Załakowo
54°22′57″N 17°50′46″E/54,382500 17,846111| wieś | |
 Kościół filialny pw. św. Maksymiliana Kolbego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
518[2] |
| Strefa numeracyjna |
58 |
| Kod pocztowy |
83-340[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GKA |
| SIMC |
0171523 |
Położenie na mapie gminy Sierakowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kartuskiego  | |
| 54°22′57″N 17°50′46″E/54,382500 17,846111[1]
| |
Załakowo (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Załkòwò) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Sierakowice – 8 km od Sierakowic, 30 km od Kartuz, 40 km od Kościerzyny, 70 km od Gdańska. Wieś jest siedzibą sołectwa Załakowo, w którego skład wchodzą również Skrzeszewo i Olszewko. W pobliżu, nad jeziorem Świętym znajduje się b. ośrodek wypoczynkowy PKP Załakowo, w Siemirowicach lotnisko Marynarki Wojennej (7 km). Budowa kościoła pw. św. Maksymiliana Kolbe, trwała od maja 1982 r. do sierpnia 1983 r. W 2017 przebudowano wieżę świątyni. Obecnie świątynia jest kościołem filialnym parafii w Kamienicy Królewskiej[4].
Nazwy miejscowości[5][6][7][edytuj | edytuj kod]
Paluwicz (1400), Palowicz, niem. Klein Salekau, Salekow (1437), Salakowo (1565), Szalakowo (1571), Zalokowa (1773), Salakowo (1789), Salkowo (1820), Sallakowo (1865), Salkau[8] (1942).
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0171530 | Olszewko | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
W okolicy zlokalizowano cmentarzysko płaskie z wczesnej epoki żelaza. W 1421 przywilej lokacyjny, a więc z czasów krzyżackich, wymienia dla tej wsi 13 włók (ok. 220 ha, dla porównania wielkość obecnego sołectwa to 1424 ha). Następnie miejscowość stanowiła tak zwaną królewszczyznę. Wieś królewska w starostwie mirachowskim w województwie pomorskim w II połowie XVI wieku[11]. W 1818 oddano do użytku szkołę. Na początku XIX (1822) – siedziba gminy.
W drugiej połowie listopada 1906 r. w miejscowej szkole elementarnej odbył się strajk dzieci przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim (jego dokładny przebieg nie jest znany). Z uczestników strajku znane są nazwiska następujących dzieci: J. i Ł. Goszowie, J. Mielewczyk, M. Ziegert, T. Czaja. Strajk był elementem znacznie większej akcji biernego oporu wobec pruskich władz szkolnych, która na przełomie 1906 i 1907 r. objęła ponad 460 (!) szkół w prowincji Prusy Zachodnie, czyli przedrozbiorowe Pomorze Gdańskie, Powiśle, ziemię chełmińską i ziemię lubawską oraz część Krajny. Inspiracją dla strajków pomorskich były wcześniejsze działania dzieci w prowincji wielkopolskiej, ze słynnym strajkiem we Wrześni (1901) na czele[12].
Chronologia wydarzeń[edytuj | edytuj kod]
tereny Załakowa należały
- do 1308 – do kasztelanii w Chmielnie (Księstwo pomorskie)
- od 1308 – do wójtostwa w Mirachowie (państwo krzyżackie)
- 1466–1772 – do starostwa mirachowskiego (Rzeczpospolita szlachecka)
- od 1772 – zabór pruski
- od 1793 – do Rejencji Zachodniopruskiej w Kwidzynie (Prusy Zachodnie)
- od 1815 – do Rejencji w Gdańsku (Prusy Zachodnie)
- 1818-1920 – do powiatu kartuskiego (Prusy Zachodnie)
- 1920-1939 – do powiatu kartuskiego (II Rzeczpospolita)
- 1939-1945 – do powiatu kartuskiego (pod okupacją III Rzeszy)
- 1945-1975 – do gminy Sierakowice, powiatu kartuskiego, województwa gdańskiego (PRL)
- 1975-1998 – do gminy Sierakowice, województwa gdańskiego (Polska Rzeczpospolita Ludowa, Rzeczpospolita Polska)
- od 1999 – do gminy Sierakowice, powiatu kartuskiego, województwa pomorskiego (Rzeczpospolita Polska)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 157748
- ↑ Wieś Załakowo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-05-18], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1584 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Pr. zbiorowa pod red. Mirelli Dobek, XXX-lecie 1983-2013 Parafia pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Kamienicy Królewskiej, 2013.
- ↑ F. Lorentz "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem"
- ↑ Sallakowo. Familienforschung in Westpreußen. [dostęp 2020-02-02].
- ↑ Sallakowo. pom-wpru.kerntopf.com. [dostęp 2017-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-17)].
- ↑ nazwa hitlerowska
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 94.
- ↑ L. Burzyńska-Wentland, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906−1907, Gdańsk 2009, s. 219.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Leon Młyński, "V wieków Załakowa"
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Mapa wojskowa z 1937 w skali 1:100 000. mapy.blink.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-12)].
- Mapa wojskowa z 1937 w skali 1:25 000
- Załakowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 350.
- Siedziba gminy: Sierakowice
