Dawidowicze
52°56′28″N 23°21′28″E/52,941111 23,357778| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
85 |
| Kod pocztowy |
16-060[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BIA |
| SIMC |
0044457[5] |
Położenie na mapie gminy Zabłudów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu białostockiego  | |
| 52°56′28″N 23°21′28″E/52,941111 23,357778[1]
| |
Dawidowicze (białorus. Давідо́вічы, w miejsc. gwarze Davídovci, Strylciế[6]) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Zabłudów[5][7].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego
Historia[edytuj | edytuj kod]
Według Powszechnego Spisu Ludności przeprowadzonego w 1921 roku wieś liczyła 20 domostw, które zamieszkiwało 112 osób. Wszyscy mieszkańcy Dawidowicz zadeklarowali wówczas białoruską przynależność narodową oraz wyznanie prawosławne[8].
Przez okolice Dawidowicz przebiegał front II wojny światowej. Do dziś w pobliskim lesie zachowały się ślady po okopach.
Dnia 19 lipca 2015 r. przez wieś Dawidowicze i jej najbliższe okolice przeszła potężna nawałnica wyrządzająca ogromne spustoszenia. Wiatr, który osiągał prędkość ponad 100 km/h, powalił wiele drzew oraz poważnie uszkodził i pokaźną liczbę budynków mieszkalnych i gospodarczych, zaś intensywne opady spowodowały lokalne podtopienia[9].
Dnia 8 sierpnia 2015 r. odsłonięto we wsi pomnik upamiętniający tragedię bieżeństwa z 1915 r., kiedy to wszyscy mieszkańcy wsi zostali zmuszeni do ewakuacji w głąb Imperium Rosyjskiego. Powrócili oni dopiero w okresie międzywojnia. Z tułaczki po Rosji wróciło zaledwie 60% mieszkańców Dawidowicz[10].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- cmentarz wojenny z czasów I wojny światowej - nekropolia żołnierzy armii niemieckiej zlokalizowana w lesie na południowy wschód od zbudowań wsi. Współcześnie nie zachowały się na niej żadne nagrobki, a jedynie rów odwadniający i wał ziemny stanowiący ogrodzenie cmentarza. Cmentarz jest przykładem typowego projektu sepulkralnego armii niemieckiej z czasów I wojny światowej[11].
Język[edytuj | edytuj kod]
W Dawidowiczach występuje ukraińska gwara podlaska (dialekt zachodniopoleski języka ukraińskiego)[12][13]. Pod względem etnograficznym wieś Dawidowicze (obok Soc czy Trześcianki) to jedna z najdalej wysuniętych na północ, a tym samym jedna z niewielu położonych na północ od rzeki Narew, miejscowości na mapie ziem ukraińskiego kręgu językowo-kulturowego[12]. Sąsiednie Ostrówki przynależą już do białoruskiego kręgu językowego, gdyż gwara tej wsi nosi cechy typowo białoruskie[13]. Przebiegająca nieopodal Dawidowicz granica językowa pomiędzy gwarami białoruskimi i ukraińskimi ukształtowała się jeszcze w XII w., kiedy to wschodnie Podlasie od północy zasiedlała ludność ruska wywodząca się znad Niemna, zaś od południa ludność ruska z terenów Wołynia[14]. Z racji położenia geograficznego mieszkańcy Dawidowicz nigdy jednak nie wykształcili ukraińskiej świadomości narodowej i określają się jako Białorusini[8]. Współcześnie ukraińska gwara mieszkańców Dawidowicz jest używana jedynie przez starsze pokolenie mieszkańców wsi i nie jest przekazywana młodszym pokoleniom, w związku z czym przewiduje się jej całkowite wymarcie w najbliższej przyszłości.
Związani z Dawidowiczami[edytuj | edytuj kod]
- Irena Matus - profesor nadzwyczajna Uniwersytetu w Białymstoku, doktor nauk humanistycznych i doktor habilitowana, autor monografii wsi pod tytułem Wieś Strzelce-Dawidowicze w tradycji historycznej[12].
Inne[edytuj | edytuj kod]
Prawosławni mieszkańcy wsi przynależą do parafii pw. Opieki Matki Bożej w pobliskich Puchłach, a wierni kościoła rzymskokatolickiego do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Narwi[15].
Wieś oraz jej mieszkańcy są bohaterami reportażu Alicji Grzechowiak pt. "Halimony", zrealizowanego w 2019 r. w ramach cyklu Białostockiej Szkoły Reportażu i wyemitowanego przez TVP3 Białystok[16].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 21575
- ↑ Wieś Dawidowicze w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-11-02], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 207 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Dawidowicze. [w:] Pudlaśki nazvy [on-line]. Svoja.org: Pudlaśka mova, język podlaski. [dostęp 2016-02-22].
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 5: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 32.
- ↑ Dariusz Wojtecki: Likwidacja szkód po wichurach. Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Białymstoku, 20 lipca 2015. [dostęp 2016-06-19].
- ↑ Dorota Wysocka. Krzyże pamięci. „Przegląd Prawosławny”. 11 (365), listopad 2015. Fundacja im. Księcia Konstantego Ostrogskiego. ISSN 1230-1078. [dostęp 2016-02-22].
- ↑ cmentarz wojenny żołnierzy armii niemieckiej i rosyjskiej z I w. św. w Dawidowiczach. zabytek.pl. [dostęp 2023-12-26].
- ↑ a b c Roman Wysocki. Historia jednej wsi. „Над Бугом і Нарвою”. 6 (22), 1995. Związek Ukraińców Podlasia. ISSN 1230-2759. [dostęp 2016-02-22]. (pol.).
- ↑ a b Michał Sajewicz. Nasza mowa prosta, czyli o białorusko-ukraińskiej granicy językowej na Białostocczyźnie. „Над Бугом і Нарвою”. 3, maj-czerwiec 1992. Związek Ukraińców Podlasia. ISSN 1230-2759. [dostęp 2016-06-26]. (pol.).
- ↑ Jerzy Hawryluk. PODLASIE NA PRZESTRZENI WIEKÓW cz. V: Wiejska kolonizacja Podlasia w XV-XVII w. „Над Бугом і Нарвою”. 3-4 (7-8), marzec-kwiecień 1993. Związek Ukraińców Podlasia. [dostęp 2016-06-26]. (pol.).
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Alicja Grzechowiak: Halimony. [w:] Białostocka Szkoła Reportażu [on-line]. TVP3 Białystok - Telewizja Polska S.A. Oddział w Białymstoku, 30.10.2016. [dostęp 2019-11-02].
- Siedziba gminy: Zabłudów
.svg)