Adolf Czerwiński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Adolf Czerwiński
Ilustracja
Data urodzenia

1852

Data śmierci

24 czerwca 1937

Miejsce spoczynku

Cmentarz Łyczakowski we Lwowie

Zawód, zajęcie

sędzia

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej Kawaler Orderu Leopolda (Austria) Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii 1898 (Austro-Węgry) Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych
Krzyż Wojenny za Zasługi Cywilne

Adolf Czerwiński (ur. 1852, zm. 24 czerwca 1937) – polski prawnik, karnista, c. k. radca dworu, sędzia, doktor honoris causa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, działacz społeczny.

Adolf Czerwiński (przed 1912)

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w 1852[1] w rodzinie księdza greckokatolickiego z powiatu buczackiego[2]. Był wyznania greckokatolickiego, lecz uważał się za Polaka[1]. Uczęszczał do C. K. Gimnazjum w Brzeżanach[2]. Po ukończeniu studiów prawniczych w okresie zaboru austriackiego w ramach autonomii galicyjskiej wstąpił do służby wymiaru sprawiedliwości Austro-Węgier. Został sędzią w Radziechowie, następnie pracował w sekretariacie Najwyższego Trybunału w Wiedniu. W latach 80. był auskultantem w C. K. Sądzie Powiatowym w Drohobyczu[3][4]. W kwietniu 1892 jako adiunkt został mianowany substytutem prokuratorii przy c. k. Sądzie Obwodowym w Sanoku[5]. Tam od 1893 w kolejnych latach był zastępcą prokuratora Józefa Heldenburga[6][7][8]. W marcu 1895 ze stanowiska c. k. zastępcy prokuratora państwa przy c. k. Sądzie Obwodowym w Sanoku został przeniesiony w tym samym charakterze do Lwowa[9]. Później był prokuratorem państwa we Lwowie, po czym został zastępcą prokuratora w Stryju od września 1897[10][11]. Następnie był prokuratorem na stanowisku kierowniczym w tym mieście. Później był przez sześć lat inspektorem sądowniczym w Galicji. Następnie sprawował funkcje prezesa sądów okręgowych (krajowych) w Samborze, Tarnopolu i Lwowie (do 1911[12]). Od stycznia 1912 do 1918 pełnił funkcję prezydenta C. K. Wyższego Sądu Krajowego we Lwowie, zastępując na tym stanowisku Aleksandra Mniszek-Tchorznickiego[1][13][14][15]. Przed 1914 otrzymał tytuł c. i k. tajnego radcy[14][15][16]. Podczas okupacji w trakcie I wojny światowej zorganizował zamiejscową siedzibę lwowskiego sądu w czeskim Ołomuńcu, a ponadto tworzył sądy karne w czeskich Budziejowicach i Czeskiej Lipie. 12 sierpnia 1918 otrzymał II stopień szlachectwa z przydatkiem „Ritter von Czerwiński”[16].

Urząd prezesa lwowskiego sądu apelacyjnego pełnił także po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w okresie II Rzeczypospolitej do 1929. W połowie 1929 odszedł z pełnionych funkcji i został przeniesiony w stan spoczynku (wówczas na emeryturę przeszedł także prokurator Sądu Apelacyjnego we Lwowie Tadeusz Malina)[17]. Redaktor „Gazety Lwowskiej” określił wówczas Adolfa Czerwińskiego mianem „budowniczego polskiego sądownictwa”[18].

Specjalizował się w prawie karnym, zarówno materialnym, jak i procesowym, a także postępowaniu cywilnym i prawie małżeńskim. Publikował na łamach „Czasopisma Sędziowskiego”. Był członkiem Oddziału Lwowskiego Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej[19]. W 1929 otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie[20][21].

Działał społecznie. Był członkiem sanockiego biura powiatowego Stowarzyszenia Czerwonego Krzyża mężczyzn i dam w Galicji[22]. Był założycielem i prezesem Towarzystwa Ochrony Młodzieży do 1929 (członkiem zarządu był ks. prof. Szczepan Szydelski)[23]. Przekazał fundusze na rzecz odbudowy Towarzystwa Kolonii Rymanowskich, organizującego kolonie dla dzieci w uzdrowisku Rymanów-Zdrój, za co stowarzyszenie przyznało mu tytuł członka honorowego i nazwało jego imieniem odbudowany po spaleniu z 1927 pawilon w uzdrowisku[24] (obecny Dom Wczasów Dziecięcych w Rymanowie-Zdroju)[25]. Był wieloletnim przewodniczącym oddziału lwowskiego Stowarzyszenia Wdów i Sierot Wojennych. Z polecenia Ministerstwa Sprawiedliwości z 1922, był organizatorem Zakładu Wychowawczo-Poprawczego w Przedzielnicy.

Zmarł 24 czerwca 1937[26][27][28], przeżywszy 85 lat[29]. Został pochowany w grobowcu na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie (kwatera 78-4)[30][31][32][33][34].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Nowy prezydent sądu wyższego we Lwowie. „Nowości Illustrowane”. 2, s. 3–4, 13 stycznia 1912. 
  2. a b Dr Kost Łewyćkyj. Український похорон, польські промови. „Diło”. 143 (14.686), s. 7–8, 2 lipca 1937. (ukr.). 
  3. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1882. Lwów: 1882, s. 69.
  4. Etat zbiorowy wszystkich kategoryi służbowych przy c.k. sądach kolegialnych i powiatowych w okręgu Lwowskiego c.k. Wyższego Sądu Krajowego na rok 1885. Lwów: 1885, s. 7, 54.
  5. Kronika. Mianowania. „Gazeta Przemyska”, s. 2, nr 33 z 21 kwietnia 1892. 
  6. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 152.
  7. Z izby sądowej. „Gazeta Sanocka”, s. 4, nr 5 z 3 marca 1895. 
  8. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 152.
  9. Kronika. Wiadomości osobiste. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 6 z 17 marca 1895. 
  10. Mianowania w sądzach Galicyi i Bukowiny. „Nowa Reforma”, s. 1, nr 208 z 14 września 1897. 
  11. Prokuratorami państwa mianowani. „Dodatek do Kurjera Lwowskiego Nr 255”, s. 3, 13 września 1897.
  12. a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 95.
  13. Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 2, nr 1 z 7 stycznia 1912. 
  14. a b c d e f Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 94.
  15. a b c d e f g Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1030.
  16. a b Sylwester Korwin Kruczkowski: Poczet Polaków wyniesionych do godności szlacheckiej przez monarchów austrjackich w czasie od roku 1773 do 1918: dalej tych osób, którym wymienieni władcy zatwierdzili dawne tytuły książęce względnie hrabiowskie lub nadali tytuły hrabiów i baronów jak niemniej tych, którym zatwierdzili staropolskie szlachectwo. Lwów: 1935, s. 25.
  17. Hołd dla tych, którzy odchodzą. Uroczyste pożegnanie prezesa Sądu Apelacyjnego Adolfa Czerwińskiego i prokuratora apelacyjnego Tadeusza Maliny. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 143 z 25 czerwca 1929. 
  18. Adolfowi Czerwińskiemu na pożegnanie. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 143 z 25 czerwca 1929. 
  19. Sprawozdanie Zarządu Głównego Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej za rok 1935/1936. Warszawa: 1936, s. 25.
  20. Wysokie odznaczenie prezesa Czerwińskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 149 z 3 lipca 1929. 
  21. Jan Draus: Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie 1918–1946. Portret kresowej uczelni. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2007, s. 26. ISBN 978-83-7188-964-6.
  22. Piętnaste sprawozdanie roczne z czynności Krajowego Stowarz. Czerwonego Krzyża mężczyzn i dam w Galicyi za rok 1894. Lwów: 1895, s. 75.
  23. Pożegnanie prezesa Czerwińskiego w T. O. M.. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 234 z 11 listopada 1929. 
  24. Teresa Łożańska: Kolonie letnie początkiem lecznictwa profilaktycznego dzieci w Rymanowie-Zdroju. W: Rocznik Rymanowa-Zdroju. T. III. Rymanów-Zdrój: Stowarzyszenie Przyjaciół Rymanowa-Zdroju, 1998, s. 73.
  25. Historia. pdwdz.pnet.pl. [dostęp 2015-01-19].
  26. Ś. p. Adolf Czerwiński. „Czasopismo Sędziowskie”, s. 170–174, nr 4 – lipiec-sierpień 1937. Oddział Lwowskie Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej. 
  27. Nekrologia. W roku 1937 zmarli koledzy. W: Sprawozdania Zarządu Głównego Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej za rok 1937/1938. Warszawa: 1938, s. 47.
  28. Lwów. Ś.p. Ad. Czerwiński. „Kurier Warszawski”. Nr 173, s. 6, 26 czerwca 1937. 
  29. Після смерти д-ра А. Червінського. „Diło”. 139 (14.682), s. 9, 27 czerwca 1937. (ukr.)
  30. CZERWIŃSKI KORNEL, ADOLF, WŁODZIMIERZ - Cmentarz Łyczakowski [online], cmentarzlyczakowski.pl [dostęp 2021-01-02] (pol.).
  31. Stanisław Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988, s. 329. ISBN 83-04-02817-4.
  32. Aleksander Medyński: Ilustrowany przewodnik po cmentarzu Łyczakowskim. w.kki.com.pl. [dostęp 2015-01-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2015)].
  33. Aleksander Medyński: Ilustrowany przewodnik po cmentarzu Łyczakowskim. lwow.home.pl. [dostęp 2015-01-19].
  34. Czerwiński. cmentarzlyczakowski.pl. [dostęp 2022-02-18].
  35. M.P. z 1929 r. nr 278, poz. 644 „za zasługi na polu pracy społecznej i zawodowej”.
  36. Część urzędowa. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 283 z 8 grudnia 1929. 
  37. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 17.
  38. Odznaczenia za zasługi dla L. O. P. P.. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”, s. 1, nr 449 z 9 grudnia 1933. 
  39. Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 280.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]