Wyczerpy-Aniołów
| ||||
| ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  śląskie
| |||
| Miasto | Częstochowa | |||
| Data założenia | 1356 | |||
| W granicach Częstochowy | 1952 (W. Dolne) 1977 (W. Górne) | |||
| Zarządzający | Jakub Michalski | |||
| Powierzchnia | 16,62[1] km² | |||
| Wysokość | 248 m n.p.m. | |||
| Populacja • liczba ludności |
9 182[1] | |||
| Nr kierunkowy | + 48 34 | |||
| Kod pocztowy | 42-209 | |||
| Tablice rejestracyjne | SC | |||
Położenie na mapie Częstochowy
| ||||
| 50°50′16,31″N 19°09′33,47″E/50,837864 19,159297 | ||||
Portal  Polska
| ||||
Wyczerpy-Aniołów – dzielnica Częstochowy położona w północno-wschodniej części miasta, na lewym brzegu Warty. W skład dzielnicy wchodzą osiedla: Aniołów, Rząsawa, Wyczerpy Dolne, Wyczerpy Górne oraz Zagajnik.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Z zabudowie dzielnicy dominuje budownictwo niskie, z szeregiem zakładów i warsztatów rzemieślniczych. W Wyczerpach istnieje jednak również osiedle bloków mieszkaniowych i szeregowców[2]. Zabudowa Wyczerp oraz Aniołowa jest dość zwarta. Choć podział na oba osiedla funkcjonuje w świadomości mieszkańców, trudno byłoby wyznaczyć między nimi dokładną granicę. Natomiast położone w północnej części dzielnicy Rząsawa oraz Zagajnik to osiedla oddalone przestrzennie, zachowujące w znacznej mierze rolniczy charakter[3].
Dzielnica graniczy z Północą (zabudowę obu dzielnic rozdziela Las Aniołowski), Tysiącleciem, Starym Miastem, Zawodziem oraz Mirowem[4].
Przez dzielnicę przebiega linia kolejowa nr 1 (pierwotnie Kolej Warszawsko-Wiedeńska) wraz z przystankiem osobowym Częstochowa Aniołów oraz posterunkiem odgałęźnym Wyczerpy, przy którym rozpoczyna bieg linia kolejowa nr 146 do stacji Chorzew Siemkowice. Na linii nr 146 istnieje przystanek Rząsawa, który jest jednak położony w granicach gminy Rędziny.
Na obszarze dzielnicy działają 3 parafie rzymskokatolickie:
- Parafia Opatrzności Bożej na Aniołowie (erygowana w 1950 roku)[5],
- Parafia św. Jacka w Wyczerpach (erygowana w 1982 roku)[6],
- Parafia Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel w Rząsawie (erygowana w 1990 roku).
Ciekawostką dzielnicy jest wzgórze Kamień. Tam, gdzie obecnie znajduje się kościół, była w XVIII wieku kryjówka zbójców napadających na pielgrzymów. Legendy mówią o ukrytych w Jaskini na Kamieniu skarbach[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1356 roku król Kazimierz III Wielki wydał przywilej lokujący wieś Wyczerpy. Z czasem wyodrębnił się podział na Wyczerpy Dolne i Wyczerpy Górne. Zabudowę wyznaczał trakt prowadzący z Częstochowy do Warszawy (obecna ulica Warszawska). W 1827 roku w obu wsiach było łącznie 49 domów i 332 mieszkańców[2][7].
Intensywny rozwój wsi nastąpił pod koniec XIX wieku. Przyczyniła się w do tego budowa Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej[7]. W 1896 roku powstały zakłady chemiczne w Aniołowie, osiedlu należącym do Wyczerp Dolnych[8]. Rok później w Wyczerpach Dolnych wybudowano hutę szkła kryształowego „Paulina”[7][8]. Wokół obu zakładów rozwijały się fabryczne osady[2]. W tamtym okresie Wyczerpy Dolne należały do gminy Grabówka, a Wyczerpy Górne do gminy Rędziny[9].
Obszar dzielnicy włączano do Częstochowy stopniowo. Pewne fragmenty (Aniołów, Kamień) znajdowały się w granicach miasta już przed II wojną światową[10]. W 1952 roku włączono Wyczerpy Dolne[11]. W latach 1954–1961 Wyczerpy Górne, jako samodzielna miejscowość, były siedzibą gromady[7]. W roku 1977 do Częstochowy włączono Wyczerpy Górne oraz Rząsawę[12].
Intensywny rozwój Wyczerp rozpoczął się w latach 90. XX wieku. Powstało tu wówczas osiedle domów wielorodzinnych oraz kolonia szeregowców[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Algorytm podziału środków (pol.). Urząd Miasta Częstochowy, 2014-04-30. [dostęp 2014-05-06].
- ↑ a b c d e Dzielnice Częstochowy, „Informator Urzędu Miasta Częstochowy”, maj 2004, ISSN 17312337.
- ↑ Sebastian Skolik, Przestrzeń społeczna miasta średniej wielkości i jej uwarunkowania społeczno-kulturowe : studium monograficzne Częstochowy. Praca doktorska, Katowice: Uniwersytet Śląski, 2008, s. 164–165.
- ↑ E-usługi dla mieszkańców Częstochowy. e.czestochowa.pl. [dostęp 2019-03-13]. (warstwa „Dzielnice”)
- ↑ Parafia – Parafia Opatrzności Bożej w Częstochowie. opatrznosc.czest.pl. [dostęp 2019-03-13].
- ↑ Rys historyczny – Parafia świętego Jacka w Częstochowie. swjacek.c0.pl. [dostęp 2019-03-13].
- ↑ a b c d Bogdan Snoch: Wyczerpy – Słownik historyczno-geograficzny ziemi częstochowskiej. gazetacz.com.pl. [dostęp 2019-03-09].
- ↑ a b Dariusz Orman: Częstochowa. it-jura.pl. [dostęp 2019-03-09].
- ↑ Wyczerpy w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XIV: Worowo – Żyżyn. Warszawa 1895.
- ↑ Plan Częstochowy z 1938 roku. czestochowa.ws. [dostęp 2019-03-12].
- ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 19, poz. 117 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1952 r. w sprawie zmiany granic miasta Częstochowy w województwie katowickim.
- ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 41, poz. 2457 Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 9 grudnia 1976 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwach bielskim, częstochowskim, kaliskim, przemyskim, skierniewickim i szczecińskim.
| |||||||||||||||
