Aleksander Bobkowski

Edytuj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aleksander Bobkowski
Bob
Ilustracja
pułkownik dyplomowany saperów pułkownik dyplomowany saperów
Data i miejsce urodzenia

5 stycznia 1885
Kraków

Data i miejsce śmierci

1 marca 1966
Genewa

Przebieg służby
Lata służby

1918–1930

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej Order Krzyża Orła I Klasy (Estonia) Krzyż Wielki Orderu Węgierskiego Zasługi (wojskowy) Komandor Orderu Korony Jugosłowiańskiej Krzyż Komandorski Orderu Białej Róży Finlandii
Odznaka ZHP „Wdzięczności”
Multimedia w Wikimedia Commons
Aleksander Bobkowski
Ilustracja
Aleksander Bobkowski (przed 1939)
Data i miejsce urodzenia

5 stycznia 1885
Kraków

Data śmierci

1 marca 1966

II wiceminister komunikacji
Okres

od 1933
do 1939

Multimedia w Wikimedia Commons

Aleksander Bobkowski (ur. 5 stycznia[1] 1885 w Krakowie[2], zm. ok. 1 marca 1966 w Genewie) – pułkownik dyplomowany saperów Wojska Polskiego, inżynier, działacz sportowy związany ze sportami zimowymi, zwłaszcza narciarstwem oraz wioślarstwem.

Aleksander Bobkowski na nartach w Zakopanem (1938)
Grobowiec rodziny Mościckich

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 1908 r. ukończył Politechnikę Wiedeńską i podjął pracę w kolejnictwie austriackim[2]. Od 1918 r. służył w Wojsku Polskim[2]. Od 1922 roku pełnił służbę w Oddziale IV Sztabu Generalnego na stanowisku wojskowego komisarza kolejowego. W tym samym roku zweryfikowany został w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 10. lokatą w korpusie oficerów kolejowych. W okresie od 2 listopada 1923 roku do 15 października 1924 roku był słuchaczem Kursu Doszkolenia Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego powrócił do Oddziału IV SG na poprzednio zajmowane stanowisko służbowe. W październiku 1926 roku wyznaczony został na stanowisko zastępcy szefa Oddziału IV Sztabu Generalnego – szefa Służby Komunikacji Wojskowej. Z dniem 1 grudnia 1929 roku przeniesiony został do dyspozycji Ministra Komunikacji z zachowaniem dotychczasowego dodatku służbowego. Obowiązki zastępcy szefa Oddziału IV Sztabu Głównego – szefa Służby Komunikacji Wojskowej przekazał płk. dypl. Aleksandrowi Szychowskiemu[3]. Na stopień pułkownika awansowany został ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku. Z dniem 31 stycznia 1930 roku przeniesiony został do rezerwy. Pełniąc służbę w Sztabie Generalnym (Głównym) WP pozostawał oficerem nadetatowym 1 pułku kolejowego, a po przeniesieniu do rezerwy pozostawał na ewidencji 2 batalionu mostów kolejowych.

Będąc w dyspozycji Ministra Komunikacji objął stanowisko wicedyrektora Dyrekcji Okręgowej Polskich Kolei Państwowych w Krakowie. W następnym roku mianowany został na stanowisko dyrektora. Później powołany został na stanowisko II wiceministra komunikacji i sprawował je do września 1939 roku. Był najbliższym współpracownikiem Juliusza Ulrycha (ministra komunikacji) i inż. Juliana Piaseckiego (pierwszego wiceministra komunikacji). Równocześnie z pełnieniem funkcji wiceministra komunikacji był A.B. prezesem Naczelnej Organizacji Inżynierów R.P., grupującej wszystkie stowarzyszenia inżynierskie. Pod jego kierownictwem NOI wprowadziła paragraf aryjski (26/06/1939) i zobowiązała do jego wprowadzenia wszystkie zrzeszenia członkowskie[4].

Od 1908 r. uprawiał narciarstwo, jego ulubioną górą był Kasprowy Wierch w Tatrach. Wydał „Podręcznik narciarski” (Kraków, 1918; Lwów 1926). Był jednym z założycieli krakowskiego oddziału Karpackiego Towarzystwa Narciarzy, potem członkiem i (wraz z bratem Henrykiem) działaczem Tatrzańskiego Towarzystwa Narciarzy. Od 1921 r. działał też w nowo powstałym Warszawskim Klubie Narciarskim. Wkrótce stał się jednym z czołowych działaczy narciarskich w Polsce i głównym propagatorem narciarstwa zjazdowego. W 1919 r. był jednym z inicjatorów założenia Polskiego Związku Narciarskiego, a w 1920 r. został jego drugim z kolei prezesem. Z jego inicjatywy siedziba PZN została w 1921 r. przeniesiona do Warszawy. Funkcję prezesa pełnił do 1923 r., a następnie (po rocznej przerwie) od 1924 r. do wybuchu II wojny światowej. Od 1921 r. był również pierwszym prezesem utworzonego we Lwowie Polskiego Związku Łyżwiarskiego.

W 1926 na kongresie FIS w Lahti został wybrany do rady FIS. Dzięki jego wpływom o zaangażowaniu Zakopane dwukrotnie otrzymało organizację mistrzostw świata: w 1929 i w 1939. Pod kierownictwem A. Bobkowskiego praca PZN nabrała dużego rozmachu. Związek budował lub wspierał budowę pierwszych skoczni narciarskich, m.in. uznawanej nieraz za najpiękniejszą naturalną skocznię w Europie[potrzebny przypis] – skoczni na Krokwi (1925). Powstało również blisko 30 skoczni w innych rejonach polskich gór, od Wisły po Sławsko. Bobkowski był głównym motorem budowy kolei linowej na Kasprowy Wierch. Z jego inicjatywy w 1935 roku powstała państwowa spółka, „Towarzystwo Budowy i Eksploatacji Kolei Linowej Zakopane (Kuźnice) – Kasprowy Wierch”, która już w następnym roku oddała do eksploatacji tę słynną tatrzańską kolej linową. Inwestycja ta została przeprowadzona pomimo głośnych protestów środowisk ochrony przyrody. Dzięki temu, że Bobkowski był ministrem komunikacji, Zakopane otrzymało szybkie połączenie kolejowe z resztą Polski (słynną luxtorpedę, która trasę Zakopane – Kraków pokonywała w 2 godziny 45 minut). W znacznym stopniu zasługą Bobkowskiego była także budowa kolei linowo-terenowej na Gubałówkę (1938). W latach trzydziestych stworzona i kierowana przezeń Liga Popierania Turystyki była jedną z najbardziej wpływowych organizacji działających w Zakopanem. W wyborach samorządowych 1933 uzyskał mandat radnego Rady Miasta Krakowa[5]. W 1934 był jednym z założycieli Rotary Clubu w Krakowie.

Od 1920 roku był prężnie działającym prezesem Wojskowego Klubu Wioślarskiego w Warszawie[6].

W latach 20. był członkiem Wojskowego Klubu Samochodowego i Motocyklowego[7]. W 1936 został zastępcą przewodniczącego Komitetu Głównego Zjazdu Górskiego zorganizowanego w sierpniu 1936 w Sanoku[8].

W uznaniu zasług dla rozwoju turystyki otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Zakopanego (1938), otrzymał też honorowe członkostwo Związku Górali (1939).

W czasie kampanii wrześniowej 1939 obowiązki II wiceministra komunikacji łączył z funkcją szefa III Eszelonu Szefostwa Komunikacji Naczelnego Wodza. Razem z rządem opuścił Polskę i osiadł (wraz ze swym teściem) w Szwajcarii, gdzie pracował w tamtejszym Touring Clubie. Ostatnie lata swego życia spędził skromnie w Genewie[9].

Pierwotnie został pochowany na cmentarzu w Versoix w Szwajcarii. Później szczątki Aleksandra i Heleny Bobkowskich zostały przeniesione do grobowca rodzinnego Mościckich na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 205-5,6-19,20,21,22)[10].
Jego osobie poświęcona została tablica pamiątkowa na bocznej ścianie budynku kolei linowej w Kuźnicach, której powstania był inicjatorem.

Rodzina, życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Brat gen. bryg. Henryka Bobkowskiego i Wandy Bobkowskiej – polskiej historyk, stryj Andrzeja Bobkowskiego, pisarza.

W 1934 r. w kaplicy Zamku Królewskiego w Warszawie wziął ślub z Heleną Zwisłocką, córką prezydenta Ignacego Mościckiego i wdową po Tadeuszu Zwisłockim, a następnie wyjechał z żoną w podróż poślubną do Zakopanego[11].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W Rocznikach Oficerskich z 1923, 1924 i 1928 oraz Roczniku Oficerskim Rezerw z 1934 jako datę urodzenia podano 9 stycznia.
  2. ↑ a b c Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 52.
  3. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 20 z 23.12.1929 r.
  4. ↑ Paragraf aryjski wśród inżynierów uchwaliła Naczelna Organizacja, „Dzień Dobry”, IX (174), 26 czerwca 1939, s. 6.
  5. ↑ Oficjalny wynik wyborów w Krakowie. „Dziennik Ludowy”. Nr 288, s. 6, 14 grudnia 1933. 
  6. ↑ Wojskowy Klub Wioślarski Warszawa. Sport Wodny, 1930 Nr 3, s. 84, Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [dostęp: 2019-01-20]
  7. ↑ Dział urzędowy. Spis członków Wojskowego Klubu Samochodowego i Motocyklowego w dniu 15 marca 1926 r.. „Automobilista Wojskowy”, s. 3, Nr 2 z 15 marca 1926. Wojskowy Klub Samochodowy i Motocyklowy. 
  8. ↑ Program Zjazdu Górskiego w Sanoku 1936 r. 14–17 sierpnia. Warszawa: 1936, s. 8.
  9. ↑ Bartłomiej Kuraś, Paweł Smoleński, Krzyżyk niespodziany: czas Goralenvolk, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2017, s. 36, ISBN 978-83-8049-458-9 [dostęp 2024-02-10].
  10. ↑ Cmentarz Stare Powązki: MOŚCICCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-02-26].
  11. ↑ Kurier Poznański Nr 49 z 1 lutego 1934 r.
  12. ↑ Odznaczenia P. Prezydenta za zasługi na polu organizacji obrony przeciwlotniczej. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 185 z 18 sierpnia 1938. 
  13. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi na polu organizacji wojska”.
  14. ↑ M.P. z 1926 r. nr 23, poz. 61 „za zasługi, położone na polu organizacji sportu w armji”.
  15. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 12 z 3 marca 1926 r.
  16. ↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139 - po raz drugi.
  17. ↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 279.
  18. ↑ Za zasługi dla harcerstwa. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 103 z 9 maja 1939. 
  19. ↑ Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 2014-10-23]. (est.).
  20. ↑ Wiceminister Bobkowski u regenta Horthy’ego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 233 z 13 października 1938. 
  21. ↑ Odznaczenia w Min. Komunikacji. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 263 z 19 listopada 1937. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Radwańska-Paryska Zofia, Paryski Witold Henryk: Bobkowski Aleksander, [w:] Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995, s. 97.
  • Przygotowania komunikacji wojskowej do wojny w 1939 r. Relacja gen. bryg. Aleksandra Szychowskiego (wstęp i opracowanie, Witold Rawski i Zbigniew Wojciechowski), Przegląd Historyczno-Wojskowy nr 4 (209) z 2005 r., s. 167–189.
Prezesi Polskiego Związku Narciarskiego

PZN

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksander_Bobkowski&oldid=72817451”