Powązki (gmina)
| gmina wiejska | |
| 1867–1897 | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Gubernia | |
| Powiat | |
| Data powstania |
13 stycznia 1867 |
| Data likwidacji |
ok. 1897 |
| Siedziba | |
Powązki – dawna gmina wiejska istniejąca na przełomie XIX i XX wieku w guberni warszawskiej. Siedzibą władz gminy były Powązki (obecnie część Warszawy).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Gmina Powązki powstała 13 stycznia 1867 roku w związku z reformą gminną w Królestwie Polskim. Należała do powiatu warszawskiego w guberni warszawskiej[1][2][3].
Gmina Powązki leżała za t.zw. Powązkowskim Polem Wojennym w kierunku Wawrzyszewa i oprócz Powązek obejmująca osady: folwark Skalszczyzna, kolonie Izabelin i Czarny Dwór, wieś Młociny B oraz folwark Parysów (leżą one na terenie dzisiejszego Żoliborza i Bielan)[4].
Wschodnia granica między gminą Powązki a gminą Młociny biegła od granicy z Warszawą od północnej granicy katolickiego Cmentarza Powązkowskiego (w granicach Warszawy) ku północy wschodnią granicą Powązkowskich Baraków Letnich. Następnie linią krętą omijała Buraków, Słodowiec i Kaskadę (w gminie Młociny), po czym podążała na północny zachód zachodnią krawędzią Lasu Bielańskiego, obejmując Obóz Bielański i Bielańskie Pole Wojenne, lecz omijając Młociny i Wawrzyszew. Południowa granica gminy Powązki biegła ulicą Obozową, czyli północną granicą gminy Czyste i łączyła się ponownie z Warszawą na wysokości cmentarza mahometańskiego w północno-zachodnim narożniku Powązkowskiego Cmentarza[5]. Gmina Powązki wynosiła 4104 mórg obszaru i należała do sądu gminnego Okręgu I w Łomiankach[6].
W rejonie gminy Powązki zdarzały się przypadki mieszkańców przesiedlonych administracyjnie za przestępstwa lub wykroczenia (za carskich czasów zsyłka do oddalonych rejonów Imperium była karą najcięższą) i już w 1862 Powązki, mimo braku stosownych praw, nazywano miasteczkiem, ponieważ według księgi meldunkowej nikt nie trudnił się już rolnictwem[7].
Brak informacji o dacie zniesienia gminy Powązki, ale nastąpiło to około 1897 roku przez włączenie do gminy Młociny. 1 kwietnia 1916 Powązki, już jako część gminy Młociny, włączono do Warszawy[8][9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, s. 279).
- ↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, s. 359).
- ↑ Powiat warszawski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 99.
- ↑ Skorowidz mieszkańców miasta warszawy z przedmieściami na rok 1854;Wiktor Dzierżanowski „Przewodnik warszawski informacyjno-adresowy na rok 1870”.
- ↑ Plan m. Warszawy poprawiony i dopełniony przez Służbę Inżynierską Miasta (1879).
- ↑ Powązki, gnmina (ostatnia sekcja artykułu, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 886.
- ↑ Urząd m.st. Warszawy Dzielnica Wola: HISTORIA DZIELNICY WOLA.
- ↑ Rozporządzenie dot. rozszerzenia warszawskiego okręgu miejskiego i wykonania planu dla zabudowania miasta Warszawy (Dziennik Rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego 1916 nr 29 poz 79).
- ↑ Rozporządzenie dot. ustanowienia granic miejskich Warszawy Dziennik Rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego 1917 nr 63 poz 259.
