Kropidło piszczałkowate

Kropidło piszczałkowate
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	kropidło
Gatunek	kropidło piszczałkowate
	Nazwa systematyczna
	Oenanthe fistulosa L.; Sp. Pl. 1: 254. 1753
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kropidło piszczałkowate (Oenanthe fistulosa L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny selerowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Zasięg gatunku obejmuje południową i środkową Europę (na północ po Wyspy Brytyjskie, Danię, Szwecję i Białoruś), w północno-zachodniej Afryce (od Maroka po Tunezję) oraz w południowo-zachodniej Azji (Turcja, Izrael, Liban, Iran i Azerbejdżan)^[4]^[5].

W Polsce występuje rozproszony w zachodniej części niżu, częściej jedynie w środkowej części województwa wielkopolskiego i na północy dolnośląskiego^[6].

Morfologia

Pokrój: Roślina zielna kłączowa i rozłogowa. Korzenie w części zgrubiałe bulwiasto. Łodyga podnosząca się lub wzniesiona, w dole korzeniąca się w węzłach, słabo rozgałęziona w górze, o długości do 100 cm. Wewnątrz jest pusta, na powierzchni delikatnie bruzdowana^[7].
Liście: Dolne osadzone na długich i dętych ogonkach, 2–3-krotnie pierzasto złożonych, z odcinkami lancetowatymi (u liści podwodnych równowąskimi). Wyższe liście są pojedynczo lub podwójnie pierzaste z odcinkami równowąskimi (rurkowatymi)^[7].
Kwiaty: Białe, skupione w baldaszki, które w liczbie 1–5 tworzą szczytowy baldach złożony zawierający kwiaty przeważnie obupłciowe. Rozwijające się później kwiatostany na odgałęzieniach bocznych składają się z 6–10 baldaszków zawierających głównie kwiaty męskie albo płonne. Baldachy złożone wspierają pojedyncze pokrywy lub brak ich zupełnie. Baldaszki wspierają liczne, lancetowate i wąsko obłonione pokrywki. Kielich z szydłowatymi ząbkami długości 1 mm. Płatki korony mają do 4 mm długości, są wycięte na szczycie i z łatką zagiętą do środka kwiatu^[7].
Owoce: Gruszkowate lub kulistawe rozłupnie o długości do 4 mm, nieco kanciaste, osadzone na krótkich szypułkach, stąd tworzą niemal kulistawe owocostany. Owoce wieńczą długie do 4 mm szyjki słupków^[7].

Biologia i ekologia

Bylina. Kwitnie od czerwca do sierpnia^[7]. Rośnie nad brzegami wód, na mokrych łąkach i bagnach^[7]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Magnocaricion^[8].

Zagrożenia i ochrona

Roślina umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)^[9].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
↑ Oenanthe fistulosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].
↑ Oenanthe fistulosa L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-08-09] .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 373, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f MarianM. Koczwara MarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 82-83 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2005, s. 115. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).

[iucn-3] Oenanthe fistulosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[grin-4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].

[powo-5] Oenanthe fistulosa L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-08-09] .

[6] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 373, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[koczwara-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f MarianM. Koczwara MarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 82-83 .

[8] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2005, s. 115. ISBN 83-01-14439-4.

[9] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]