Dwór obronny w Gojcieniszkach
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
dwór |
| Fundator |
Piotr Nonhart |
| Kondygnacje |
2 |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
| 54°15′03,72″N 25°25′59,67″E/54,251033 25,433242 | |
Dwór obronny w Gojcieniszkach – zamek Nonhartów znajdujący się we wsi Gojcieniszki, w rejonie werenowskim, w obwodzie grodzieńskim na Białorusi.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Dwór wybudował w latach 1611–1612 Holender, Piotr Nonhart[1] – jako swoją wiejską siedzibę – we wsi Gojcieniszki, dawniej leżącej na Wileńszczyznie, obecnie na terenie Białorusi[2].
Kolejni właściciele
- Piotr Nonhart, horodniczy wileński (XVII wiek);
- ród Chreptowiczów (Jerzy Chreptowicz ożenił się w 1611 z Zuzanną Nonhartówną, która wniosła dwór w posagu, po Jerzym majątek odziedziczył najstarszy syn – Adam, a po nim jego syn: Adam Jan);
- rodzina Korffów;
- rodzina Szretterów;
- rodzina Puttkamerów;
- rodzina Osten-Sackenów;
- rodzina Rymszów herbu Gozdawa w latach 1830–1939[3][4][5].
Obecnie w zamku mieści się szpital psychiatryczny, a w budynkach obok – więzienie[6].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Zamek o budowie dwukondygnacyjnej, posiada cylindryczne baszty na narożach, trzykondygnacyjny ryzalit na froncie (portyk dobudowano na początku XX wieku), z lewej strony stał parterowy budynek mieszkalny, a na przełomie XIX i XX wieku postawiono zabudowania gospodarcze (m.in. młyn wodny)[7][3]. Nad portykiem znajduje się taras, do którego prowadzą schody dobudowane po II wojnie światowej. Zamek jako jedyny w okolicy posiada duże piwnice o grubych ścianach. Dawniej otoczony był fosą.
Historyk, Ryszard Kiersnowski, badając twórczość Adama Mickiewicza, doszukiwał się w zabytku (a za nim inni badacze i pasjonaci historii tych ziem) pierwowzoru Soplicowa z Pana Tadeusza[6][8][2].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Zamek Rymszów, a wcześniej Nonhartów, rys. Napoleon Orda, rok 1877 -
1911 -
-
-
-
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Maria Brykowska, „Dwór obronny w Gojcieniszkach w świetle źródeł i analizy porównawczej”, [w:] Studia z historii architektury i urbanistyki poświęcone profesorowi Józefowi Tomaszowi Frazikowi, red. Kazimierz Kuśnierz, Zdzisława Tołłoczko (Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 1999), s. 57–68.
- ↑ a b Tomasz Krzywicki ↓.
- ↑ a b ZAMKI W POLSCE • Gojcieniszki [online], www.forum.zamki.pl [dostęp 2016-09-04].
- ↑ Grzegorz Ryżewski, Z dziejów dóbr Wiszniew w XV–XVIII wieku, „Białostockie Teki Historyczne”, tom 4, 2006, s. 93-94, ISSN 1425-1930.
- ↑ Antoni Arkuszewski, Ziemianie polscy XX wieku – część 2, Arbor DiG, 1994, s. 109-110.
- ↑ a b Gojcieniszki, [w:] Tomasz Krzywicki, Szlakiem Adama Mickiewicza po Nowogródczyźnie, Wilnie i Kownie: przewodnik, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006, s. 204-208, ISBN 83-89188-51-1, ISBN 978-83-89188-51-9.
- ↑ Witold Raczunas, Orda – Wilno – rysunki [online], www.pinakoteka.zascianek.pl [dostęp 2016-09-04].
- ↑ Barbara Riss, W Nowogródzkiej stronie, wyd. Wiedza i Życie, 1998.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Szlakiem Adama Mickiewicza po Nowogródczyźnie, Wilnie i Kownie: przewodnik. books.google.pl. [dostęp 2017-05-17].
- Maria Brykowska, „Dwór obronny w Gojcieniszkach w świetle źródeł i analizy porównawczej”, [w:] Studia z historii architektury i urbanistyki poświęcone profesorowi Józefowi Tomaszowi Frazikowi, red. Kazimierz Kuśnierz, Zdzisława Tołłoczko (Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 1999), s. 57–68.