Bannykus
| Xu et al., 2018 | |||
| Okres istnienia: apt | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| (bez rangi) | celurozaury | ||
| (bez rangi) | Alvarezsauria | ||
| Rodzaj |
Bannykus | ||
| Gatunki | |||
| |||
Bannykus – rodzaj wymarłego dinozaura, teropoda z grupy celurozaurów i Alvarezsauria[1].
Skamieniałości nieznanych wcześniej dinozaurów znaleziono na północnym zachodzie Chin, w Sinciangu, na terenie Kotliny Dżungarskiej, w okolicy Wucaiwanu, między innymi niekompletny szkielet w okolicy Chaoge w powiecie Wulatehouqi. Kości spoczywały wśród skał grupy Tugulu, datowanych na epokę kredy wczesnej, prawdopodobnie powstałych od barremu do aptu. Wspomniany szkielet znajdował się w warstwie datowanej na apt, w formacji Bayingobi. Badanie tych szczątków pozwoliło na kreowanie dwóch nowych rodzajów dinozaurów. Jednego z nich, tego z aptu, nazwano Bannykus, podczas gdy drugiego Xiyunykus[1].
Nazwa rodzajowa Bannykus wywodzi się częściowo z języka mandaryńskiego, w którym słowo ban oznacza połowę. Nawiązuje ono tutaj do przejściowych, połowicznie rozwiniętych cech alwarezaurów. Drugi człon nazwy wywodzi się z greckiego onyx oznaczającego szpon. W rodzaju Xu i inni umieścili gatunek Bannykus wulatensis. Epitet gatunkowy odnosi się do powiatu Wulatehouqi, w obrębie którego dokonano odkrycia. Jego holotyp stanowi niekompletny szkielet oznakowany jako IVPP V25026[1].
Na podstawie obwodu kości udowej masę holotypowego okazu za życia oszacowano na 24 kg. Badanie histologiczne kości wskazało, że zmarł on w ósmym roku życia, prawdopodobnie nie osiągając wieku dorosłego. Budową zdaje się podobny raczej do przedstawicieli rodzaju Shuvuuia, alwarezaura z grupy Parvicursorinae, niż do opisanego wraz z nim Xiyunykus czy bardziej pierwotnego Haplocheirus[1], być może bazalnego przedstawiciela nadrodziny Alvarezsauroidea z jury[2]. Większość cech diagnostycznych rodzaju Bannykus dotyczy szczegółów anatomii paliczków, niektóre dotyczą też otworu nadkątowego czy piszczeli i strzałki. Jednakże przeprowadzona analiza filogenetyczna ulokowała rodzaj daleko poza rodziną Alvarezsauridae. Stanowi on grupę siostrzaną kladu złożonego z rodzaju Bonapartenykus i taksonów bardziej zaawansowanych ewolucyjnie. Kolejną najbliższą grupą zewnętrzną tworzonego przez nie kladu jest klad złożony z rodzajów Xiyunykus i Tugulusaurus[1].
Xu i współpracownicy wskazują istotne znaczenie swego odkrycia. Odkryte przez nich rodzaje, o czym świadczy budowa ich kończyny górnej, wypełniają istniejącą uprzednio w zapisie kopalnym lukę pomiędzy wczesnym prawdopodobnym reprezentantem Alvarezsauria[1] albo wręcz bazalnym Alvarezsauroidea[2] z okresu jurajskiego Haplocheirus, a bardziej zaawansowanymi ewolucyjnie Alvarezsauria, które żyły 70 milionów lat później. Była to najdłuższa luka w zapisie kopalnym teropodów[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Xing Xu i inni, Two Early Cretaceous fossils document transitional stages in alvarezsaurian dinosaur evolution, „Current Biology”, 17, 28, 2018, 2853–2860.e3, DOI: 10.1016/j.cub.2018.07.057, PMID: 30146153 (ang.).
- ↑ a b Jonah N. Choiniere i inni, A basal alvarezsauroid theropod from the early Late Jurassic of Xinjiang, China, „Science”, 5965, 327, 2010, s. 571–574, DOI: 10.1126/science.1182143, PMID: 20110503 (ang.).
| Infrarzędy dinozaurów | |
|---|---|
| Era dinozaurów | |
| Dyscypliny powiązane |
