Karol Pasternak
podpułkownik artylerii | |
Data i miejsce urodzenia |
21 stycznia 1893 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
1958 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne |
Armia Austro-Węgier |
Jednostki |
pociąg pancerny „Kozak”, |
Stanowiska |
dowódca pociągu pancernego |
Główne wojny i bitwy |
wojna polsko-ukraińska |
Odznaczenia | |
Karol Józef Pasternak[a] (ur. 21 stycznia 1893 w Stanisławowie, zm. 1958 we Wrocławiu) – podpułkownik artylerii Wojska Polskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Karol Józef Pasternak urodził się 21 stycznia 1893 w Stanisławowie[1][2][3]. Był synem Władysława i Emilii z domu Kocyłowskiej[2]. Przez osiem lat uczył się w C. K. Wyższej Szkole Realnej w Stanisławowie, gdzie w 1913 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości[4][1]. Po maturze miał podjąć służbę w wojsku[1].
Podczas I wojny światowej w szeregach rezerwy artylerii polowej i górskiej C. K. Armii został mianowany na stopień podporucznika z dniem 1 września 1915[5], następnie awansowany na stopień porucznika z dniem 1 listopada 1917[6]. Był przydzielony do pułku armat polowych nr 31 (około 1916)[7], następnie do pułku armat polowych nr 30 (do 1918)[8][9].
Po zakończeniu wojny został przyjęty do Wojska Polskiego. Podczas wojny polsko-ukraińskiej w stopniu porucznika pełnił służbę w szeregach grupy wypadowej ppłk. Józefa Swobody działającej od 21 listopada 1918, której żołnierze w Ustrzykach Dolnych przejęli pozostawiony przez Ukraińców pociąg towarowy i wycofując się zabrali go do Leska[10]. Pasternak został dowódcą pociągu[11][12], przekierował haubice na platformach, a pociąg uczestniczył następnego dnia w ponownym zajęciu Ustrzyk, zaś w kolejnych dniach porucznik zawnioskował do Fabryki Maszyn i Wagonów w Sanoku o przygotowanie prowizorycznego pociągu „Kozak”[13]. W marcu 1920 był porucznikiem 4 pułku artylerii polowej i przebywał w polu podczas wojny polsko-bolszewickiej (w tym czasie przekazał podziękowania lekarzowi-ginekologowi z Sanoka, kpt. dr. Stanisławowi Domańskiemu, za przeprowadzenie operacji ratującej życie jego żonie i dziecku)[14]. Za swoje czyny wojenne otrzymał Order Virtuti Militari[15]. Został zweryfikowany w stopniu kapitana artylerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[16].
Po wojnie pozostawał oficerem 4 pułku artylerii polowej w Inowrocławiu, w którym w 1923 był p.o. dowódcy I dywizjonu[17]. Został awansowany na stopień majora artylerii ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924[18][19]. W 1924 był etatowym dowódcą I dywizjonu w macierzystym pułku[20]. W kwietniu 1928 został przeniesiony do 27 pułku artylerii polowej we Włodzimierzu Wołyńskim na stanowisko kwatermistrza pułku[21][22]. 31 marca 1930 roku został przeniesiony do dowództwa 9 Grupy Artylerii w Brześciu na stanowisko I oficera sztabu[23]. 28 stycznia 1931 roku został przeniesiony do 16 pułku artylerii polowej (od 1932 roku – 16 pułk artylerii lekkiej) w Grudziądzu na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[24]. Od 5 lipca do 7 września 1933 roku w zastępstwie był dowódcą pułku[25]. 24 stycznia 1934 roku został awansowany na stopień podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1934 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów artylerii[26][27]. Dowodził 5 dywizjonem artylerii konnej w Krakowie, później 28 pułkiem artylerii lekkiej w Zajezierzu od 29 grudnia 1938 do sierpnia 1939[28].
Po wybuchu II wojny światowej w trakcie kampanii wrześniowej w stopniu podpułkownika był dowódcą artylerii dywizyjnej 45 Dywizji Piechoty. Po przedostaniu się do Francji został oficerem Wojska Polskiego we Francji. W 1940 pełnił funkcję dowódcy 3 pułku artylerii lekkiej[29]. Zmarł w 1958 we Wrocławiu[11].
25 lutego 1919 w Sanoku poślubił Annę Honoratę Poschinger (ur. 1896, siostrą Kazimierza Poschingera, także oficera Wojska Polskiego)[2][30].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
polskie
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[27]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)[27]
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1937)[31][32]
- Medal Niepodległości (16 marca 1937)[33]
austro-węgierskie
- Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i z mieczami (przed 1918)[9]
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (przed 1917)[8] z mieczami (przed 1918)[9]
- Srebrny Medal Waleczności 1 klasy (przed 1917)[8][9]
- Srebrny Medal Waleczności 2 klasy (przed 1917)[8][9]
- Krzyż Wojskowy Karola (przed 1918)[9]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Karl Pasternak”.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższej Szkoły Realnej w Stanisławowie za rok szkolny 1912/13. Stanisławów: 1913, s. 55, 72.
- ↑ a b c Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 75 (poz. 40).
- ↑ Wojskowe Biuro Historyczne [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2021-03-09] .
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższej Szkoły Realnej w Stanisławowie za rok szkolny 1904/5. Stanisławów: 1905, s. 43.
- ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 680.
- ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1075.
- ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 718.
- ↑ a b c d Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 944.
- ↑ a b c d e f Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1171.
- ↑ Landau i Tabiszewski 1929 ↓, s. 5.
- ↑ a b Zając 1995 ↓, s. 25.
- ↑ Andrzej Olejko. Śladami lotnej i „Kozaka”. „Tygodnik Sanocki”. Nr 45 (521), s. 7, 9 listopada 2001.
- ↑ Landau i Tabiszewski 1929 ↓, s. 5-6.
- ↑ Nadesłane. Podziękowanie. „Ziemia Sanocka”. 33, s. 4, 4 kwietnia 1920.
- ↑ Landau i Tabiszewski 1929 ↓, s. 24.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 816.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 421.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 740.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 453.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 644.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 146.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 401.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 109.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 16.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 179, 684.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 24 stycznia 1934 roku, s. 1.
- ↑ a b c Rocznik Oficerski 1939 ↓, s. 158.
- ↑ Rocznik Oficerski 1939 ↓, s. 744.
- ↑ Szczurowski 2001 ↓, s. 58.
- ↑ Adam Mękarski, Dorota Mękarska. Tajemnice archiwum dra Kazimierza Niedzielskiego. „Tygodnik Sanocki”. Nr 46 (1400), s. 16, 16 listopada 2018.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 1, s. 2, 19 marca 1937.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Maksymilian Landau, Adam Tabiszewski: Zarys historii wojennej 4-go Pułku Artylerii Polowej. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Maciej Szczurowski: Artyleria Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-918-X.
- Edward Zając: Jak Sanok wybił się na niepodległość. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1995, s. 25. ISBN 83-901466-3-0.
- Ludzie urodzeni w Stanisławowie
- Ludzie związani z Grudziądzem
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (dwukrotnie)
- Odznaczeni Medalem Niepodległości
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie 4 Kujawskiego Pułku Artylerii Lekkiej
- Oficerowie 5 Dywizjonu Artylerii Konnej
- Oficerowie 16 Pomorskiego Pułku Artylerii Lekkiej
- Oficerowie 27 Pułku Artylerii Lekkiej
- Oficerowie artylerii Wojska Polskiego we Francji (1939–1940)
- Oficerowie dowództwa 45 Dywizji Piechoty (II RP)
- Podpułkownicy artylerii II Rzeczypospolitej
- Polacy odznaczeni Krzyżem Wojskowym Karola
- Polacy odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojskowej
- Polacy odznaczeni Medalem Waleczności
- Polacy odznaczeni Medalem Zasługi Wojskowej Signum Laudis
- Polacy – oficerowie armii austro-węgierskiej
- Polacy – uczestnicy kampanii francuskiej 1940
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Urodzeni w 1893
- Wojskowi związani z Sanokiem
- Załogi polskich pociągów pancernych w wojnie polsko-ukraińskiej
- Zmarli w 1958
- Dowódcy pułków artylerii Polskich Sił Zbrojnych
- Oficerowie 3 Pułku Artylerii Lekkiej (WP we Francji)