Daniel Naborowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Daniel Naborowski
Herb
Nabram
Data i miejsce urodzenia

1573
Kraków

Data i miejsce śmierci

1640
Wilno

Teksty w Wikiźródłach
Cytaty w Wikicytatach

Daniel Naborowski herbu Nabram[1] (ur. w 1573 w Krakowie, zm. w 1640 w Wilnie) – polski poeta barokowy, dyplomata i tłumacz, sędzia grodzki wileński w latach 1637–1640, cześnik wileński w latach 1635–1640[2], marszałek dworu Bogusława Radziwiłła[3], wyznawca kalwinizmu.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Studiował w Wittenberdze (1590–1593), Bazylei (studia medyczne ukończył w 1595), Orleanie (prawo), Strasburgu (kontynuacja studiów prawniczych od 1596) i Padwie (w 1602), gdzie pobierał prywatne nauki mechaniki u Galileusza[4]. W czasie studiów w Strasburgu nauczał języków obcych Janusza Radziwiłła, a w 1602 został jego sekretarzem. U jego boku wziął udział w rokoszu Zebrzydowskiego[4]. W 1610 podróżował po Europie (zwiedził Niemcy, Szwajcarię, Anglię, Francję, Włochy), brał udział w misjach dyplomatycznych księcia. Rolę sekretarza pełnił do śmierci księcia Janusza w 1620. W tym samym roku Naborowski ożenił się. W 1633 został mianowany marszałkiem hetmana polnego litewskiego Krzysztofa Radziwiłła. Będąc kalwinem umacniał czynnie wyznawaną przez siebie religię na Litwie[5]. W 1637 zyskał urząd sędziego grodzkiego w Wilnie.

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Naborowski godził w swojej poezji wartości sprzeczne: renesansową pochwałę rozsądku i życia statecznego z przekonaniem o marności świata i nieuchronnym przemijaniu wszelkich zjawisk. Jego twórczość stanowi świadectwo harmonii sprzeczności, obecnych zarówno w życiu ludzkim, jak i w całym dziele stworzenia. Tworzył w nurcie motywu vanitas.

Podczas studiów w Bazylei ogłosił dwie rozprawy napisane w języku łacińskim: De temperamentis (1593) i De venenis (1594). Pierwszym znanym wierszem poety jest łaciński utwór wpisany w Wittenberdze 4 maja 1593 do pamiętnika Daniela Cramera[6].

Na oczy królewny angielskiej[edytuj | edytuj kod]

Elżbieta Stuart

Wiersz opisuje oczy Elżbiety Stuart, małżonki elektora Fryderyka V. Napisany w formie epigramatyczniej, zawiera dwadzieścia wersów rymowanych parzyście w układzie aabb. Oparty jest na sonecie „Sur les yeux de la marquise de Monceaux” Honorata de Porchères Laugiera(inne języki), opisującym oczy księżniczki Gabrielle d’Estrées. Stanowi przykład gradacji poetyckiej.

Wiersze Naborowskiego[edytuj | edytuj kod]

  • Błąd ludzki
  • Cień przypisany Ks. Ks. J.M. Januszowi Radziwiłłowi, podczaszemu naonczas W. Ks. L. A. 1607
  • Cnota grunt wszytkiemu
  • Do Jego Książęcej Mości Pana... Janusza Radziwiłła Pana Mego Miłościwego
  • Do Najjaśniejszego Władysława Zygmunta...
  • In Werki solatium
  • Krótkość żywota
  • Kur na krzcinach oddany małemu wielkiej nadzieje Radziwiłłowi...
  • Malina
  • Marność i Na toż
  • Pieśń ad imitationem Horatiuszowej ody „Beatus ille, qui procul negotiis”
  • Róża przypisana na kolędzie Księciu Imci Krzysztofowi Radziwiłłowi
  • Treny na śmierć Księcia Radziwiłła, kasztelana wileńskiego
  • Tryumf Miłości. Poema Franciszka Petrarki
  • Votum

Ogłosił też zbiory poezji:

Poza przekładem Triumfu miłości Petrarki był również tłumaczem Triumfu wiary du Bartasa, Descriptio gentium Sarbiewskiego i Pieśni Lobwassera[8]. W poczet przekładów poety należy także zaliczyć wiersze Cień, Róża, Kalendy styczniowe oraz Kur, stanowiące emulacyjne tłumaczenia wierszy Jeana Passerata (Umbra, Rosa, Kalendae Januariae oraz Gallus)[9], które wpisują się w nurt twórczości adoksograficznej, tj. pochwał błahych przedmiotów czy zjawisk[10].

Późniejsze wydania[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rodzina, herbarz szlachty polskiej, t. XII, Warszawa 1915, s. 2.
  2. ↑ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego, spisy, t. I: Województwo wileńskie XIV–XVIII wiek, opr. H. Lulewicz, A. Rachuba, P. P. Romaniuk, pod red. A. Rachuby, Warszawa 2004, s. 695.
  3. ↑ Marek Miłuński, Zarząd dóbr Bogusława Radziwiłła w latach 1636–1669, w: Administracja i życie codzienne w dobrach Radziwiłłów (XVI­–XVIII w.). Seria Fasciculi Historici Novi, Tom IX,Warszawa 2009, s. 273.
  4. ↑ a b Czesław Hernas: Barok. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 267. ISBN 83-01-13846-7.
  5. ↑ Czesław Hernas: Literatura baroku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, s. 302. ISBN 83-01-12895-X.
  6. ↑ Daniel Naborowski – biografia. [dostęp 2009-05-27]. (pol.).
  7. ↑ Maciej Włodarski: Nowo odkryte wiersze łacińskie Daniela Naborowskiego. W: Łacińska poezja w dawnej Polsce. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 1995, s. 196. ISBN 83-85605-36-3.
  8. ↑ Charakterystyka twórczości Daniela Naborowskiego. [dostęp 2009-05-27]. (pol.).
  9. ↑ Alicja Bielak, Piotr Sadzik, W nurcie pochwał Niczego. "Cień", "Róża", "Kur", "Kalendy styczniowe" Daniela Naborowskiego jako przekłady utworów Jeana Passerata, "Prace Filologiczne" 2015, nr 5(8), s. 17-49 [online] [dostęp 2018-03-07] (ang.).
  10. ↑ Roman Krzywy, Retoryczne obroty rzeczy. O adoksografiach Daniela Naborowskiego, „Barok” (2), 2009, ISSN 1234-3233.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Daniel_Naborowski&oldid=72407868”