Władysław Raginis
| |
 kapitan
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Stanowiska |
dowódca odcinka "Wizna" |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Władysław Raginis (ur. 27 czerwca 1908 w Dźwińsku, zm. 10 września 1939 w Wiźnie) – polski dowódca wojskowy, kapitan Korpusu Ochrony Pogranicza, heroiczny dowódca obrony Wizny. 8 września 2012 został pośmiertnie awansowany do stopnia majora przez ministra obrony narodowej Tomasza Siemoniaka[1].
Biografia
Po ukończeniu Gimnazjum w Wilnie, w 1927 wstąpił do Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie k. Ostrowi Mazowieckiej. Po jej ukończeniu kontynuował edukację wojskową w Oficerskiej Szkole Piechoty, którą ukończył w stopniu podporucznika ze starszeństwem od 15 sierpnia 1930[2]. Następnie pełnił służbę w 76 Lidzkim Pułku Piechoty w Grodnie jako dowódca plutonu. W połowie lat 30. pełnił również funkcję instruktora-wykładowcy w Szkole Podchorążych Piechoty, której był absolwentem.
W 1939 jako wyróżnienie otrzymał przydział do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko dowódcy 3 kompanii batalionu ciężkich karabinów maszynowych Pułku KOP "Sarny" pod komendą ppłk. Nikodema Sulika[3].
27 sierpnia 1939 obsadził wraz ze swoją kompanią schrony bojowe twierdzy Osowiec. 2 września 1939 mjr Jakub Fober, opuszczając ze swym batalionem "Wiznę", przekazał kpt. Raginisowi dowództwo nad całością obrony odcinka "Wizna", tj. pasa o szerokości 9 km, który był fragmentem linii obronnej Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” gen. Czesława Młot-Fijałkowskiego na rzekach Narwi i Biebrzy, osłaniającej prawe skrzydło polskiego ugrupowania. „Wizna” zamykała ważną arterię komunikacyjną, szosę Łomża–Białystok i drogę Zambrów–Osowiec. Dowodząc 720 żołnierzami (w tym 20 oficerów), bronił powierzonego sobie odcinka przed nacierającym XIX Korpusem Armijnym pod komendą gen.Heinza Guderiana, liczącym 42 200 żołnierzy, w tym 1200 oficerów[4]. Podczas obrony Wizny, zwanej również polskimi Termopilami, kpt. Władysław Raginis oraz jego zastępca, por. Stanisław Brykalski, złożyli przysięgę, że żywi nie oddadzą bronionych pozycji. W polskiej historiografii istnieje niepotwierdzony przekaz, iż po trzech dniach niemieckiego natarcia gen. Heinz Guderian zagroził, że jeśli polscy żołnierze się nie poddadzą, rozstrzela jeńców wojennych.[potrzebny przypis] Pomimo groźby, obrona ostatniego punktu oporu – bunkra dowodzenia na Górze Strękowej – trwała nadal, aż do wyczerpania się zapasów amunicji. Wówczas Raginis, około godziny 12 w południe 10 września, rozkazał swoim żołnierzom złożyć broń i oddać się do niewoli. Następnie, ciężko ranny, dopełnił słów złożonej przysięgi – pozostał na stanowisku dowodzenia i popełnił samobójstwo, rozrywając się granatem.
W Wiźnie po wojnie umieszczono tablicę z napisem: Przechodniu, powiedz Ojczyźnie, żeśmy walczyli do końca, spełniając swój obowiązek.
Rodzina kpt. Raginisa została oficjalnie powiadomiona o jego śmierci pod Wizną dopiero po 3 latach – w 1943 Maria Morawska, siostra kapitana, otrzymała zawiadomienie poprzez PCK z określeniem, że Władysław Raginis służył w Korpusie Ochrony Pogranicza.
Pamięć po śmierci
13 maja 1970 kapitan został przez Radę Państwa pośmiertnie odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Pośmiertnie, postanowieniem prezydenta Lecha Kaczyńskiego z 28 sierpnia 2009 "za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej" został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[5], order został przekazany 6 wrześnie tego roku podczas uroczystości upamiętniającej obronę Wizny[6].
Ciało kpt. Raginisa odnaleźli i ekshumowali członkowie stowarzyszenia Wizna 1939[7]. Zidentyfikowano je po badaniach DNA, przeprowadzonych przez Zakład Medycyny Sądowej przy Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku[8]. Po 72 latach kpt. Władysław Raginis i por. Stanisław Brykalski wreszcie spoczęli ze wszystkimi honorami. 10 września 2011 odbył się ich oficjalny pogrzeb. Kpt. Raginis i por. Brykalski spoczęli w bunkrze dowodzenia na Strękowej Górze pod Wizną[9].
W plebiscycie na Wydarzenie Historyczne Roku (za rok 2011), w którym wzięło udział ok. 5 tysięcy internautów zwyciężył uroczysty pochówek kpt. Władysława Raginisa i por. Stanisława Brykalskiego, dowódcy obrony odcinka Wizna z honorami godnymi oficerów Wojska Polskiego[10]. Gala finałowa odbyła się 4 kwietnia 2012 r. w Wołominie.
21 sierpnia 2012 Minister Obrony Narodowej Tomasz Siemoniak podpisał decyzję o pośmiertnym mianowaniu Władysława Raginisa na stopień majora. Oficjalne ogłoszenie i przekazanie aktów mianowania odbędzie 8 września 2012, podczas uroczystości upamiętniających Bitwę pod Wizną, na których odbędzie się Mszą Polową oraz Apel Poległych[11].
Władysław Raginis w kulturze
Heroiczna walka i bohaterska śmierć kpt. Raginisa stała się inspiracją twórców kultury i oświaty, w tym m.in.:
- filmu dokumentalnego pt. Wierność (1969)[12] według scenariusza i w reżyserii Grzegorza Królikiewicza[13];
- filmu dokumentalnego pt. "Dzwony znad Wizny" (1969)[14] zrealizowany przez Franciszka Burdzego;
- autorów utworu "40:1" (Czterdzieści do jednego) - szwedzkiego zespołu metalowego Sabaton[15]; przed swoim koncertem w Polsce, 23 października 2008 r., członkowie Sabatonu odwiedzili Wiznę, aby oddać tam hołd żołnierzom kpt. Raginisa[16].
- filmu dokumentalnego z serii "Było... nie minęło" z dnia 25 września 2010 r.[17]
- Wizerunek kpt. Władysława Raginisa znalazł się również na znaczku pocztowym z serii pt. „Wojna Obronna Polski 1939” wydanej przez Pocztę Polską dla upamiętnienia 50. rocznicy napaści na Polskę i wybuchu II wojny światowej (1989).
- W 2007 na portalu poetycki Jest-lirycznie pojawiło się haiku Wołodyjowski znad Wizny poświęcone bohaterskiej śmierci mjr Raginisa [18]
Upamiętnienie
- Harcerze 31. Szczepu Drużyn Harcerskich i Zuchowych ZHP w Białymstoku, którzy wybrali w 1969 r. kpt. Raginisa na swojego patrona[19];
- Patron 1. Podhalanskiej Drużyny Wedrowniczej "40:1" przy Podhalanskim Hufcu ZHP.
Zobacz też
- ↑ K E. Bohaterowie Wizny awansowani. „Polska Zbrojna”, 21 sierpnia 2012. Warszawa: Wojskowy Instytut Wydawniczy. (pol.).
- ↑ Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932, s. 126.
- ↑ Muzeum Polskich Formacji Granicznych, Kadra 1918-1939 - Władysław Raginis
- ↑ Bitwa pod Wizną na podst. Apoloniusz Zawilski, Bitwy polskiego września, Warszawa 1973
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 27, poz. 253 – pkt 1.
- ↑ Odznaczenia dla bohaterów bitwy pod Wizną. prezydent.pl, 6 września 2009. [dostęp 2012-05-12].
- ↑ "Powrócili do swojej reduty..." artykuł ze stron Stowarzyszenia Wizna 1939, 10-10-2011
- ↑ DNA kapitana Raginisa, Piotr Zychowicz, Rzeczpospolita,10-10-2011
- ↑ Bohater polskich Termopil uroczyście pochowany. polskieradio.pl, 2011-09-11. [dostęp 2011-09-16]. (pol.).
- ↑ Ponowny pochówek bohaterów znad Wizny Wydarzeniem Historycznym 2011!. historia.org.pl, 2012-03-01. [dostęp 2012-08-28]. (pol.).
- ↑ Awanse dla kpt. W. Raginisa i por. S. Brykalskiego. wp.mil.pl, 2012-08-21. [dostęp 2012-08-21].
- ↑ opis filmu "Dzwony znad Wizny" w portalu FilmPolski.pl
- ↑ Roman Pawłowski: Przypadek Królikiewicza, Gazeta Wyborcza, 17 maja 2003 r.
- ↑ opis filmu "Wierność" w portalu FilmWeb.pl
- ↑ Składamy hołd bohaterom – rozmowa z Joakimem Brodenem, autorem muzyki i tekstów szwedzkiego zespołu Sabaton, Rzeczpospolita,14.06.2008
- ↑ fakty-po-faktach, wiadomosc.html relacja reporterska w Faktach, TVN, 23.10.2008
- ↑ strona TVP z filmem "Było... nie minęło
- ↑ Wołodyjowski znad Wizny
- ↑ oficjalna strona 31. Szczepu ZHP im. Władysława Raginisa w Białymstoku
Bibliografia
- Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 813. ISBN 83-211-1096-7.
Linki zewnętrzne
- Rzeczpospolita Awans dla Raginisa