Cząstków (gmina)
| gmina wiejska | |||
| 1867–1954[1] | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1919–39: warszawskie | ||
| Powiat |
1919–52: warszawski | ||
| Data powstania |
13 stycznia 1867 | ||
| Data likwidacji |
29 września 1954 | ||
| Siedziba | |||
| Szczegółowy podział administracyjny (1952) | |||
| |||
Cząstków (od 1973 Czosnów) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1867–1954 w Warszawskiem. Siedzibą władz gminy był początkowo Cząstków, a za II RP i w PRL – Czosnów[2][3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Gmina Cząstków powstała 13 stycznia 1867 roku w związku z reformą gminną w Królestwie Polskim. Należała do powiatu warszawskiego w guberni warszawskiej[4][5][6].
W okresie międzywojennym gmina Cząstków należała do powiatu warszawskiego w woj. warszawskim.
Podczas II wojny światowej, prawie 3/4 obszaru gminy włączono do III Rzeszy, oprócz ośmiu gromad (Dziekanów Niemiecki, Dziekanów Nowy, Dziekanów Polski, Dziekanówek, Izabelin, Janówek, Pieńków i Sadowa), które pozostały w Generalnym Gubernatorstwie i zostały włączone do gminy Młociny[7].
Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną do powiatu warszawskiego w województwie warszawskim.
1 lipca 1952 część obszaru gminy Cząstków przyłączono do gminy Kazuń[8] i do Nowego Dworu Mazowieckiego[9]. Tego samego dnia zniesiono powiat warszawski, a gminę Cząstków przyłączono do nowo utworzonego powiatu nowodworskiego[10]; składała się ona wówczas z 17 gromad: Adamówek, Cybulice, Cząstków Mazowiecki, Cząstków Polski, Czosnów, Dziekanów Leśny, Dziekanów Nowy, Dziekanów Polski, Dziekanówek, Izabelin, Janówek, Kaliszki, Łomna, Łosia Wólka, Palmiry, Pieńków i Sadowa[11].
Gminę zniesiono 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[12].
Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 po reaktywowaniu gmin[13], utworzono natomiast jej (w przybliżeniu) terytorialny odpowiednik, gminę Czosnów.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. warszawskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
- ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, s. 279).
- ↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, s. 359).
- ↑ Powiat warszawski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 99.
- ↑ emeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement (1943)
- ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 180
- ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 181
- ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 27, poz. 185
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312