Kamienica Rynek-Ratusz 15 we Wrocławiu
 nr rej. A/1559/234 z 30.12.1970[1]
| |
_2014_01.JPG) Rynek-Ratusz 15 (kamienica środkowa) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek-Ratusz 15 |
| Kondygnacje |
IV+2-kondygnacyjny szczyt |
| Zniszczono |
1945 |
| Odbudowano |
1954 |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′36,75″N 17°01′49,41″E/51,110208 17,030392
| |
Kamienica Rynek-Ratusz 15 – zabytkowa kamienica na wrocławskim Rynku, w północnej pierzei tretu[a] tzw. stronie rymarzy lub stronie złotników[3].
Większość kamienic znajdujących się w północnej pierzei tretu ma rodowód sięgający XV–XVII[3]. Pierwotnie były to parterowe drewniane kramy, a następnie piętrowe murowane pomieszczenia mieszkalne przylegające do dwukondygnacyjnej murowanej ściany północnej smatruza. Z biegiem kolejnych lat pomieszczenia przekształcono w wielopiętrowe kamienice[4]. Po 1824 roku, kiedy to zlikwidowano smatruzy, właściciele kamienic z tej strony wykupili od miasta za kwotę 21 000 talarów, jej tereny i przedłużyli swoje budynki na południe. Zachowane z tego okresu zabudowania mają cechy architektury późnoklasycystycznej[3].
Działania wojenne podczas II wojny światowej częściowo zniszczyły pierzeję północną. Jej odbudowa została opracowana w 1954 roku przez profesora Edmunda Małachowicza w Pracowni Konserwacji Zabytków przy udziale prof. Stanisława Koziczuka, Jadwigi Hawrylak i Stefana Janusza Müllera[5].
Historia kamienicy[edytuj | edytuj kod]
W miejscu obecnej kamienicy pierwotnie znajdowały się dwie oddzielne kamienice (15a i 15b) o fasadzie klasycystycznej[6], choć ich rodowód sięga okresu baroku: w przedniej części znajduje się zasypana barokowa piwnica o wymiarach 5,5 x 9,1 metra. Ściany i sklepienie zostały zbudowane w wątku niderlandzkim (holenderskim)[7]. Pierwsza miała szerokość 8,5 metra i powstała w pierwszej połowie XVIII wieku. Była pięciokondygnacyjna, okapowa. Druga o szerokości ok. 5 metrów była czterokondygnacyjna i w formie klasycystycznej powstała ok. roku 1800. W 1825 oba budynki zostały przebudowane i połączone w jedną kamienicę[6].
Po 1945[edytuj | edytuj kod]
Podczas działań wojennych w 1945 roku kamienica nie uległa większym zniszczeniom. Podczas jej remontu przeprowadzonego pod okiem architekta Stanisława Koziczuka kamienica została obniżona do czterech kondygnacji i pokryta dwukondygnacyjnym dachem mansardowym; w osi został dodany szczyt z trójkątnym tympanonem[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Słownik języka polskiego PWN
- ↑ a b c Czerner 1976 ↓, s. 28.
- ↑ Wiśniewski 2002 ↓, s. 109-110.
- ↑ Małachowicz 1985 ↓, s. 211.
- ↑ a b c Czerner 1976 ↓, s. 143.
- ↑ Wiśniewski 2002 ↓, s. 115.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Olgierd Czerner: Rynek wrocławski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.
- Zdzisław Wiśniewski: Rynek wrocławski w świetle badań archeologicznych cz.II. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski Instytut Archeologii, 2002.
- Edmund Małachowicz: Stare miasto we Wrocławiu. Wrocław: PWN, 1985. ISBN 83-01-03996-5.