Kościół Santa Maria del Giglio w Wenecji
| kościół rektorski | |||||||||||||||
 Fasada kościoła od strony Campo Santa Maria del Giglio | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej  | |||||||||||||||
 45°25′57,32″N 12°19′58,22″E/45,432589 12,332839
| |||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||
Kościół Santa Maria del Giglio w Wenecji (pol. dosłownie: kościół Najświętszej Maryi Panny od Lilii[a], zwany potocznie Santa Maria Zobenigo – kościołem Najświętszej Maryi Panny [rodu] Zobenigo, w nawiązaniu do jego pierwszych fundatorów) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji (dzielnica (sestiere) San Marco).
Dawniej parafialny, od 1967 roku jest kościołem rektorskim w Patriarchacie Wenecji.
Jego fasada należy do najbardziej oryginalnych i wystawnych dzieł baroku weneckiego. Zgromadzone we wnętrzu obrazy pędzla takich mistrzów jak: Peter Paul Rubens, Jacopo Tintoretto, Alessandro Vittoria, Giovanni Battista Piazzetta, Palma młodszy i Giovanni Maria Morlaiter stanowią wyjątkową dokumentację sztuki weneckiej[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwotny kościół w stylu bizantyjskiej bazyliki został prawdopodobnie założony rodzinę Jubanico, której nazwisko z czasem zniekształcono do dialektalnej formy Zobenigo. Stąd druga nazwa kościoła – Santa Maria Zobenigo. Kościół ten spłonął, a po czym został w 976 roku odbudowany. Kolejna przebudowa miała miejsce w roku 1105. Ten ostatni kościół przetrwał do czasu budowy obecnego kościoła pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny od Lilii, wzniesionego w latach 1680–1683 przez Giuseppe Benoniego, z fasadą i bocznymi ołtarzami autorstwa Giuseppe Sardiego. Fundatorem budowy był Antonio Barbaro[2]. W lipcu 1700 roku patriarcha Giovanni Alberto Badoer dokonał konsekracji kościoła. W latach 1807–1810 dekretem napoleońskiego Królestwa Włoch dokonano kasaty kościołów i zmian w podziale terytorialnym weneckich parafii zmniejszając ich liczbę z 70 do ponad 30. Kościół Santa Maria del Giglio zachował status kościoła parafialnego, mając pod sobą takie kościoły jak San Vidal, San Maurizio (zniesione w 1807 roku) oraz San Fantin (zniesiony w 1810 roku)[3]. W 1833 roku został odrestaurowany[2]. W okresie późniejszym opuszczony, został w 1967 roku zdegradowany do rangi kościoła rektorskiego[3].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Podobnie jak pobliski kościół Santo Stefano, również i kościół Santa Maria del Giglio przylega bokiem do szerokiego campo (placu), natomiast jego fasada wychodzi na wąską calle (ulicę)[2].
Fasada[edytuj | edytuj kod]
Na zbudowanie fasady Antonio Barbaro przekazał testamentem 30 tysięcy dukatów; zostawił też dokładne instrukcje co do sposobu, w jaki Sardi ma uhonorować jego sukcesy polityczne i wojskowe[2]. Sardi wykorzystał schemat dwukondygnacyjnej fasady, zastosowany przez siebie wcześniej w przypadku kościoła Scalzi, ale jego realizacja w Santa Maria del Giglio okazała się jeszcze bogatsza i kunsztowniejsza[4]. Kondygnację dolną tworzą podwójne kolumny w porządku jońskim, a górną - kolumny w porządku korynckim. Całość wieńczy tympanon zamknięty łukiem. W kondygnacji dolnej, w niszach pomiędzy kolumnami znalazły się posągi czterech braci Antonia Barbara: Giovanniego Marii, Marina, Francesca i Carla, przypisywane Heinrichowi Meyringowi. Na cokołach pod kolumnami umieszczono płaskorzeźby miast: Zary, Candii, Padwy, Rzymu, Korfu i Spalato. W górnej kondygnacji, nad wejściem znajduje się pomnik nagrobny kapitana mórz, Antonia Barbara, wyrzeźbiony przez Josse de Corte. Flankują go posągi Honoru i Cnoty, a dalej, po bokach fasady – wyobrażenia Sławy i Wiedzy. Na cokołach pod parami kolumn umieszczono sceny batalistyczne. Powyżej, w attyce widnieje herb rodu Barbaro, a w jego sąsiedztwie – figury alegoryczne[1].
-
Antonio Barbaro -
Giovanni Maria Barbaro -
Marino Barbaro -
Francesco Barbaro -
Carlo Barbaro
Kampanila[edytuj | edytuj kod]
Kampanila, widoczna na obrazie Canaletta, z upływem czasu pochylała się, aż w 1774 roku została rozebrana. Jej odbudowa rozpoczęła się w 1805 roku, ale prace budowlane przerwano na wysokości około 8 metrów. W nieukończonej budowli mieści się obecnie sklep z pamiątkami[2].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Wnętrze kościoła to zwarta, jednonawowa przestrzeń, z trzema płytkimi ołtarzami po każdej stronie. Nad ołtarzem głównym umieszczono organy. Ołtarz flankują posągi Zwiastowania dłuta Heinricha Meyringa[2]. Na ścianie czołowej prezbiterium znajdują się obrazy Antonia Zanchiego: Narodziny Chrystusa i aniołowie muzykujący oraz Ojciec Przedwieczny pośród aniołów i cherubinów, flankowane obrazami Jacopa Tintoretta: Ewangeliści św. Łukasz i św. Mateusz i Ewangeliści św. Marek i św. Jan[1].
-
Wnętrze -
Heinrich Meyring, Zwiastowanie -
Organy
.jpg)
_Altar.jpg)
_Organ.jpg)
Nad wejściem wiszą obrazy Ostatnia Wieczerza pędzla Giulio Del Moro oraz Cztery Sybille Giuseppe Porty, a w ich sąsiedztwie obrazy Antonia Zanchiego: Męczeństwo św. Antoniego, Konsekracja kościoła, Wenecja w akcie przebłagalnym i kilka jego obrazów o treści maryjnej. Sklepienie wypełniają kolejne trzy obrazy Antonia Zanchiego: Narodziny Najświętszej Maryi Panny, Koronacja Najświętszej Maryi Panny i Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, wszystkie z lat 1690–1696. W kaplicy Molin (na prawo od wejścia) znajduje się jedyny w Wenecji obraz Petera Paula Rubensa, Madonna z Dzieciątkiem i małym św. Janem. Malowidło na sklepieniu kaplicy, Madonna z Dzieciątkiem jest dziełem Domenica Tintoretta. W zakrystii znajduje się kolejny obraz Antonia Zanchiego, Abraham nauczający Egipcjan astrologii. W pierwszym ołtarzu po prawej stronie (licząc od prezbiterium) znajduje się obraz Palmy młodszego, Nawiedzenie św. Elżbiety, a w ołtarzu po lewej – Chrystus i Święci Franciszek di Paola i Justyna, pochodzący z pracowni Jacopa Tintoretta[1].
-
Peter Paul Rubens, Madonna z Dzieciątkiem i małym św. Janem, I. poł. XVII w. -
Jacopo Tintoretto, Ewangeliści św. Łukasz i św. Mateusz, 1557 -
Jacopo Tintoretto, Ewangeliści św. Marek i św. Jan, 1557 -
Antonio Zanchi, Abraham nauczający Egipcjan astrologii, ok. 1665
Organy[edytuj | edytuj kod]
Organy zbudował Mascioni w 1913 roku. Mają one 2 manuały[1].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W nawiązaniu do lilii trzymanej przez Archanioła Gabriela w chwili Zwiastowania.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Chorus - Associazione per le Chiese del Patriarcato di Venezia: Chiesa di Santa Maria del Giglio. www.chorusvenezia.org. [dostęp 2016-06-22]. (wł.).
- ↑ a b c d e f Jeff Cotton: Santa Maria del Giglio. www.churchesofvenice.co.uk. [dostęp 2016-06-22]. (ang.).
- ↑ a b Sistema Informativo Unificato per le Soprintendenze Archivistiche: Parrocchia di Santa Maria del giglio, Venezia. siusa.archivi.beniculturali.it. [dostęp 2016-06-22]. (wł.).
- ↑ Guido Zucchoni: Venezia: guida all'architettura. Lupatoto: Arsenale Editrice, 1993, s. 96. ISBN 978-88-7743-129-5. (wł.).