Państwa członkowskie Wspólnoty Niepodległych Państw

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Państwa członkowskie WNP

Państwa członkowskie Wspólnoty Niepodległych Państw – kraje byłego ZSRR uczestniczące w regionalnym ugrupowaniu integracyjnym. Państwami założycielskimi były Rosja, Białoruś i Ukraina, których prezydenci (odpowiednio – Borys Jelcyn, Stanisław Szuszkiewicz oraz Leonid Krawczuk) 8 grudnia 1991 podpisali układ białowieski. Na mocy protokołu z Ałma-Aty z 21 grudnia 1991 do WNP dołączyło jeszcze osiem państw: Armenia, Azerbejdżan, Kazachstan, Kirgistan, Mołdawia, Tadżykistan, Turkmenistan i Uzbekistan. 9 grudnia 1993 WNP poszerzono o Gruzję, jednak kraj ten opuścił ugrupowanie 18 sierpnia 2009 roku[1]. Ukraina opuściła organizację na mocy dekretu prezydenta Petra Poroszenki z dnia 19 maja 2018 roku[2]. Obecnie WNP liczy zatem 10 państw. Szczególny jest jednak status Turkmenistanu, który nie ratyfikował dotychczas Statutu WNP[3]. 23 lutego 2023 Mołdawia zapowiedziała wystąpienie z WNP w związku z groźbami Rosji o rychłej inwazji na Mołdawię[4].

Spośród postsowieckich republik członkami Wspólnoty Niepodległych Państw nie były jedynie Litwa, Łotwa i Estonia.

Statut Wspólnoty Niepodległych Państw (punkt 7) przewiduje przyznanie członkostwa każdemu państwu „podzielającemu cele i zasady Wspólnoty i przyjmuje na siebie zobowiązania statutu”. Warunkiem przystąpienia nowego państwa jest jednomyślna zgoda dotychczasowych członków. Zapis jest o tyle ważny, gdyż oznacza że WNP w sensie członkostwa wykraczać może poza obszar byłego Związku Radzieckiego. W 2008 Afganistan wystosował swoją chęć członkostwa w WNP, obecnie uczestniczy on jako obserwator w Zgromadzeniu Parlamentarnym WNP (jest to zgodne z punktem 8 Statutu WNP, który dopuszcza za zgodą Rady Głów Państw w posiedzeniach organów WNP mogą partycypować przedstawiciele innych państw w charakterze obserwatorów). W latach 90. swoją chęć członkostwa w WNP wyraziły również tzw. nieuznawane przez społeczność międzynarodową podmioty jak np. Abchazja, Krym, Czeczeńska Republika Iczkerii, Tatarstan czy Naddniestrze. W praktyce państwa członkowskie odrzuciły powyższe prośby, obawiając się nasilenia ruchów separatystycznych chcących wykorzystać członkostwo w WNP jako de facto uznanie w prawie międzynarodowym.

Państwa członkowskie[edytuj | edytuj kod]

Państwo Data podpisania
układu
białowieskiego lub
protokołu z
Ałma-Aty 		Data ratyfikacji
układu
białowieskiego lub
protokołu z
Ałma-Aty 		Data ratyfikacji
Statutu WNP 		Członkostwo w OUBZ Data wystąpienia z WNP
 Armenia 21 grudnia 1991 18 lutego 1992 16 marca 1994 T
 Azerbejdżan 21 grudnia 1991 24 września 1993 14 grudnia 1993 N[a]
 Białoruś 8 grudnia 1991 10 grudnia 1991 18 stycznia 1994 T[b]
 Kazachstan 21 grudnia 1991 23 grudnia 1991 20 kwietnia 1994 T
 Kirgistan 21 grudnia 1991 6 marca 1992 12 kwietnia 1994 T
 Mołdawia 21 grudnia 1991 8 kwietnia 1994 27 czerwca 1994 N
 Rosja 8 grudnia 1991 12 grudnia 1991 20 lipca 1993 T
 Tadżykistan 21 grudnia 1991 26 czerwca 1993 4 sierpnia 1993 T
 Turkmenistan 21 grudnia 1991 26 grudnia 1991 – N
 Uzbekistan 21 grudnia 1991 1 kwietnia 1992 9 lutego 1994 T[c]
 Ukraina 8 grudnia 1991 10 grudnia 1991 - N 19 maja 2018
 Gruzja – 3 grudnia 1993 19 kwietnia 1994 N[d] 18 sierpnia 2009

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Przystąpił do Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym 24 września 1993 roku, ale nie był sygnatariuszem Protokołu o przedłużeniu Układu o bezpieczeństwie zbiorowym z 2 kwietnia 1999 w związku z czym nie jest już członkiem Organizacji.
  2. ↑ Przystąpiła do Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym 31 grudnia 1993.
  3. ↑ Był sygnatariuszem Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym z 15 maja 1992 roku, ale nie był sygnatariuszem Protokołu o przedłużeniu Układu o bezpieczeństwie zbiorowym z 2 kwietnia 1999. Powrócił jednak do Organizacji 17 sierpnia 2006 roku.
  4. ↑ Była sygnatariuszem Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym z 15 maja 1992 roku, ale nie była sygnatariuszem Protokołu o przedłużeniu Układu o bezpieczeństwie zbiorowym z 2 kwietnia 1999.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Gruzja ostatecznie wyszła z WNP. wp.pl, 2010-08-18. [dostęp 2010-01-18].
  2. ↑ Poroshenko signs decree on final termination of Ukraine’s participation in CIS statutory bodies. unian.info, 2018-05-19. [dostęp 2019-01-17].
  3. ↑ Adam Eberhardt, Agnieszka Guryn: Wspólna Przestrzeń Gospodarcza (Rosja, Ukraina, Białoruś, Kazachstan). pism.pl, 2010-08-18. [dostęp 2010-01-18].
  4. ↑ Mołdawia zrywa z postsowiecką tradycją. "Wypowiadamy umowy" - Wiadomości [online], onet.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Maciej Raś, Agata Włodkowska: Bezpieczeństwo obszaru WNP. W: Ryszard Zięba: Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008, s. 334. ISBN 978-83-60501-92-4.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Wspólnota Niepodległych Państw (WNP)

  1. ↑ Turkmenistan jest członkiem stowarzyszonym od 26 sierpnia 2005 roku.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Państwa_członkowskie_Wspólnoty_Niepodległych_Państw&oldid=73600240”