Kamienica Pod Złotym Pokojem we Wrocławiu
 nr rej. A/4033/228 z 30.12.1970[1]
| |
.JPG) Kamienica Pod Złotym Pokojem | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek 57 |
| Typ budynku |
kamienica |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Jacek Cydzik |
| Kondygnacje |
cztery |
| Ważniejsze przebudowy |
1726, 1874 |
| Zniszczono |
1945 |
| Odbudowano |
1955 |
| Kolejni właściciele |
Anna Rosina Rudolphin (od 1726) |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′39,70″N 17°01′52,84″E/51,111028 17,031344
| |
Kamienica Pod Złotym Pokojem – kamienica na wrocławskim Rynku, na północnej pierzei rynku, zwanej Targiem Łakoci.
Historia kamienicy i jej architektura[edytuj | edytuj kod]
Ślady pierwszej murowanej zabudowy pochodzą z okresu późnośredniowiecznego. W części piwnicznej zachowały się pozostałości pozwalające na wytyczenie planu średniowiecznego dwutraktowego domu. We frontowej części znajdowała się sień o szerokości większej niż połowa domu a obok drugie pomieszczenie. W trakcie tylnym, węższa sień prowadziła na podwórze a z boku znajdował się handlowy kantor. Pomiędzy sienią frontową a kantorem znajdowały się schody na wyższą kondygnację[2]. Pod koniec XV wieku kamienica należała do karczmarza Andreasa Böhme[3]
W pierwszej połowie XVI wieku kamienica miała już trzy kondygnacje i dwukondygnacyjny szczyt. Do budynku prowadziły dwa wejścia od strony frontowej. W trzeciej dekadzie XVIII wieku (od 1726 roku) właścicielką kamienicy była Anna Rosina Rudolphin, która przebudowała kamienicę nadając jej barokową fasadę o czterech osiach okiennych i trzykondygnacyjny szczyt zakończony rozerwanym naczółkiem z ustawiona pośrodku wazą. W późniejszym okresie naczółek został usunięty, a w jego miejsce wykonano prosty gzyms. W 1874 roku budynek ponownie poddano gruntownej przebudowie; kamienica została podniesiona do pięciu kondygnacji i zamknięta płaskim dachem[4]. Ówczesnym właścicielem kamienicy był H. Neddermann[5].
Na przełomie XIX i XX wieku w kamienicy "Pod Złotym Pokojem" znajdowała się winiarnia Paul Wuitek[6]. W latach trzydziestych XX wieku w kamienicy funkcjonowała restauracja "Stahlhelmheims"[7].
Po 1945 roku[edytuj | edytuj kod]
W wyniku działań wojennych kamienica uległa całkowitemu zniszczeniu. Została odbudowana w 1955 roku według projektu Jacka Cydzika nawiązującego do dawnego barokowego kształtu budynku, ale nie odtworzono szczegółów architektonicznych oraz pierwotnego wyglądu zwieńczenia szczytu[8]. W kolejnych latach wejście do kamienicy w zewnętrznej osi wschodniej zlikwidowano, wstawiając w jego miejsce otwór okienny z kamienną opaską (wejście do pomieszczeń parterowych umieszczono od strony kamienicy nr 56)
Obecna kamienica to czterokondygnacyjny budynek z dwukondygnacyjnym szczytem ozdobionym spływami wolutowymi, dwutraktowa, z czteroosiową fasadą ujętą pilastrami wielkiego porządku[5]. W latach 2008-2010 w prawej osi ponownie wybito wejście do pomieszczeń parterowych.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Czerner 1976 ↓, s. 60.
- ↑ Goliński 2015 ↓, s. 378.
- ↑ Leksykon architektury Wrocławia 2011 ↓, s. 317.
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 336.
- ↑ Kartka życzeniowa z winiarni Paul Wuitek
- ↑ Wnętrze restauracji Stahlhelmheims
- ↑ Leksykon architektury Wrocławia 2011 ↓, s. 318.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Harasimowicz: Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5.
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Edmund Małachowicz: Stare miasto we Wrocławiu. Wrocław: PWN, 1985. ISBN 83-01-03996-5.
- Olgierd Czerner: Rynek wrocławski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.
- Mateusz Goliński: Przy wrocławskim Rynku. Rekonstrukcja dziejów własności posesji (cz2: 1421-1500). Wrocław: Chronicon, 2015.