Cerkiew Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Starej Grzybowszczyźnie
 A-336 z dnia 07.02.2011.
| |||||||||||||||||
| cerkiew filialna | |||||||||||||||||
 Cerkiew od frontu (po ostatnim remoncie) | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Diecezja | |||||||||||||||||
| Wezwanie |
Narodzenia św. Jana Chrzciciela | ||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
24 czerwca/7 lipca; | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Krynki  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu sokólskiego  | |||||||||||||||||
 53°12′49,2″N 23°42′05,6″E/53,213667 23,701556
| |||||||||||||||||
Cerkiew pod wezwaniem Narodzenia św. Jana Chrzciciela – prawosławna cerkiew filialna. Należy do parafii Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy w Ostrowiu Północnym, w dekanacie Sokółka diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
Świątynia znajduje się w lesie niedaleko wsi Stara Grzybowszczyzna.
Budowla murowana, posiadająca od frontu wieżę oraz kopułę nad centralną częścią nawy.
Cerkiew została wzniesiona z inicjatywy Eliasza Klimowicza, miejscowego charyzmatycznego przywódcy religijnego. Rozpoczął on budowę cerkwi w 1904, po dwóch latach kwestowania wśród wiernych. Jednak budowę świątyni przerwała I wojna światowa. Po powrocie z bieżeństwa w 1919, zgodę na dokończenie budowy od władz II Rzeczypospolitej Klimowicz uzyskał dopiero w 1926. Została ona ukończona i wyświęcona w 1929. Po zaproponowaniu Eliaszowi wstąpienia do zakonu, w celu jurysdykcji świątyni notarialnie przepisał on cerkiew na Prawosławny Konsystorz z Grodna. Jednak w lipcu 1934 podczas uroczystych postrzyżyn Klimowicza doszło do zatargu z biskupem Antoniuszem z Grodna, w efekcie którego Klimowicz cerkiew zamknął, zmusił mnichów do opuszczenia świątyni i skierował do sądu pozew o prawa własności do cerkwi. Na początku 1938 Klimowicz wygrał proces o cerkiew i sprzedał ją za 500 złotych katoliczce z Sokółki Marii Soroczyńskiej, która świątynię przekazała rzymskokatolickiej Kurii Metropolitalnej w Wilnie. Obiekt został przejęty przez siostry zakonne, a w budynku cerkwi urządzono rzymskokatolicką kaplicę[1]. W czasie II wojny światowej cerkiew przejęli prawosławni.
W latach 2011–2012 dokonano gruntownego zewnętrznego remontu cerkwi (odnowiono elewację, kopułę i krzyże, wzmocniono konstrukcję i wymieniono pokrycie dachu, wykonano nową stolarkę okienną i drzwiową)[2]. Po zakończeniu prac cerkiew została poświęcona 7 lipca 2012 (w uroczystość patronalną) przez biskupa supraskiego Grzegorza.
Świątynię wpisano do rejestru zabytków 7 lutego 2011 pod nr A-336[3].
W pobliżu cerkwi znajduje się niewielki czynny cmentarz prawosławny.
Główne święta obchodzone w cerkwi[edytuj | edytuj kod]
- 7 lipca (24 czerwca według starego stylu) – uroczystość Narodzenia św. Jana Chrzciciela;
- 2 sierpnia (20 lipca według starego stylu) – uroczystość św. Proroka Eliasza;
- 11 września (29 sierpnia według starego stylu) – uroczystość Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela;
- Niedziela Przewodnia – uroczystość święcenia grobów na miejscowym cmentarzu[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Roman Pawłowski, Tadeusz Słobodzianek: Żywot proroka Ilji czyli krajobraz po końcu świata. labodram.home.pl. [dostęp 2017-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-01)].
- ↑ Szlak tatarski – Remont cerkwi w Starej Grzybowszczyźnie [dostęp: 15.05.2013.]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Informacje o nabożeństwach w cerkwi
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dorota Wysocka – O cerkwi co w lesie stoi. Przegląd Prawosławny nr 8 (326), sierpień 2012
