Kościół San Michele in Isola
| kościół klasztorny | |||||||||||||||||||
 Kościół od strony Canale delle Navi | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Adres |
Isola di San Michele, 30121, Venezia VE, Italia | ||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej  | |||||||||||||||||||
 45°26′55,32″N 12°20′48,84″E/45,448700 12,346900
| |||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||
Kościół San Michele in Isola (kościół św. Michała na Wyspie) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji, na wyspie San Michele, dedykowany św. Michałowi Archaniołowi. Administracyjnie należy do Patriarchatu Wenecji.
Jest pierwszym kościołem zaprojektowanym przez Maura Codussiego w Wenecji i zarazem pierwszym kościołem renesansowym w tym mieście.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwotny kościół[edytuj | edytuj kod]
Pierwotny kościół został założony w X wieku i poświęcony Archaniołowi Michałowi. Zbudowano też klasztor, w którym w latach 1212–1818 mieszkali kameduli. Wśród nich był brat Capellari, który później został papieżem (jako Grzegorz XVI), oraz znany kartograf Fra Mauro, którego imieniem nazwano jeden z kraterów na Księżycu. Kościół ten został rozbudowany i konsekrowany w 1221 roku[1].
Obecny kościół[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
W 1436 roku rozpoczęto budowę niewielkiego klasztoru. Dwadzieścia lat później zbudowano kampanilę. Z około 1436 roku pochodzi posąg Michała Archanioła, ukazanego w momencie przebijania smoka, dzieło gotyckiego mistrza, prawdopodobnie pochodzenia toskańskiego[2]. W latach 1469–1478 kościół został przebudowany w obecnym kształcie przez Maura Codussiego, który wcześniej pracował dla kamedułów w Rawennie. Był to jego pierwszy obiekt w Wenecji i zarazem pierwszy wenecki kościół w stylu renesansowym. Projekt fasady i wykorzystanie istryjskiego kamienia wywarły bardzo duży wpływ na wenecką architekturę sakralną. Sześciokątna Cappella Emiliana na lewo od fasady została ufundowana z woli Margherity Vitturi, wdowy po Giovannim Emilianim[1]. W 1527 roku Guglielmo dei Grigi zaprezentował model kaplicy, a prace budowlane rozpoczęły się w roku następnym. W 1529 roku Giovambattista da Carona otrzymał zlecenie na wykonanie grup rzeźbiarskich do trzech ołtarzy we wnętrzu oraz posągów św. Jana Chrzciciela i św. Małgorzaty dla upamiętnienia Giovanniego Battisty Emiliani i Margherity Vitturi. Sześć eliptycznych okien wykonano w 1533 roku z witrażami Giovambattisty, przeora Ospedale dei Battuti na Murano. W 1539 roku Giovanni Antonio da Carona otrzymał zlecenie na budowę ołtarzy, a sam Guglielmo dei Grigi ukończył dekorację kaplicy kładąc w 1540 roku marmurową posadzkę. Prace ostatecznie zakończyły się w 1543 roku[3]. Kaplica została odrestaurowana w latach 1560–1562 przez Jacopa Sansovina[1].
XIX wiek[edytuj | edytuj kod]
W 1807 roku Napoleon wybrał sąsiednią wyspę San Christoforo della Pace pod cmentarz miejski[4]. W 1810 roku kanał, który dzielił wyspy San Michele i San Cristoforo, został zasypany w celu rozbudowy cmentarza na wyspę San Michele[1]. W latach 1819–1822 w klasztorze przetrzymywano więźniów politycznych. W 1819 roku klasztor przeszedł w ręce reformatów[4].
XXI wiek[edytuj | edytuj kod]
W dniach od 12 maja do 2 września 2012 roku z okazji 800. rocznicy przybycia kamedułów do Wenecji Museo Correr, Museo Archeologico Nazionale oraz Sale Monumentali della Biblioteca Nazionale Marciana zorganizowały i zaprezentowały okolicznościową wystawę „San Michele in Isola. Isola della conoscenza. Ottocento anni di storia e cultura camaldolesi nella laguna di Venezia”, poświęconą temu wydarzeniu[5].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Fasada[edytuj | edytuj kod]
Trzyczęściowa fasada została wzniesiona z białego kamienia istryjskiego. Część środkową wieńczy półokrągły tympanon, poniżej którego znajduje się centralne, okrągłe okno[6]. Części boczne fasady, oddzielone od środkowej lizenami. zostały przeprute monoforiami. W przyziemiu znajduje się portal, zwieńczony tympanonem z XV-wiecznym posągiem Madonny z Dzieciątkiem na szczycie[7]. Gotyckie drzwi na prawo od fasady prowadzą do XV-wiecznego klasztoru[1].
Kaplica Emiliani[edytuj | edytuj kod]
Po lewej stronie fasady znajduje się kaplica Emiliani (cappella Emiliani). Wzniesiona na planie sześciokąta, jest zwieńczona półkolistą kopułą. Jej najbardziej charakterystyczną cechą jest złożoność: składa się ona z dwóch półkulistych kopuł, połączonych centralnym filarem. Kopuła wewnętrzna jest zbudowana z cegieł, a zewnętrzna – z bloków z kamienia istryjskiego, układanych w poziomie. Kamienny filar środkowy jest połączony z kopułą zewnętrzną za pomocą żelaznych drągów[3].
Okrągłe wnętrze, rozczłonkowane jest kolumnami korynckimi. Ściany pomiędzy nimi są udekorowane polichromowanym marmurem. Na trzech ołtarzach znajdują się marmurowe rzeźby: Zwiastowanie Pańskie, Pokłon pasterzy i Objawienie Pańskie, wszystkie dłuta Giovanniego Antonia da Corona[8].
Kampanila[edytuj | edytuj kod]
XV-wieczna kampanila, zwieńczona kopułą, jest pokryta ornamentami z terakoty[2]. Ma 40 m wysokości i zestaw dzwonów uruchamianych elektromechanicznie[1].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Wnętrze jest trzynawowe, przykryte płaskim stropem kasetonowym (podobnie jak florencka bazylika San Lorenzo Filippa Brunelleschiego). Prezbiterium, oddzielone od naw łukiem triumfalnym, jest przykryte kopułą, wspartą na pendentywach i zakończone półkolistą apsydą. Barokowy ołtarz z 1686 roku zdobią posągi Św. Michał Archanioł, Św. Romuald i Św. Benedykt, przypisywane Paolowi Callalowi[8].
Codussi przypuszczalnie zaprojektował barco, wsparty na arkadach chór klasztorny, który przecina w poprzek kościół[2]. Pod barco stoją dwa posągi, Św. Małgorzata dłuta Melchiora Barthela oraz Św. Hieronim dłuta Josse de Corte[8]. Nad wejściem do kościoła znajduje się pomnik doży Giovanniego Dolfina z dekoracją rzeźbiarską (posągi Wiary i Roztropności oraz popiersie zmarłego) przypisywaną Pietrowi Berniniemu. Na posadzce przed portalem zwraca uwagę kamień nagrobny brata Paola Sarpiego. Na ścianach widnieją: Adoracja złotego cielca Gregoria Lazzariniego, Poskramianie węży Antonia Zanchiego oraz drewniana, przypuszczalnie XVI-wieczna, rzeźba Chrystus pomiędzy Maryją a św. Janem. W nawach są tablice i kamienie nagrobne z XV i XVI wieku. W lewej nawie znajduje się renesansowa kaplica Santa Croce z początku XVI wieku. Jej wyposażenie stanowi barokowy ołtarz z tabernakulum. W kaplicy są drzwi, za którymi znajduje się wejście na chór klasztorny, zaś z jej westybulu prowadzi korytarz do kaplicy Emiliani[8].
Zakrystia[edytuj | edytuj kod]
W zakrystii znajdują się barokowe meble z 1698 roku. Sufit pokrywają XVIII-wieczne freski Romualda Mauri[8]. [8].
Uwaga[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Jeff Cotton: Santa Michele in Isola. www.churchesofvenice.co.uk. [dostęp 2019-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-16)]. (ang.).
- ↑ a b c Concina 1995 ↓, s. 250.
- ↑ a b Alberto Lionello, Claudio Menichelli: The unusual dome of the Cappella Emiliana on the Island of San Michele in the Venice Lagoon. www.unesco.org. [dostęp 2019-04-30]. (ang.).
- ↑ a b Club Italiano 1985 ↓, s. 640.
- ↑ Polo Museale Veneto: San Michele in Isola. Isola della conoscenza. Ottocento anni di storia e cultura camaldolesi nella laguna di Venezia. polomusealeveneto.beniculturali.it. [dostęp 2019-04-30]. (wł.).
- ↑ Zucchoni 1993 ↓, s. 49.
- ↑ Club Italiano 1985 ↓, s. 640–641.
- ↑ a b c d e f Club Italiano 1985 ↓, s. 641.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Guido Zucchoni: Venezia: guida all'architettura. Lupatoto: Arsenale Editrice, 1993. ISBN 978-88-7743-129-5. (wł.).
- Touring Club Italiano: Venezia. Wyd. 3. Milano: Touring Editore, 1985. ISBN 88-365-0006-4. (wł.).
- Ennio Concina: Le chiese di Venezia: l'arte e la storia. Udine: Magnus Edizioni SpA, 1995. ISBN 88-7057-153-X. (wł.).