Zapalenie aorty: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Misiolekar (dyskusja | edycje) Infoboks |
Misiolekar (dyskusja | edycje) Rozbudowa |
||
Linia 22: | Linia 22: | ||
== Etiologia == |
== Etiologia == |
||
Przyczynami choroby są [[choroby zakaźne]] i [[Choroby autoimmunologiczne|autoimmunologiczne]]<ref name=":1" />. Zapalenie aorty w dużej części przypadków jest [[Idiopatyczny|idiopatyczne]]<ref>{{Cytuj|autor=Nicolò Pipitone, Carlo Salvarani|tytuł=Idiopathic aortitis: an underrecognized vasculitis|czasopismo=Arthritis Research & Therapy|data=2011|data dostępu=2017-09-09|issn=1478-6354|wolumin=13|numer=4|s=119|doi=10.1186/ar3389|pmid=21787438|pmc=PMC3239344|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3239344/}}</ref><ref>{{Cytuj|autor=Shabneez Hussain, Salman Naseem Adil, Shahid Ahmed Sami|tytuł=Anemia in a middle aged female with aortitis: a case report|czasopismo=BMC Research Notes|data=2015-10-22|data dostępu=2017-09-09|issn=1756-0500|wolumin=8|doi=10.1186/s13104-015-1572-3|pmid=26493409|pmc=PMC4619023|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4619023/}}</ref>. |
Przyczynami choroby są [[choroby zakaźne]] i [[Choroby autoimmunologiczne|autoimmunologiczne]]<ref name=":1" />. Zapalenie aorty w dużej części przypadków jest [[Idiopatyczny|idiopatyczne]]<ref name=":2">{{Cytuj|autor=Nicolò Pipitone, Carlo Salvarani|tytuł=Idiopathic aortitis: an underrecognized vasculitis|czasopismo=Arthritis Research & Therapy|data=2011|data dostępu=2017-09-09|issn=1478-6354|wolumin=13|numer=4|s=119|doi=10.1186/ar3389|pmid=21787438|pmc=PMC3239344|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3239344/}}</ref><ref>{{Cytuj|autor=Shabneez Hussain, Salman Naseem Adil, Shahid Ahmed Sami|tytuł=Anemia in a middle aged female with aortitis: a case report|czasopismo=BMC Research Notes|data=2015-10-22|data dostępu=2017-09-09|issn=1756-0500|wolumin=8|doi=10.1186/s13104-015-1572-3|pmid=26493409|pmc=PMC4619023|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4619023/}}</ref>. |
||
=== Przyczyny autoimmunologiczne zapalenia aorty<ref name=":1" /><ref>{{Cytuj|autor=Nedaa Skeik, Claire A. Ostertag-Hill, Ross F. Garberich, Peter B. Alden, Jason Q. Alexander|tytuł=Diagnosis, Management, and Outcome of Aortitis at a Single Center|czasopismo=Vascular and Endovascular Surgery|data=2017-01-01|data dostępu=2017-09-09|issn=1938-9116|s=1538574417704296|doi=10.1177/1538574417704296|pmid=28859604|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28859604}}</ref><ref>{{Cytuj|autor=J. Gaudric, M. Dennery, C. Jouhannet, N. Kagan, D. Saadoun|tytuł=[Aortitis and surgery]|czasopismo=La Revue De Medecine Interne|data=April 2016|data dostępu=2017-09-09|issn=1768-3122|wolumin=37|numer=4|s=284–291|doi=10.1016/j.revmed.2015.12.017|pmid=26797187|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26797187}}</ref><ref>{{Cytuj|autor=J. Loricera, R. Blanco, J. L. Hernández, J. M. Carril, I. Martínez-Rodríguez|tytuł=Non-infectious aortitis: a report of 32 cases from a single tertiary centre in a 4-year period and literature review|czasopismo=Clinical and Experimental Rheumatology|data=March 2015|data dostępu=2017-09-09|issn=0392-856X|wolumin=33|numer=2 Suppl 89|s=S–19–31|pmid=25437450|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25437450}}</ref>: === |
=== Przyczyny autoimmunologiczne zapalenia aorty<ref name=":1" /><ref>{{Cytuj|autor=Nedaa Skeik, Claire A. Ostertag-Hill, Ross F. Garberich, Peter B. Alden, Jason Q. Alexander|tytuł=Diagnosis, Management, and Outcome of Aortitis at a Single Center|czasopismo=Vascular and Endovascular Surgery|data=2017-01-01|data dostępu=2017-09-09|issn=1938-9116|s=1538574417704296|doi=10.1177/1538574417704296|pmid=28859604|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28859604}}</ref><ref>{{Cytuj|autor=J. Gaudric, M. Dennery, C. Jouhannet, N. Kagan, D. Saadoun|tytuł=[Aortitis and surgery]|czasopismo=La Revue De Medecine Interne|data=April 2016|data dostępu=2017-09-09|issn=1768-3122|wolumin=37|numer=4|s=284–291|doi=10.1016/j.revmed.2015.12.017|pmid=26797187|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26797187}}</ref><ref>{{Cytuj|autor=J. Loricera, R. Blanco, J. L. Hernández, J. M. Carril, I. Martínez-Rodríguez|tytuł=Non-infectious aortitis: a report of 32 cases from a single tertiary centre in a 4-year period and literature review|czasopismo=Clinical and Experimental Rheumatology|data=March 2015|data dostępu=2017-09-09|issn=0392-856X|wolumin=33|numer=2 Suppl 89|s=S–19–31|pmid=25437450|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25437450}}</ref>: === |
||
Linia 41: | Linia 41: | ||
* [[łuszczycowe zapalenie stawów]] |
* [[łuszczycowe zapalenie stawów]] |
||
* [[polimialgia reumatyczna]] |
* [[polimialgia reumatyczna]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | *** [[tętniak zapalny aorty brzusznej]]<ref>{{Cytuj|autor=David B. Hellmann, David J. Grand, Julie A. Freischlag|tytuł=Inflammatory abdominal aortic aneurysm|czasopismo=JAMA|data=2007-01-24|data dostępu=2017-09-09|issn=1538-3598|wolumin=297|numer=4|s=395–400|doi=10.1001/jama.297.4.395|pmid=17244836|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17244836/}}</ref> |
||
⚫ | |||
=== Przyczyny zakaźne zapalenia aorty<ref name=":1" /><ref>{{Cytuj|autor=Upul Pathirana, Saman Kularatne, Suneth Karunaratne, Gamini Ranasinghe, Janakie Fernando|tytuł=Ascending aortic aneurysm caused by Mycobacterium tuberculosis|czasopismo=BMC Research Notes|data=2015-11-09|data dostępu=2017-09-09|issn=1756-0500|wolumin=8|doi=10.1186/s13104-015-1667-x|pmid=26553119|pmc=PMC4638108|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4638108/}}</ref><ref>{{Cytuj|autor=O. Zizi, H. Jiber, A. Bouarhroum|tytuł=[Infectious aortitis caused by Streptococcus pneumoniae]|czasopismo=Journal Des Maladies Vasculaires|data=February 2016|data dostępu=2017-09-09|issn=2214-8116|wolumin=41|numer=1|s=36–41|doi=10.1016/j.jmv.2015.12.003|pmid=26775836|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26775836}}</ref>: === |
=== Przyczyny zakaźne zapalenia aorty<ref name=":1" /><ref>{{Cytuj|autor=Upul Pathirana, Saman Kularatne, Suneth Karunaratne, Gamini Ranasinghe, Janakie Fernando|tytuł=Ascending aortic aneurysm caused by Mycobacterium tuberculosis|czasopismo=BMC Research Notes|data=2015-11-09|data dostępu=2017-09-09|issn=1756-0500|wolumin=8|doi=10.1186/s13104-015-1667-x|pmid=26553119|pmc=PMC4638108|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4638108/}}</ref><ref>{{Cytuj|autor=O. Zizi, H. Jiber, A. Bouarhroum|tytuł=[Infectious aortitis caused by Streptococcus pneumoniae]|czasopismo=Journal Des Maladies Vasculaires|data=February 2016|data dostępu=2017-09-09|issn=2214-8116|wolumin=41|numer=1|s=36–41|doi=10.1016/j.jmv.2015.12.003|pmid=26775836|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26775836}}</ref>: === |
||
Linia 59: | Linia 52: | ||
* inne |
* inne |
||
=== Idiopatyczne zapalenia aorty<ref name=":1" /><ref name=":2" /> === |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | *** [[tętniak zapalny aorty brzusznej]]<ref>{{Cytuj|autor=David B. Hellmann, David J. Grand, Julie A. Freischlag|tytuł=Inflammatory abdominal aortic aneurysm|czasopismo=JAMA|data=2007-01-24|data dostępu=2017-09-09|issn=1538-3598|wolumin=297|numer=4|s=395–400|doi=10.1001/jama.297.4.395|pmid=17244836|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17244836/}}</ref> |
||
⚫ | |||
== Objawy == |
== Objawy == |
||
Objawy zapalenia aorty mogą być zarówno lekkie, jak i zagrażające życiu, zależą one od choroby podstawowej i umiejscowienia stanu zapalnego w aorcie<ref name=":1" />. Podstawowe objawy to [[ból pleców]], [[Ból brzucha|brzucha]] i [[gorączka]], ostra lub przewlekła [[niedomykalność zastawki aortalnej]], rzadziej [[Tętniak aorty|tętniaki aorty]], stabilna [[Choroba niedokrwienna serca|dławica piersiowa]], [[Ostre zespoły wieńcowe|ostry zespół wieńcowy]], [[zakrzep]] w aorcie oraz rozwarstwienie lub [[przedarcie aorty]]<ref name=":1" />.{{Przypisy}} |
Objawy zapalenia aorty mogą być zarówno lekkie, jak i zagrażające życiu, zależą one od choroby podstawowej i umiejscowienia stanu zapalnego w aorcie<ref name=":1" />. Podstawowe objawy to [[ból pleców]], [[Ból brzucha|brzucha]] i [[gorączka]], ostra lub przewlekła [[niedomykalność zastawki aortalnej]], rzadziej [[Tętniak aorty|tętniaki aorty]], stabilna [[Choroba niedokrwienna serca|dławica piersiowa]], [[Ostre zespoły wieńcowe|ostry zespół wieńcowy]], [[zakrzep]] w aorcie oraz rozwarstwienie lub [[przedarcie aorty]]<ref name=":1" />. W zapaleniu aorty w olbrzymiokomórkowym zapaleniu tętnic manifestacje choroby podstawowej to bóle głowy oraz zaburzenia w obrębie tętnicy skroniowej, a także chromania żuchwy, polimialgia reumatyczna, bolesność skalpu, utrata wzroku i rzadsze zajęcie tętnic wieńcowych<ref name=":1" /><ref name=":3">{{Cytuj|autor=Pravin Patil, Niral Karia, Shaifali Jain, Bhaskar Dasgupta|tytuł=Giant cell arteritis: a review|czasopismo=Eye and Brain|data=2013-03-09|data dostępu=2017-09-10|issn=1179-2744|wolumin=5|s=23–33|doi=10.2147/EB.S21825|pmid=28539785|pmc=PMC5432116|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5432116/}}</ref>. W tej chorobie zapalenie aorty jest późnym powikłaniem<ref name=":3" />. Pewne badanie wykazało, że spośród 168 pacjentów 30 (18%) miało tętniaka lub rozwarstwienie aorty<ref>{{Cytuj|autor=Dirk M. Nuenninghoff, Gene G. Hunder, Teresa J. H. Christianson, Robyn L. McClelland, Eric L. Matteson|tytuł=Incidence and predictors of large-artery complication (aortic aneurysm, aortic dissection, and/or large-artery stenosis) in patients with giant cell arteritis: a population-based study over 50 years|czasopismo=Arthritis and Rheumatism|data=December 2003|data dostępu=2017-09-10|issn=0004-3591|wolumin=48|numer=12|s=3522–3531|doi=10.1002/art.11353|pmid=14674004|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14674004/}}</ref>. W zespole Takayasu zwężenie aorty nad nerkami i tętnic nerkowych skutkuje nadciśnieniem tętniczym<ref name=":1" /><ref>{{Cytuj|autor=G. S. Kerr, C. W. Hallahan, J. Giordano, R. Y. Leavitt, A. S. Fauci|tytuł=Takayasu arteritis|czasopismo=Annals of Internal Medicine|data=1994-06-01|data dostępu=2017-09-10|issn=0003-4819|wolumin=120|numer=11|s=919–929|pmid=7909656|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7909656/}}</ref>. Rzadkim powikłaniem jest rozwarstwienie aorty<ref>{{Cytuj|autor=Xue-Ping Wu, Ping Zhu|tytuł=Clinical features of aortic dissection associated with Takayasu's arteritis|czasopismo=Journal of Geriatric Cardiology : JGC|data=2017-7|data dostępu=2017-09-10|issn=1671-5411|wolumin=14|numer=7|s=485–487|doi=10.11909/j.issn.1671-5411.2017.07.010|pmid=28868078|pmc=PMC5545192|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5545192/}}</ref>.{{Przypisy}} |
Wersja z 14:41, 10 wrz 2017
{{{nazwa naukowa}}} | |
{{{opis grafiki}}} | |
Synonimy |
{{{synonimy}}} |
---|---|
Specjalizacja |
{{{specjalizacja}}} |
Objawy |
{{{objawy}}} |
Powikłania |
{{{powikłania}}} |
Początek |
{{{początek}}} |
Czas trwania |
{{{czas trwania}}} |
Typy |
{{{typy}}} |
Przyczyny |
{{{przyczyny}}} |
Czynniki ryzyka |
{{{czynniki ryzyka}}} |
Rozpoznanie |
{{{rozpoznanie}}} |
Różnicowanie |
{{{różnicowanie}}} |
Zapobieganie |
{{{zapobieganie}}} |
Leczenie |
{{{leczenie}}} |
Leki |
{{{leki}}} |
Rokowanie |
{{{rokowanie}}} |
Zapadalność |
{{{zapadalność}}} |
Śmiertelność |
{{{śmiertelność}}} |
Klasyfikacje | |
ICD-11 |
{{{ICD11}}} |
ICD-10 |
I79.1 |
DSM-5 |
{{{DSM-5}}} |
DSM-IV |
{{{DSM-IV}}} |
Zapalenie aorty (łac. i ang. aortitis) – stan zapalny obejmujący ścianę aorty[1][2].
Epidemiologia
Pewne badanie przeprowadzone w Danii wykazało, że zapalenie aorty stwierdzono u 6,1% wyciętych próbek aorty piersiowej, a w 76% były to zapalenia idiopatyczne[1]. Inne badanie przeprowadzone w Japonii określiło częstość występowania na 0.01 na 100 000 dzieci na rok[2].
Etiologia
Przyczynami choroby są choroby zakaźne i autoimmunologiczne[2]. Zapalenie aorty w dużej części przypadków jest idiopatyczne[3][4].
Przyczyny autoimmunologiczne zapalenia aorty[2][5][6][7]:
- zespół Takayasu[8]
- olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic[9]
- zespół Cogana[10]
- choroba Behçeta[11]
- reumatoidalne zapalenie stawów
- toczeń rumieniowaty układowy
- zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
- ziarniniak Wegenera
- guzkowe zapalenie tętnic
- mikroskopowe zapalenie naczyń
- zespół Reitera[12]
- sarkoidoza
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego
- zespół Sjögrena
- łuszczycowe zapalenie stawów
- polimialgia reumatyczna
Przyczyny zakaźne zapalenia aorty[2][13][14]:
- kiła[15][16][17]
- gruźlica (rzadka manifestacja, powstaje na skutek zakażenia z przyległych narządów lub drogą krwi)[18]
- inne zakażenia bakteryjne:
- salmonelloza[19]
- zakażenie gronkowcami[20]
- zakażenie dwoinką zapalenia płuc[21]
- inne
Idiopatyczne zapalenia aorty[2][3]
- sporadyczne zapalenia aorty:
- sporadyczne idiopatyczne zapalenie aorty (piersiowej)
- przewlekle zapalenia przyaortowe (ang. chronic periaortitis)
Objawy
Objawy zapalenia aorty mogą być zarówno lekkie, jak i zagrażające życiu, zależą one od choroby podstawowej i umiejscowienia stanu zapalnego w aorcie[2]. Podstawowe objawy to ból pleców, brzucha i gorączka, ostra lub przewlekła niedomykalność zastawki aortalnej, rzadziej tętniaki aorty, stabilna dławica piersiowa, ostry zespół wieńcowy, zakrzep w aorcie oraz rozwarstwienie lub przedarcie aorty[2]. W zapaleniu aorty w olbrzymiokomórkowym zapaleniu tętnic manifestacje choroby podstawowej to bóle głowy oraz zaburzenia w obrębie tętnicy skroniowej, a także chromania żuchwy, polimialgia reumatyczna, bolesność skalpu, utrata wzroku i rzadsze zajęcie tętnic wieńcowych[2][23]. W tej chorobie zapalenie aorty jest późnym powikłaniem[23]. Pewne badanie wykazało, że spośród 168 pacjentów 30 (18%) miało tętniaka lub rozwarstwienie aorty[24]. W zespole Takayasu zwężenie aorty nad nerkami i tętnic nerkowych skutkuje nadciśnieniem tętniczym[2][25]. Rzadkim powikłaniem jest rozwarstwienie aorty[26].
- ↑ a b Jean Schmidt i inni, Predictors for pathologically confirmed aortitis after resection of the ascending aorta: A 12-year Danish nationwide population-based cross-sectional study, „Arthritis Research & Therapy”, 13 (3), 2011, R87, DOI: 10.1186/ar3360, ISSN 1478-6354, PMID: 21676237, PMCID: PMC3218902 [dostęp 2017-09-03] .
- ↑ a b c d e f g h i j Heather L. Gornik , Mark A. Creager , Aortitis, „Circulation”, 117 (23), 2008, s. 3039–3051, DOI: 10.1161/CIRCULATIONAHA.107.760686, ISSN 0009-7322, PMID: 18541754, PMCID: PMC2759760 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ a b Nicolò Pipitone , Carlo Salvarani , Idiopathic aortitis: an underrecognized vasculitis, „Arthritis Research & Therapy”, 13 (4), 2011, s. 119, DOI: 10.1186/ar3389, ISSN 1478-6354, PMID: 21787438, PMCID: PMC3239344 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ Shabneez Hussain , Salman Naseem Adil , Shahid Ahmed Sami , Anemia in a middle aged female with aortitis: a case report, „BMC Research Notes”, 8, 2015, DOI: 10.1186/s13104-015-1572-3, ISSN 1756-0500, PMID: 26493409, PMCID: PMC4619023 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ Nedaa Skeik i inni, Diagnosis, Management, and Outcome of Aortitis at a Single Center, „Vascular and Endovascular Surgery”, 2017, s. 1538574417704296, DOI: 10.1177/1538574417704296, ISSN 1938-9116, PMID: 28859604 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ J. Gaudric i inni, [Aortitis and surgery], „La Revue De Medecine Interne”, 37 (4), 2016, s. 284–291, DOI: 10.1016/j.revmed.2015.12.017, ISSN 1768-3122, PMID: 26797187 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ J. Loricera i inni, Non-infectious aortitis: a report of 32 cases from a single tertiary centre in a 4-year period and literature review, „Clinical and Experimental Rheumatology”, 33 (2 Suppl 89), 2015, S–19–31, ISSN 0392-856X, PMID: 25437450 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ Kimberly Weatherspoon , Wayne Gilbertie , Tara Catanzano , Emergency Computed Tomography Angiogram of the Chest, Abdomen, and Pelvis, „Seminars in ultrasound, CT, and MR”, 38 (4), 2017, s. 370–383, DOI: 10.1053/j.sult.2017.02.004, ISSN 1558-5034, PMID: 28865527 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ Ilkay Cinar , He Wang , James R. Stone , Clinically isolated aortitis: pitfalls, progress, and possibilities, „Cardiovascular Pathology: The Official Journal of the Society for Cardiovascular Pathology”, 29, 2017, s. 23–32, DOI: 10.1016/j.carpath.2017.04.003, ISSN 1879-1336, PMID: 28500877 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ Keisuke Sugimoto i inni, Childhood Cogan syndrome with aortitis and anti-neutrophil cytoplasmic antibody-associated glomerulonephritis, „Pediatric Rheumatology Online Journal”, 12, 2014, s. 15, DOI: 10.1186/1546-0096-12-15, ISSN 1546-0096, PMID: 24803850, PMCID: PMC4011777 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ A.-C. Desbois i inni, [Aortic inflammatory lesions in Behçet's disease], „La Revue De Medecine Interne”, 37 (4), 2016, s. 230–238, DOI: 10.1016/j.revmed.2015.10.351, ISSN 1768-3122, PMID: 26611428 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ S H Morgan , R A Asherson , G R Hughes , Distal aortitis complicating Reiter's syndrome., „British Heart Journal”, 52 (1), 1984, s. 115–116, ISSN 0007-0769, PMID: 6743420 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ Upul Pathirana i inni, Ascending aortic aneurysm caused by Mycobacterium tuberculosis, „BMC Research Notes”, 8, 2015, DOI: 10.1186/s13104-015-1667-x, ISSN 1756-0500, PMID: 26553119, PMCID: PMC4638108 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ O. Zizi , H. Jiber , A. Bouarhroum , [Infectious aortitis caused by Streptococcus pneumoniae], „Journal Des Maladies Vasculaires”, 41 (1), 2016, s. 36–41, DOI: 10.1016/j.jmv.2015.12.003, ISSN 2214-8116, PMID: 26775836 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ Maaike Spaltenstein i inni, A case report of CT-diagnosed renal infarct secondary to syphilitic aortitis, „BMC infectious diseases”, 17 (1), 2017, s. 520, DOI: 10.1186/s12879-017-2624-1, ISSN 1471-2334, PMID: 28747159, PMCID: PMC5530486 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ Dvora Joseph Davey i inni, Transient aortitis documented by positron emission tomography in a case series of men and transgender women infected with syphilis, „Sexually Transmitted Infections”, 2017, DOI: 10.1136/sextrans-2017-053140, ISSN 1472-3263, PMID: 28866636 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ Fernando Pivatto Júnior i inni, Aneurysm and dissection in a patient with syphilitic aortitis, „The Brazilian Journal of Infectious Diseases: An Official Publication of the Brazilian Society of Infectious Diseases”, 21 (3), 2017, s. 349–352, DOI: 10.1016/j.bjid.2017.01.003, ISSN 1678-4391, PMID: 28238625 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ Laure Delaval i inni, New insights on tuberculous aortitis, „Journal of Vascular Surgery”, 66 (1), 2017, s. 209–215, DOI: 10.1016/j.jvs.2016.11.045, ISSN 1097-6809, PMID: 28254396 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ Parth J Parekh i inni, Successful treatment of Salmonella aortitis with endovascular aortic repair and antibiotic therapy, „BMJ Case Reports”, 2014, 2014, DOI: 10.1136/bcr-2014-204525, ISSN 1757-790X, PMID: 24916982, PMCID: PMC4054513 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ F. Daniel Ramirez , Bruce M. Jamison , Benjamin Hibbert , Infectious Aortitis, „International Heart Journal”, 57 (5), 2016, s. 645–648, DOI: 10.1536/ihj.16-029, ISSN 1349-3299, PMID: 27581676 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ Mathijs G. Buimer i inni, Endovascular repair of a Streptococcus pneumonia-induced aortitis complicated by an iliacocaval fistula, „Vascular and Endovascular Surgery”, 46 (7), 2012, s. 570–574, DOI: 10.1177/1538574412456307, ISSN 1938-9116, PMID: 22956511 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ David B. Hellmann , David J. Grand , Julie A. Freischlag , Inflammatory abdominal aortic aneurysm, „Journal of the American Medical Association”, 297 (4), 2007, s. 395–400, DOI: 10.1001/jama.297.4.395, ISSN 1538-3598, PMID: 17244836 [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ a b Pravin Patil i inni, Giant cell arteritis: a review, „Eye and Brain”, 5, 2013, s. 23–33, DOI: 10.2147/EB.S21825, ISSN 1179-2744, PMID: 28539785, PMCID: PMC5432116 [dostęp 2017-09-10] .
- ↑ Dirk M. Nuenninghoff i inni, Incidence and predictors of large-artery complication (aortic aneurysm, aortic dissection, and/or large-artery stenosis) in patients with giant cell arteritis: a population-based study over 50 years, „Arthritis and Rheumatism”, 48 (12), 2003, s. 3522–3531, DOI: 10.1002/art.11353, ISSN 0004-3591, PMID: 14674004 [dostęp 2017-09-10] .
- ↑ G.S. Kerr i inni, Takayasu arteritis, „Annals of Internal Medicine”, 120 (11), 1994, s. 919–929, ISSN 0003-4819, PMID: 7909656 [dostęp 2017-09-10] .
- ↑ Xue-Ping Wu , Ping Zhu , Clinical features of aortic dissection associated with Takayasu's arteritis, „Journal of Geriatric Cardiology : JGC”, 14 (7), 2017, s. 485–487, DOI: 10.11909/j.issn.1671-5411.2017.07.010, ISSN 1671-5411, PMID: 28868078, PMCID: PMC5545192 [dostęp 2017-09-10] .