New Classical architecture

Schermerhorn Symphony Center w Nashville – otwarte w 2006 roku

New Classical architecture - kierunek, tendecja w architekturze, nawiązująca do klasycznych tendencji myśli architektonicznej i czerpiąca inspirację z osiągnięć antyku oraz renesansu.

New Classical architecture nie jest jednolitym stylem architektonicznym – może pojawiać się w różnych formach. Współczesne budynki klasyczne są nieraz opisywane – co nie jest zbyt prawidłowe – jako zgodne z założeniami architektury tradycyjnej, architektury historyzmu oraz klasycyzmu. W rzeczywistości stanowią one specyficzną kontynuację tych architektonicznych stylów historycznych^[1]. Niektórzy teoretycy postrzegają New Classical architecture jako element ruchów takich jak postmodernizm czy New Urbanism, które przyczyniły się do zainteresowania historycznymi formami w ogóle, a także do otwartości na przyswajanie tradycyjnych metod projektowania urbanistycznego i architektonicznego.

Współczesne budynki zbudowane w klasycznej stylistyce, które są niejako echem nowożytnych, nowoczesnych ruchów takich jak secesja, art déco, streamline moderne czy ekspresjonizm, mogą być określane jako przykłady New Classical architecture.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Rozwój ruchu w Europie[edytuj | edytuj kod]

Böttcherstraße w Bremie, Niemcy – pochodzący z lat 1920/30 przykład wpływu ekspresjonizmu na regionalną odmianę gotyku ceglanego

Nadrzeczna zabudowa w Richmond w Londynie zaprojektowana przez Quinlana Terry’ego (1984–87)

Na początku XX wieku historyzm i secesja nadal były dominującymi stylami w Niemczech. Austriacki architekt Adolf Loos krytykował tego typu architekturę i żądał całkowitej rezygnacji ze zdobień w eseju z 1913 roku pt. Ornament i zbrodnia^[2]. Wraz z powstaniem brytyjskiego ruchu Arts and Crafts Movement zamajaczyło na horyzoncie zderzenie wizji architektonicznych „modernistów” i „tradycjonalistów”. Gdy następował rozwój pierwszych dużych ruchów modernistycznych w Niemczech, takich jak Werkbund czy Bauhaus narodziło się pragnienie aby kontynuować i rozwijać klasykę w architekturze^[3]. Od 1904 roku aż do około 1955 roku w Niemczech dużym powodzeniem cieszył się koncentrujący się na ludowych tradycjach styl Heimatschutz. Przykładami realizacji dokonanych w tym nowym, klasycznym stylu są Muzeum w Hamburgu, Prinzipalmarkt w Münster czy rynek we Freudenstadt. Z kolei Böttcherstrasse w Bremie daje przykład podejścia do regionalnej odmiany gotyku ceglanego architektury ekspresjonizmu. Po II wojnie światowej, architekci, tacy jak Adolf Abla, Roderich Fick, Konstanty Gutschow, Werner March, Paul Schmitthenner, Julius Schulte-Frohlinde i Rudolf Wolters pomagali w odbudowie zniszczonych niemieckich miast, wykorzystując w projektach nowych budynków Heimatschutz i inne tradycyjne style. Także we wschodnioniemieckim socrealizmie były próby regionalizacji nowej architektury, za przykłady mogą służyć Frankfurter Tor w Berlinie (inspirowane klasycyzmem Schinkla), Altmarkt w Dreźnie (interpretacja drezdeńskiego baroku) i Lange Straße w Rostocku (zainspirowana regionalnym gotykiem ceglanym).

W latach 60. i 70. architekt Raymond Erith nadal projektował klasyczne domy w Anglii, pomimo istnienia prężnego ruchu modernistycznego. Quinlan Terry, „New Classical architect”, który praktykuje z synem Francisem Terry, był pracownikiem a później partnerem Eritha. Gdy Erith zmarł, zaczął być uważany za jego następcę. Ponadto w latach 70. kilku młodych architektów w Europie zaczęło kwestionować modernistyczne propozycje w architekturze i planowaniu. Wychodząc im naprzeciw Léon Krier i Maurice Culot założyli Archives d’Architecture Moderne w Brukseli i zaczęli publikować krytyczne teksty w odniesieniu do modernistycznych reguł^[4]. Prace Kriera i innych osób zostały zaprezentowane w USA przez redakcję Andreasa Papadakisa^[5]. W Wielkiej Brytanii są finansowane przez księcia Karola, a zwłaszcza przez związaną z nim fundację The Prince's Foundation for Building Community^[6].

W Stanach Zjednoczonych[edytuj | edytuj kod]

Głównie w południowej części Stanów Zjednoczonych, ale również w innych częściach, nadal istnieje zapotrzebowanie (jego apogeum przypadło na okres od lat 30. do lat 80.) na tradycyjne i klasycznie zaprojektowane domy mieszkalne, obiekty kultu religijnego oraz różne budynki pełniące funkcje komercyjne lub instytucjonalne, które jest zaspokajane przez grupę architektów, niekiedy całkowicie poświęcających się klasycznym stylom architektonicznym (mimo znaczących wpływów modernizmu na współczesną architekturę). Wykształcenie takich architektów zapewnia wiele amerykańskich uniwersytetów, w których na kierunkach architektonicznych są prowadzone zajęcia z zakresu historii architektury.

Filozofia ruchu New Classical architecture[edytuj | edytuj kod]

Podstawowym założeniem „współczesnego historyzmu” jest to, że nie ogranicza się on do klasycystycznej architektury i że nie jest to styl sam w sobie, lecz jest niejako sposobem podnoszenia budownictwa i architektury do rangi sztuki^[7]. Klasyczny budynek wykorzystuje imitację wyrażania architektonicznej prawdziwości, która nie jest tożsama z okolicznościami jego budowy, a zatem tym co pozwala odkryć jego piękno nie jest oryginalność i styl, ale obchodzenie się z tradycyjnymi formami, które są jego środkiem wyrazu. Zawsze też klasyczne budynki stanowią różnicę między sferą publiczną i prywatną obojętnie w jakich warunkach są budowane – miejskich czy wiejskich.

Architekci projektujący w duchu „nowego klasycyzmu” podkreślają również świadomość zrównoważonego rozwoju, celem jest stworzenie trwałych i dobrze wykonanych pod kątem jakości budynków przy efektywnym wykorzystaniu zasobów naturalnych^[8].

W obiegowej mowie na przykład na portalach czy forach internetowych stosowane jest określenie współczesny historyzm) to współczesny ruch w architekturze, który kontynuuje praktykę architektury klasycznej i tradycyjnej.

Na przełomie XX i XXI wieku zaczęto projektować i budować budynki w tym stylu niejako w odpowiedzi na dominujące wtedy modernistyczne i inne poklasycystyczne kierunki architektury.

Organizacje zajmujące się ruchem New Classical architecture[edytuj | edytuj kod]

Różne organizacje angażują się w popularyzowanie ogólnej wiedzy o cechach architektury klasycznej oraz projekty edukacyjne związane z tym rodzajem architektury. Mają one zasięg krajowy lub regionalny – i mogą występować na przykład w formie grup obywateli działających na rzecz poprawiania wizerunku miasta poprzez budowę utrzymanych w klasycznym stylu budynków w okolicach historycznego centrum miasta.

Przykłady[edytuj | edytuj kod]

Przykłady współczesnych budynków zbudowanych w klasycznym stylu

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Neo-classicist Architecture. Traditionalism. Historicism.
↑ A. Loos: Ornament and Crime. Innsbruck, reprint Vienna, 1930: 1908. (ang.).
↑ Reyner Banham: Theory and Design in the First Machine Age – Characteristic attitudes and themes of European artists and architects 1900-1930. 1960. (ang.).
↑ Leon Krier and Maurice Culot, „Counterprojets: Prefaces,” (Brussels: Archives d’Architecture Moderne, 1980).
↑ Especially important was Demetri Porphyrios, ed., „Leon Krier, Houses, Palaces, Cities,” (London: Architectural Design AD editions, 1984).
↑ Charles, Prince of Wales, „A Vision of Britain: A Personal View of Architecture,” (New York: Doubleday, 1989).
↑ An important clarion call was that of Demetri Porphyrios, „Classicism is not a Style,” in „Architectural Design” vol. 52, no. 5/6, 1982, and reprinted various places.
↑ New Classical Architecture and 10 years of the Driehaus Prize, Notre Dame School of Architecture (Video).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Christopher Alexander: The Timeless Way of Building. Oxford University Press, 1979. ISBN 978-0-19-502402-9. (ang.).
William A. Coles: Architecture in America: A Battle of Styles. Ardent Media, 1961. (ang.).
James Stevens Curl: Classical Architecture: An Introduction to Its Vocabulary and Essentials, with a Select Glossary of Terms. Norton, 2003. ISBN 978-0-393-73119-4. (ang.).
Phillip James Dodd: The Art of Classical Details: Theory, Design and Craftsmanship. Images Publishing, 2013. ISBN 978-1-86470-203-3. (ang.).
Elizabeth Meredith Dowling: New Classicism: The Rebirth of Traditional Architecture. Random House Incorporated, 2004. ISBN 978-0-8478-2660-5. (ang.).
Andres Duany, Elizabeth Plater-Zyberk, Jeff Speck: Suburban Nation: The Rise of Sprawl and the Decline of the American Dream. Farrar, Straus and Giroux, 2001. ISBN 978-0-86547-606-6. (ang.).
Douglas Frantz, Catherine Collins: Celebration, U.S.A.: Living in Disney’s Brave New Town. Henry Holt and Company, 1 września 2000. ISBN 978-1-4668-1567-4. (ang.).
J. François Gabriel: Classical Architecture for the Twenty-first Century: An Introduction to Design. W.W. Norton & Company, 2004. ISBN 978-0-393-73076-0. (ang.).
Georges Gromort: The Elements of Classical Architecture. W.W. Norton, 2001. ISBN 978-0-393-73051-7. (ang.).
Léon Krier: Albert Speer: architecture, 1932-1942. Archives d'architecture moderne, 1985. (ang.).
James Howard Kunstler: Geography Of Nowhere: The Rise And Declineof America’s Man-Made Landscape. Simon and Schuster, 26 lipca 1994. ISBN 978-0-671-88825-1. (ang.).
Marc R. Matrana: Lost Plantations of the South. Univ. Press of Mississippi, 2009. ISBN 978-1-60473-469-0. (ang.).
Henry Hope Reed: The Golden City. W.W. Norton, 1971. ISBN 978-0-393-00547-9. (ang.).
Roger Scruton: Beauty: A Very Short Introduction. OUP Oxford, 2011. ISBN 978-0-19-922975-8. (ang.).
Vincent Joseph Scully: The shingle style today: or, The historian's revenge. G. Braziller, 1974. (ang.).
Duncan Stroik: The Church Building as a Sacred Place: Beauty, Transcendence, and the Eternal. Liturgy Training Publications, 2012. ISBN 978-1-59525-037-7. (ang.).
John Summerson: The Classical Language of Architecture. MIT Press, 1963. ISBN 978-0-262-69012-6. (ang.).
David Watkin: Morality and Architecture. Clarendon Press, 1977. ISBN 978-0-19-817350-2. (ang.).
A. Zaguła, Arystotelesowskie i religijne źródła Nowego Klasycyzmu w architekturze współczesnej, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2013 ISBN 978-83-7283-561-1

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Illustrated Glossary of Classical Architecture
Institute of Classical Architecture and Art
Traditional Architecture Group. traditionalarchitecture.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-09)].
New Classical Architecture and 10 years of the Driehaus Prize (Video)
http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=435157

[1] Neo-classicist Architecture. Traditionalism. Historicism.

[2] A. Loos: Ornament and Crime. Innsbruck, reprint Vienna, 1930: 1908. (ang.).

[3] Reyner Banham: Theory and Design in the First Machine Age – Characteristic attitudes and themes of European artists and architects 1900-1930. 1960. (ang.).

[4] Leon Krier and Maurice Culot, „Counterprojets: Prefaces,” (Brussels: Archives d’Architecture Moderne, 1980).

[5] Especially important was Demetri Porphyrios, ed., „Leon Krier, Houses, Palaces, Cities,” (London: Architectural Design AD editions, 1984).

[6] Charles, Prince of Wales, „A Vision of Britain: A Personal View of Architecture,” (New York: Doubleday, 1989).

[7] An important clarion call was that of Demetri Porphyrios, „Classicism is not a Style,” in „Architectural Design” vol. 52, no. 5/6, 1982, and reprinted various places.

[8] New Classical Architecture and 10 years of the Driehaus Prize, Notre Dame School of Architecture (Video).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]