Wąsewo-Lachowiec
Osada leśna	Trynosy (osada leśna)
Integralne części wsi	Czary Dąbrówka Kaczeniec Kantor Majdan Na Placu

Miasta	Brok Ostrów Mazowiecka
Gminy miejskie	Ostrów Mazowiecka
Gminy miejsko-wiejskie	Brok
Gminy wiejskie	Andrzejewo Boguty-Pianki Małkinia Górna Nur Ostrów Mazowiecka Stary Lubotyń Szulborze Wielkie Wąsewo Zaręby Kościelne

Przynależność wojewódzka	gubernia łomżyńska (1867–1915) woj. białostockie (II RP) (1919–39) woj. warszawskie (II RP) (1939) woj. warszawskie (1945–75)
Miasta	Andrzejewo (do 1870) Brok (do 1870 i od 1922) Czyżew (do 1870) Nur (do 1870) Ostrów (Mazowiecka)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Andrzejewo (od 1973) Boguty(-Pianki) (od 191?) Brańszczyk (do 1954) Brok (od 1973) Długosiodło (do 1954) Dmochy-Glinki (do 1927 →) Jasienica (do 1954) Kamieńczyk Wielki (do 191?) Komorowo (do 1868 i 1874–1954) Lubiejewo (1868–1874) Małkinia Górna (od 1973) Nagoszewo (do 1868) Nur (od 1870) Orło (1868–1954) Ostrów Mazowiecka (od 1973) Paproć Duża (1868–77) Poręba (1868–1954) Stary Lubotyń (od 1973) Szulborze-Koty (do 1954) Warchoły (do 1954) Wąsewo (1868–1874 i od 1973) Zaręby (Kościelne)
Gromady (1954–72)	Andrzejewo (1954–72) Białebłoto-Kobyla (1954–55 →) Białe Szczepanowice (1954–59) Biel (1954–59) Blochy (1954–55 →) Boguty-Pianki (1954–72) Bosewo Stare (1954–55 →) Brańszczyk (1954–55 →) Budy Nowe (1954–55 →) Chrzczanka Włościańska (1954–55 →) Dalekie (1954–55 →) Daniłowo (1954–59) Długosiodło (1954–55 →) Drewnowo-Gołyń (1959–68) Dybki (1954–59) Glina (1954–58) Gniazdowo (← 1957–59) Godlewo Wielkie (1954–61) Godlewo-Gorzejewo (1954–59) Grądy (1954–59) Jasienica (1954–72) Jelonki (1954–72) Kalinowo (1954–68) Komorowo (1954–72) Kutyłowo-Perysie (1954–59) Lubotyń Stary / Stary Lubotyń (← 1957–72) Małkinia Górna (1954–72) Nagoszewo (1954–72) Nur (1954–72) Ołowskie (1954–59) Orło (1954–72) Paproć Duża (1954–56 →) Podbiele (← 1957–59) Poręba-Kocęby (1954–72) Prosienica (1954–59) Przedświt (1954–59) Przeździecko-Mroczki (1954–56 →) Rostki Wielkie (1954–59) Ruskołęki Stare (1954–59) Sielc (1954–59) Skarżyn Stary (1954–56 →) Sulęcin Szlachecki (1954–61) Szulborze Wielkie (1954–72) Trzcianka (1954–55 →) ~~Turobin Stary~~(←~~1958~~) Tymianki-Okunie (1954–57) Wąsewo (1954–72) Zakrzewo-Kopijki (1954–59) Zaręby-Bolędy (1954–56 → (i ←~~1959~~)) Zaręby Kościelne (1954–72) Zuzela (1954–68)