Chthonius ischnocheles

	Chthonius ischnocheles
	(Hermann, 1804)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	pajęczaki
Rząd	zaleszczotki
Podrząd	Epiocheirata
Nadrodzina	Chthonioidea
Rodzina	Chthoniidae
Podrodzina	Chthoniinae
Plemię	Chthoniini
Rodzaj	Chthonius
Podrodzaj	Chthonius s.str.
Gatunek	Chthonius ischnocheles
Synonimy
	Chelifer ischnochelos Hermann, 1804; Chelifer ischnochelus Hermann, 1804; Obisium ischnocheles (Hermann, 1804); Chelifer trombidioides Latreille, 1804; Obisium trombidioides (Latreille, 1804); Chthonius pensylvanicus Hagen, 1868; Chthonius pennsylvanicus Hagen, 1868; Chthonius rayi L. Koch, 1873; Chthonius rayii L. Koch, 1873; Chthonius ray L. Koch, 1873; Chthonius (Chthonius) parvioculatus Beier, 1930; Chthonius (Chthonius) tamaninii Caporiacco, 1952;

Chthonius ischnocheles – gatunek zaleszczotka z rodziny Chthoniidae.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1804 roku przez Jean-Frédérica Hermanna pod nazwą Chelifer ischnochelus. Miejscem typowym są prawdopodobnie okolice Strasburga we Francji. W 1843 roku Carl Ludwig Koch zsynonimizował z nim gatunek Chelifer trombidioides opisany z Paryża w 1804 roku przez Pierre’a André Latreille. W 1929 roku Joseph Conrad Chamberlin zsynonimizował z nim gatunki: Chthonius pensylvanicus, opisany z Filadelfii w 1868 roku przez Hermanna Augusta Hagena, oraz Chthonius rayi, opisany z Francji w 1873 roku przez Ludwiga C.C. Kocha. Z kolei w 1992 roku Giulio Gardini i Laura Oggianu zsynonimizowali z nim gatunki: Chthonius parvioculatus, opisany z Grotty Dragonary koło Genui w 1930 roku przez Maxa Beiera, oraz Chthonius tamaninii, opisany z Grotty di Agnano koło Ostuni w 1952 przez Ludovica di Caporiacca (obie lokalizacje we Włoszech)^[1].

Obok podgatunku nominatywnego wyróżnia się w obrębie omawianego taksonu także podgatunek Ch. ischnocheles reductus. Opisany on został w 1939 roku przez Maxa Beira pod nazwą Chthonius (Chthonius) rhodochelatus reductus. Do gatunku Ch. ischnocheles przeniesiony został przez tego samego autora w roku 1963. Miejscem typowym tego podgatunku jest Vilinska Jama na chorwackiej wyspie Šipan^[2].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Zaleszczotek ten ma cztery szczecinki na tylnej krawędzi karapaksu. Jego epistom jest piłkowany i przynajmniej u samic dobrze widoczny. Jego nogogłaszczki zaopatrzone są w szczypce pozbawione ujść gruczołów jadowych. Zęby na palcach tychże szczypiec są duże i w większości wyraźnie od siebie oddzielone. Maksymalna odległość między zębami na środkowej części palca nieruchomego równa jest szerokości tychże zębów mierzonej u ich podstawy. W widoku bocznym dłoń jest nabrzmiała z wyraźnie zaokrągloną stroną grzbietową. Palec ruchomy nie jest u nasady zaopatrzony w wewnętrzną apodemę wzmacniającą. Długość palców przekracza pół milimetra. Spośród bioder odnóży krocznych te drugiej i trzeciej pary wyposażone są w kolce biodrowe. Odnóża kroczne pierwszej i drugiej pary mają jednoczłonowe stopy, natomiast odnóża kroczne pary trzeciej i czwartej mają stopy dwuczłonowe^[3].

Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]

Pajęczak ten zasiedla lasy i zadrzewienia, gdzie bytuje w ściółce, pod kamieniami i martwym drewnem^[4]^[5].

Gatunek o szerokim zasięgu, pierwotnie europejski^[4]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Andory, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Malty, Danii, Szwecji, Norwegii, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Rumunii, Bułgarii, Chorwacji, Serbii i Grecji. Poza tym notowany był z Turcji, Wyspy Świętej Heleny i Stanów Zjednoczonych^[1]. W Polsce podawany był z Bieszczadów i Pojezierza Pomorskiego^[4]. W Szwecji występuje na Götalandzie. Umieszczony został na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Szwecji jako gatunek bliski zagrożenia (NT)^[5].

Podgatunek Ch. i. reductus znany jest tylko z Włoch, Chorwacji i Grecji^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Mark Harvey: Chthonius (Chthonius) ischnocheles (Hermann, 1804). [w:] Western Australian Museum Field Guide and Catalogues. Pseudoscorpions of the World [on-line]. Government of Western Australia. [dostęp 2020-12-12].
↑ ^a ^b Mark Harvey: Chthonius (Chthonius) ischnocheles reductus Beier, 1939. [w:] Western Australian Museum Field Guide and Catalogues. Pseudoscorpions of the World [on-line]. Government of Western Australia. [dostęp 2020-12-12].
↑ Jana Christophoryová, Frantisek Stahlavsky, Peter Fedor. An updated identification key to the pseudoscorpions (Arachnida: Pseudoscorpiones) of the Czech Republic and Slovakia. „Zootaxa”. 2876, s. 35-48, 2011. DOI: 10.11646/zootaxa.2876.1.4.
↑ ^a ^b ^c Jana Christophoryová, Katarína Krajčovičová. Faunistic records of pseudoscorpions (Arachnida: Pseudoscorpiones) from South East Poland. „Klapalekiana”. 55, s. 193–198, 2019. ISSN 1210-6100.
↑ ^a ^b Ulf Gärdenfors: Rödlistade arter i Sverige 2010. Uppsala: Artdatabanken i samarbete med Naturvårdsverket. Libris länk, 2010. ISBN 978-91-88506-35-1.

[pow-1] Mark Harvey: Chthonius (Chthonius) ischnocheles (Hermann, 1804). [w:] Western Australian Museum Field Guide and Catalogues. Pseudoscorpions of the World [on-line]. Government of Western Australia. [dostęp 2020-12-12].

[pow2-2] Mark Harvey: Chthonius (Chthonius) ischnocheles reductus Beier, 1939. [w:] Western Australian Museum Field Guide and Catalogues. Pseudoscorpions of the World [on-line]. Government of Western Australia. [dostęp 2020-12-12].

[csf-3] Jana Christophoryová, Frantisek Stahlavsky, Peter Fedor. An updated identification key to the pseudoscorpions (Arachnida: Pseudoscorpiones) of the Czech Republic and Slovakia. „Zootaxa”. 2876, s. 35-48, 2011. DOI: 10.11646/zootaxa.2876.1.4.

[ck-4] Jana Christophoryová, Katarína Krajčovičová. Faunistic records of pseudoscorpions (Arachnida: Pseudoscorpiones) from South East Poland. „Klapalekiana”. 55, s. 193–198, 2019. ISSN 1210-6100.

[Gärdenfors-5] Ulf Gärdenfors: Rödlistade arter i Sverige 2010. Uppsala: Artdatabanken i samarbete med Naturvårdsverket. Libris länk, 2010. ISBN 978-91-88506-35-1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]