Skąpoguzkowce: Różnice pomiędzy wersjami

Skąpoguzkowce
	Paucituberculata
	Ameghino, 1894
	; Przedstawiciel rzędu – zbójnik szarobrzuchy (Caenolestes caniventer)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Nadrząd	torbacze
Rząd	skąpoguzkowce
Synonimy
	Asyndactylia Trouessart, 1898; Glirimetatheria Szalay, 1993; Paucituberculiformes Kinman, 1994; Caenolestiformes Zagorodnyuk, 2008;
	Asyndactylia Trouessart, 1898; Glirimetatheria Szalay, 1993; Paucituberculiformes Kinman, 1994; Caenolestiformes Zagorodnyuk, 2008;
Rodziny
	5 rodzin (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	5 rodzin (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 14:37, 21 lip 2023

Skąpoguzkowce^[6] (Paucituberculata) – rząd małych, południowoamerykańskich ssaków z nadrzędu torbaczy (Marsupialia) wyglądem przypominających ryjówki.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Skąpoguzkowce są łączone z dydelfokształtnymi w kladzie Ameridelphia – torbaczy występujących w Ameryce Południowej. Prawdopodobnie wyłoniły się w oligocenie z torbaczy przybyłych z Ameryki Północnej. Z wielu rozpoznanych taksonów do czasów współczesnych przetrwało tylko kilka gatunków zaliczanych do rodziny zbójnikowatych (Caenolestidae). Do rzędu zaliczana jest jedna współcześnie występująca rodzina^[7]^[8]^[9]^[10]^[6]^[11]:

Caenolestidae Trouessart, 1898 – zbójnikowate

Opisano również rodziny wymarłe^[12]:

Opisano również rodzaje wymarłe nie sklasyfikowane w żadnej z powyższych rodzin^[12]:

Bardalestes Goin, Candela, Abello & Oliveira, 2009^[13] – jedynym przedstawicielem był Bardalestes hunco Goin, Candela, Abello & Oliveira, 2009
Evolestes Goin, Sánchez-Villagra, Abello & Kay, 2007^[14] – jedynym przedstawicielem był Evolestes hadrommatos Goin, Sánchez-Villagra, Abello & Kay, 2007
Fieratherium Forasiepi, Goin, Abello & Cerdeño, 2014^[15] – jedynym przedstawicielem był Fieratherium sorex Forasiepi, Goin, Abello & Cerdeño, 2014
Perulestes Goin & Candela, 2004^[16]
Pilchenia Ameghino, 1903^[17]
Riolestes Goin, Candela, Abello & Oliveira, 2009^[18] – jedynym przedstawicielem był Riolestes capricornicus Goin, Candela, Abello & Oliveira, 2009
Sasawatsu Goin & Candela, 2004^[19] – jedynym przedstawicielem był Sasawatsu mahaynaq Goin & Candela, 2004.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ F. Ameghino: Énumération synoptique des espèces de mammifères fossiles des formations éocènes de Patagonie. Buenos Aires: Pablo E. Coni é Hijos, 1894, s. 1–196. (hiszp.).
↑ É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Nova ed. (prima completa). Cz. 2. Berolini: R. Friedländer & sohn, 1898, s. 1200język = la.
↑ F.S. Szalay: Metatherian taxon phylogeny: evidence and interpretation from the cranioskeletal system. W: F.S. Szalay, M.J. Novacek & M.C. McKenna (redaktorzy): Mammal Phylogeny: Mesozoic Differentiation, Multituberculates, Monotremes, Early Therians, and Marsupials. New York: Springer, 1993, s. 236. ISBN 978-1-4613-9249-1. (ang.).
↑ K.E. Kinman: The Kinman System: Toward a Stable Cladisto−Eclectin. Classification of Organisms (Living and Extinct). Kansas, Hays: K.E. Kinman, 1994, s. 37. (ang.).
↑ І.В. Загороднюк. Наукові назви рядів ссавців: від описових до уніфікованих. „Вісник Львів. Ун-ту”. Серія біологічна. 48, s. 35, 2008. (ukr.).
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 6. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-07-21]. (ang.).
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 58. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 41–42. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ B.D. Patterson: Family Caenolestidae. W: C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest (red. red.): Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 42–57. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Family Caenolestidae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-22].
↑ ^a ^b J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Paucituberculata Ameghino, 1894, Hesperomys project (Version 23.6.0), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-07-21] (ang.).
↑ Goin i in. 2009 ↓, s. 870.
↑ F.J. Goin, M.R. Sánchez-Villagra, M.A. Abello & R.F. Kay. A new generalized paucituberculatan marsupial from the Oligocene of Bolivia and the origin of ‘shrew-like’ opossums. „Palaeontology”. 50 (5), s. 1267, 2007. DOI: 10.1111/j.1475-4983.2007.00706.x. (ang.).
↑ A.M. Forasiepi, F.J. Goin, M.A. Abello & E. Cerdeño. A unique, Late Oligocene shrew-like marsupial from western Argentina and the evolution of dental morphology. „Journal of Systematic Palaeontology”. 12 (5), s. 551, 2014. DOI: 10.1080/14772019.2013.799611. (ang.).
↑ Goin i Candela 2004 ↓, s. 32.
↑ F. Ameghino. Los diprotodontes del orden de los plagiaulacoideos y el origen de los roedores y de los polimastodontes. „Anales del Museo Nacional de Buenos Aires”. Serie III. 2, s. 128, 1903. (hiszp.).
↑ Goin i in. 2009 ↓, s. 874.
↑ Goin i Candela 2004 ↓, s. 38.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
Paucituberculata. (On-line), Animal Diversity Web, 2001. [dostęp 2008-04-06]. (ang.).
The Taxonomicon (en)
F.J. Goin & A.M. Candela. New Paleogene marsupials from the Amazon Basin of eastern Perú. „Science Series, Natural History Museum of Los Angeles County”. 40, s. 15–60, 2004. (ang.).
F.J. Goin, A.M. Candela, M.A. Abello & É.V. Oliveira. Earliest South American paucituberculatans and their significance in the understanding of ‘pseudodiprotodont’ marsupial radiations. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 155 (4), s. 867–884, 2009. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2008.00471.x. (ang.).

[ame-1] F. Ameghino: Énumération synoptique des espèces de mammifères fossiles des formations éocènes de Patagonie. Buenos Aires: Pablo E. Coni é Hijos, 1894, s. 1–196. (hiszp.).

[tro-2] É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Nova ed. (prima completa). Cz. 2. Berolini: R. Friedländer & sohn, 1898, s. 1200język = la.

[sza-3] F.S. Szalay: Metatherian taxon phylogeny: evidence and interpretation from the cranioskeletal system. W: F.S. Szalay, M.J. Novacek & M.C. McKenna (redaktorzy): Mammal Phylogeny: Mesozoic Differentiation, Multituberculates, Monotremes, Early Therians, and Marsupials. New York: Springer, 1993, s. 236. ISBN 978-1-4613-9249-1. (ang.).

[kin-4] K.E. Kinman: The Kinman System: Toward a Stable Cladisto−Eclectin. Classification of Organisms (Living and Extinct). Kansas, Hays: K.E. Kinman, 1994, s. 37. (ang.).

[zah-5] І.В. Загороднюк. Наукові назви рядів ссавців: від описових до уніфікованих. „Вісник Львів. Ун-ту”. Серія біологічна. 48, s. 35, 2008. (ukr.).

[Cichocki&inni-6] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 6. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[mdd-7] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-07-21]. (ang.).

[icmw-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 58. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[amw-9] Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 41–42. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Patterson-10] B.D. Patterson: Family Caenolestidae. W: C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest (red. red.): Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 42–57. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Family Caenolestidae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-22].

[zij-12] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Paucituberculata Ameghino, 1894, Hesperomys project (Version 23.6.0), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-07-21] (ang.).

[CITEREFGoinCandelaAbelloOliveira2009870-13] Goin i in. 2009 ↓, s. 870.

[goin&inni-14] F.J. Goin, M.R. Sánchez-Villagra, M.A. Abello & R.F. Kay. A new generalized paucituberculatan marsupial from the Oligocene of Bolivia and the origin of ‘shrew-like’ opossums. „Palaeontology”. 50 (5), s. 1267, 2007. DOI: 10.1111/j.1475-4983.2007.00706.x. (ang.).

[for&inni-15] A.M. Forasiepi, F.J. Goin, M.A. Abello & E. Cerdeño. A unique, Late Oligocene shrew-like marsupial from western Argentina and the evolution of dental morphology. „Journal of Systematic Palaeontology”. 12 (5), s. 551, 2014. DOI: 10.1080/14772019.2013.799611. (ang.).

[CITEREFGoinCandela200432-16] Goin i Candela 2004 ↓, s. 32.

[ame03-17] F. Ameghino. Los diprotodontes del orden de los plagiaulacoideos y el origen de los roedores y de los polimastodontes. „Anales del Museo Nacional de Buenos Aires”. Serie III. 2, s. 128, 1903. (hiszp.).

[CITEREFGoinCandelaAbelloOliveira2009874-18] Goin i in. 2009 ↓, s. 874.

[CITEREFGoinCandela200438-19] Goin i Candela 2004 ↓, s. 38.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

@@ Linia 2: / Linia 2: @@
  |nazwa zwyczajowa       = Skąpoguzkowce
  |nazwa łacińska         = Paucituberculata
- |TSN                    = 552292
+ |TSN                    =
- |zoolog                 = [[Florentino Ameghino|Ameghino]], 1894
+ |zoolog                 = [[Florentino Ameghino|Ameghino]], 1894<ref name="ame" />
  |okres istnienia        =
  |grafika                = Shrew opossum - Caenolestidae.png
@@ Linia 13: / Linia 13: @@
  |nadrząd                = [[torbacze]]
  |rząd                   = skąpoguzkowce
- |synonimy               =
+ |synonimy               = * Asyndactylia {{small|[[Édouard Louis Trouessart|Trouessart]], 1898}}<ref name="tro" />
+* Glirimetatheria {{small|[[Frederick S. Szalay|Szalay]], 1993}}<ref name="sza" />
+* Paucituberculiformes {{small|[[Kenneth E.Kinman|Kinman]], 1994}}<ref name="kin" />
+* Caenolestiformes {{small|[[Ihor Zahorodniuk|Zagorodnyuk]], 2008}}<ref name="zah" />
  |ranga podtaksonu       = [[rodzina (biologia)|Rodziny]]
- |podtaksony             = ''zobacz opis w tekście''
+ |podtaksony             = ''5 rodzin (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście''
  |wikispecies            = Paucituberculata
  |commons                =
 }}
-'''Skąpoguzkowce'''{{r|Cichocki&inni}} (Paucituberculata) – [[rząd (biologia)|rząd]] małych, południowoamerykańskich [[ssaki|ssaków]] z nadrzędu [[torbacze|torbaczy]] (Marsupialia) wyglądem przypominających [[Ryjówkowate|ryjówki]].
+'''Skąpoguzkowce'''<ref name="Cichocki&inni"/> (Paucituberculata) – [[rząd (biologia)|rząd]] małych, południowoamerykańskich [[ssaki|ssaków]] z [[rząd (biologia)|nadrzędu]] [[torbacze|torbaczy]] (Marsupialia) wyglądem przypominających [[Ryjówkowate|ryjówki]].
 == Systematyka ==
-Skąpoguzkowce są łączone z [[dydelfokształtne|dydelfokształtnymi]] w [[klad]]zie [[amerykotorbowe|Ameridelphia]] – torbaczy występujących w Ameryce Południowej. Prawdopodobnie wyłoniły się w oligocenie z torbaczy przybyłych z Ameryki Północnej. Z wielu rozpoznanych [[takson]]ów do czasów współczesnych przetrwało tylko kilka [[Gatunek (biologia)|gatunków]] zaliczanych do rodziny zbójnikowatych (Caenolestidae). Do rzędu zaliczana jest jedna współcześnie występująca rodzina{{r|Patterson|Cichocki&inni|Wilson&Reeder}}:
+Skąpoguzkowce są łączone z [[dydelfokształtne|dydelfokształtnymi]] w [[klad]]zie [[amerykotorbowe|Ameridelphia]] – torbaczy występujących w Ameryce Południowej. Prawdopodobnie wyłoniły się w oligocenie z torbaczy przybyłych z Ameryki Północnej. Z wielu rozpoznanych [[takson]]ów do czasów współczesnych przetrwało tylko kilka [[Gatunek (biologia)|gatunków]] zaliczanych do rodziny zbójnikowatych (Caenolestidae). Do rzędu zaliczana jest jedna współcześnie występująca rodzina<ref name="mdd" /><ref name="icmw" /><ref name="amw" /><ref name="Patterson" /><ref name="Cichocki&inni" /><ref name="Wilson&Reeder" />:
 * Caenolestidae {{small|[[Édouard Louis Trouessart|Trouessart]], 1898}} – [[zbójnikowate]]
+Opisano również rodziny wymarłe<ref name="zij" />:
-oraz wymarłe:
+* [[Abderitidae]] {{small|[[Florentino Ameghino|Ameghino]], 1889}}
-* [[Argyrolagidae]]
-* [[Palaeothentidae]]
+* [[Palaeothentidae]] {{small|[[William John Sinclair|Sinclair]], 1905}}
+* [[Pichipilidae]] {{small|[[Larry G. Marshall|Marshall]], 1980}}
-* [[Sternbergiidae]]
-* [[Abderitidae]]
+Opisano również rodzaje wymarłe nie sklasyfikowane w żadnej z powyższych rodzin<ref name="zij" />:
+* ''[[Bardalestes]]'' {{small|[[Francisco Javier Goin|Goin]], [[Adriana Magdalena Candela|Candela]], [[María Alejandra Abello|Abello]] & [[Édison Vicente Oliveira|Oliveira]], 2009}}{{odn|Goin|Candela|Abello|Oliveira|2009|s=870}} – jedynym przedstawicielem był ''Bardalestes hunco'' {{small|Goin, Candela, Abello & Oliveira, 2009}}
+* ''[[Evolestes]]'' {{small|Goin, [[Marcelo Ricardo Sánchez-Villagra|Sánchez-Villagra]], Abello & [[Richard F. Kay|Kay]], 2007}}<ref name="goin&inni" /> – jedynym przedstawicielem był ''Evolestes hadrommatos'' {{small|Goin, Sánchez-Villagra, Abello & Kay, 2007}}
+* ''[[Fieratherium]]'' {{small|[[Analía Marta Forasiepi|Forasiepi]], Goin, Abello & [[Esperanza Cerdeño|Cerdeño]], 2014}}<ref name="for&inni" /> – jedynym przedstawicielem był ''Fieratherium sorex'' {{small|Forasiepi, Goin, Abello & Cerdeño, 2014}}
+* ''[[Perulestes]]'' {{small|Goin & Candela, 2004}}{{odn|Goin|Candela|2004|s=32}}
+* ''[[Pilchenia]]'' {{small|Ameghino, 1903}}<ref name="ame03" />
+* ''[[Riolestes]]'' {{small|Goin, Candela, Abello & Oliveira, 2009}}{{odn|Goin|Candela|Abello|Oliveira|2009|s=874}} – jedynym przedstawicielem był ''Riolestes capricornicus'' {{small|Goin, Candela, Abello & Oliveira, 2009}}
+* ''[[Sasawatsu]]'' {{small|Goin & Candela, 2004}}{{odn|Goin|Candela|2004|s=38}} – jedynym przedstawicielem był ''Sasawatsu mahaynaq'' {{small|Goin & Candela, 2004}}.
 == Przypisy ==
+<references>
-{{Przypisy|
-# <ref name="Cichocki&inni">{{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca =  Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 6| język = pl en}}</ref>
+<ref name="ame">{{cytuj książkę|imię = F.|nazwisko = Ameghino| tytuł = Énumération synoptique des espèces de mammifères fossiles des formations éocènes de Patagonie|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/43579423| rok = 1894|wydawca = Pablo E. Coni é Hijos|miejsce = Buenos Aires| strony = 1–196 |język = es}}</ref>
-# <ref name="Patterson">{{cytuj książkę| autor = C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest (red. red.)| tytuł = Illustrated Checklist of the Mammals of the World|url = https://www.lynxeds.com/product-category/by-categories/encyclopedias/illustrated-checklist-of-the-mammals-of-the-world-2/|autor r = B.D. Patterson| rozdział = Family Caenolestidae|rok = 2020|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|część = 1|tytuł części = Monotremata to Rodentia|isbn = 978-84-16728-34-3|strony = 42–57|język = en}}</ref>
+<ref name="tro">{{cytuj książkę| autor = É.L. Trouessart| tytuł = Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/40408130|rok = 1898|wydawca = R. Friedländer & sohn|miejsce = Berolini|wydanie = Nova ed. (prima completa) | część = 2 | strony = 1200język = la}}</ref>
+<ref name="sza">{{cytuj książkę| autor = F.S. Szalay, M.J. Novacek & M.C. McKenna (redaktorzy)| tytuł = Mammal Phylogeny: Mesozoic Differentiation, Multituberculates, Monotremes, Early Therians, and Marsupials|url = |autor r = F.S. Szalay| rozdział = Metatherian taxon phylogeny: evidence and interpretation from the cranioskeletal system| adres rozdziału = |rok = 1993|wydawca = Springer|miejsce = New York |isbn = 978-1-4613-9249-1|strony = 236|język = en}}</ref>
-# <ref name="Wilson&Reeder">{{cytuj stronę|autor = D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.)|url = https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?s=y&id=10500002|tytuł = Family Caenolestidae|opublikowany = Johns Hopkins University Press |praca = Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) |rok = 2005 | data dostępu = 2020-10-22}}</ref>
+<ref name="kin">{{cytuj książkę| autor = K.E. Kinman| tytuł = The Kinman System: Toward a Stable Cladisto−Eclectin. Classification of Organisms (Living and Extinct)|url = | rok = 1994|wydawca = K.E. Kinman|miejsce = Kansas, Hays| strony = 37|język = en}}</ref>
-}}
+<ref name="zah">{{cytuj pismo |autor = І.В. Загороднюк|tytuł = Наукові назви рядів ссавців: від описових до уніфікованих|url = https://www.researchgate.net/publication/277110869_Naukovi_nazvi_radiv_ssavciv_vid_opisovih_do_unifikovanih_Scientific_names_of_mammalian_orders_from_descriptive_to_uniform|czasopismo = Вісник Львів. Ун-ту| oznaczenie = Серія біологічна|wolumin = 48| strony = 35|rok = 2008| język = uk}}</ref>
+<ref name="Cichocki&inni">{{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca =  Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 6| język = pl en}}</ref>
+<ref name="Patterson">{{cytuj książkę| autor = C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest (red. red.)| tytuł = Illustrated Checklist of the Mammals of the World|url = https://www.lynxeds.com/product-category/by-categories/encyclopedias/illustrated-checklist-of-the-mammals-of-the-world-2/|autor r = B.D. Patterson| rozdział = Family Caenolestidae|rok = 2020|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|część = 1|tytuł części = Monotremata to Rodentia|isbn = 978-84-16728-34-3|strony = 42–57|język = en}}</ref>
+<ref name="Wilson&Reeder">{{cytuj stronę|autor = D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.)|url = https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?s=y&id=10500002|tytuł = Family Caenolestidae|opublikowany = Johns Hopkins University Press |praca = Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) |rok = 2005 | data dostępu = 2020-10-22}}</ref>
+<ref name="icmw">{{cytuj książkę| autor = C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest| tytuł = Illustrated Checklist of the Mammals of the World|url = https://www.lynxeds.com/product/illustrated-checklist-of-the-mammals-of-the-world/| rok = 2020|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|część = 1|tytuł części = Monotremata to Rodentia|isbn = 978-84-16728-34-3|strony = 58|język = en}}</ref>
+<ref name="mdd">{{cytuj stronę | url = https://www.mammaldiversity.org/tree.html| tytuł = Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy| praca = ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11)|opublikowany = American Society of Mammalogists| data dostępu = 2023-07-21| autor = N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby| język = en}}</ref>
+<ref name="amw">{{cytuj książkę| autor = Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp))| tytuł = All the Mammals of the World|url = | rok = 2023|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|isbn = 978-84-16728-66-4|strony = 41–42|język = en}}</ref>
+<ref name="zij">{{cytuj | url = http://hesperomys.com/t/2805| tytuł = Paucituberculata Ameghino, 1894| opublikowany = Hesperomys project (Version 23.6.0)| data dostępu = 2023-07-21| autor = J.S. Zijlstra | doi = 10.5281/zenodo.7654755|język = en}}</ref>
+<ref name="goin&inni">{{cytuj pismo |autor = F.J. Goin, M.R. Sánchez-Villagra, M.A. Abello & R.F. Kay|tytuł = A new generalized paucituberculatan marsupial from the Oligocene of Bolivia and the origin of ‘shrew-like’ opossums |url = |czasopismo = Palaeontology | wolumin = 50|numer = 5|strony = 1267|rok = 2007|doi = 10.1111/j.1475-4983.2007.00706.x|język = en}}</ref>
+<ref name="ame03">{{cytuj pismo |autor = F. Ameghino|tytuł = Los diprotodontes del orden de los plagiaulacoideos y el origen de los roedores y de los polimastodontes |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/4497473|czasopismo = Anales del Museo Nacional de Buenos Aires| wolumin = 2|oznaczenie = Serie III|strony = 128|rok = 1903| język = es}}</ref>
+<ref name="for&inni">{{cytuj pismo |autor = A.M. Forasiepi, F.J. Goin, M.A. Abello & E. Cerdeño|tytuł = A unique, Late Oligocene shrew-like marsupial from western Argentina and the evolution of dental morphology|url = |czasopismo = Journal of Systematic Palaeontology | wolumin = 12|numer = 5|strony = 551|rok = 2014|doi = 10.1080/14772019.2013.799611|język = en}}</ref>
+</references>
 == Bibliografia ==
-* {{cytuj książkę | nazwisko=Kowalski | imię=Kazimierz
+* {{cytuj książkę | nazwisko=Kowalski | imię=Kazimierz| tytuł=Ssaki, zarys teriologii | rok=1971 | wydawca=PWN | miejsce=Warszawa }}
+* {{cytuj stronę| url = http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Paucituberculata.html| tytuł = Paucituberculata| opublikowany = (On-line), Animal Diversity Web| data dostępu = 2008-04-06| rok = 2001| język = en }}
-| tytuł=Ssaki, zarys teriologii | rok=1971 | wydawca=PWN | miejsce=Warszawa }}
-* {{cytuj stronę| url = http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Paucituberculata.html
-| tytuł = Paucituberculata
-| opublikowany = (On-line), Animal Diversity Web
-| data dostępu = 2008-04-06| rok = 2001| język = en }}
 * [http://taxonomicon.taxonomy.nl The Taxonomicon] (en)
+* {{cytuj pismo |autor = F.J. Goin & A.M. Candela|tytuł = New Paleogene marsupials from the Amazon Basin of eastern Perú|url = https://www.researchgate.net/publication/284389421_New_Paleogene_marsupials_from_the_Amazonian_basin_Southeastern_Peru|czasopismo = Science Series, Natural History Museum of Los Angeles County | wolumin = 40|strony = 15–60|rok = 2004| odn = {{odn/id|Goin|Candela|2004}}|język = en}}
+* {{cytuj pismo |autor = F.J. Goin, A.M. Candela, M.A. Abello & É.V. Oliveira |tytuł = Earliest South American paucituberculatans and their significance in the understanding of ‘pseudodiprotodont’ marsupial radiations|url = |czasopismo = Zoological Journal of the Linnean Society| wolumin = 155|numer = 4|strony = 867–884|rok = 2009|doi = 10.1111/j.1096-3642.2008.00471.x|odn = {{odn/id|Goin|Candela|Abello|Oliveira|2009}}|język = en}}
 {{Ssaki}}
@@ Linia 52: / Linia 73: @@
 [[Kategoria:Skąpoguzkowce| ]]
-[[cs:Vačíci]]
-[[de:Mausopossums]]
-[[es:Caenolestidae]]
-[[fr:Caenolestidae]]
-[[nl:Opossummuizen]]
-[[pt:Paucituberculata]]
-[[ru:Ценолестовые]]
-[[fi:Pussipäästäiset]]

ssaki wyższe (Eutheria) lub łożyskowce (Placentalia)	szczerbaki owadożerne wiewióreczniki nietoperze latawce naczelne ryjkonosowe tenreki złotokrety zajęczaki gryzonie drapieżne łuskowce rurkozębne nieparzystokopytne parzystokopytne walenie brzegowce †desmostyle trąbowce góralkowce włochacze
ssaki niższe (Metatheria)	amerykotorbowe dydelfokształtne skąpoguzkowce australotorbowe torbikowce niełazokształtne kretoworokształtne jamrajokształtne dwuprzodozębowce
Prassaki (Prototheria)	stekowce
incertae sedis	†allotery †morganukodonty †dokodonty †eutrykonodonty †symetrodonty †eupantotery †haramiidy †Durlstodon †Durlstotherium