Protestantyzm w Szwajcarii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rozmieszczenie katolików (czerwony) i protestantów (zielony) w Szwajcarii, w roku 2008
Zuryski reformator Ulrich Zwingli
Reformowany kościół Grossmünster, w Zurychu

Protestantyzm w Szwajcarii – od XVI wieku jest jedną z dwóch dominujących religii w tym kraju, obok katolicyzmu, z jego głównym nurtem Szwajcarskim Kościołem Reformowanym. Na początku XX wieku protestanci stanowili ponad połowę ludności, obecnie jedynie ok. 25% związanych jest z tym nurtem chrześcijaństwa.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Szesnastowieczna Szwajcaria była jednym z głównych ośrodków Reformacji. Protestantyzm rozwijał się głównie w miastach, kantony wiejskie pozostały katolickie. Reformacja w Szwajcarii objęła różne ośrodki i reformatorów. Główną rolę odegrał Ulrich Zwingli, który był aktywny od 1523 r. w Zurychu, i Jan Kalwin, który od 1536 r. przekształcił Genewę w tzw. „protestancki Rzym”.

W Szwajcarii reformację zapoczątkował Ulrich Zwingli, który w 1522 r. pod wpływem nauki Marcina Lutra ogłosił swoje 67 tez naprawy Kościoła (Apologeticus Architeles). Zwingli przystąpił do radykalnej reformy Kościoła, w czym poparła go całkowicie Rada Miejska Zurychu. W ślad za Erazmem i Lutrem uznawał Pismo Święte za jedyne źródło wiary i żądał bezwzględnego usunięcia z życia religijnego wszystkiego, co narosło później. Skasował msze i handel odpustami, sakrament uznawał tylko za symbole, z kościołów usunął wszystkie ołtarze, obrazy, figury świętych i wszelkie inne ozdoby, a za jedyną formę nabożeństwa uznał czytanie Biblii, kazania i udzielanie komunii pod dwiema postaciami. W obawie przed ruchem anabaptystów, którzy opanowali na pewien czas Zurych, Zwingli złagodził nieco ostrość swej reformy, lecz po zniknięciu niebezpieczeństwa Rada Miejska pod wpływem Zwingliego skasowała celibat duchowieństwa, wprowadziła język narodowy do nabożeństw i zabroniła odprawiania mszy (1524–1525). Zwingli uzyskał poparcie przede wszystkim bogatych kantonów miejskich, które dążyły do przeprowadzenia głębokich reform gospodarczych, społecznych i religijnych. Bezpośrednim powodem podziału religijnego w Szwajcarii stała się służba kondotierska. Stanowiła ona główne źródło utrzymania przede wszystkim dla ubogiej ludności wiejskiej. Kiedy więc Zwingli zaczął domagać się jej likwidacji, kantony wiejskie znalazły się w opozycji. Uzyskały przy tym pomoc Habsburgów, którzy liczyli na odzyskanie wpływów w Szwajcarii[1].

Jan Kalwin w późniejszych latach
Zachodnia fasada kalwińskiej Katedry w Bazylei
Kalwińska Katedra w Bernie

Na podziały religijne nałożyły się też podziały polityczne. Konserwatyści (katolicy) chcieli zachowania formalnej równości wszystkich kantonów i zasady jednomyślności przy głosowaniu w Zgromadzeniu. Radykałowie (protestanci) dążyli do umocnienia Związku i oparcia jego organizacji o ideę suwerenności ludu. Silne napięcia między protestantami i katolikami doprowadziły do czterech wojen religijnych. Konflikty na tym tle wybuchały aż do XVIII w.[2]

Wkrótce po śmierci Zwingliego pojawił się w Szwajcarii inny reformator. Nauka Jana Kalwina zyskała największe uznanie spośród wszystkich wyznań protestanckich. Szczególnie popularna była we Francji, gdzie jego zwolenników nazywano hugenotami[1].

Reformacja wywarła istotny wpływ na gospodarczy rozwój Szwajcarii. W jej kantonach protestanckich znajdowali schronienie uciekinierzy przed prześladowaniami religijnymi z Francji, Włoch i Niderlandów. Znaczną grupę wśród nich stanowili zamożni kupcy i właściciele manufaktur. Wykorzystując własne doświadczenia i kontakty zawodowe, przyczynili się do rozwoju, w szwajcarskich kantonach protestanckich: produkcji wełny i jedwabiu, wyrobów jubilerskich i zegarmistrzowskich oraz handlu zagranicznego i bankowości. Te gałęzie gospodarki Szwajcarii do dziś współdecydują o sile ekonomicznej Szwajcarii[3].

W 1970 r. ponad 95 proc. Szwajcarów należało do Kościoła katolickiego lub wspólnot ewangelicko-reformowanych. Obecnie należy do nich tylko dwie trzecie mieszkańców kraju. Skutki laicyzacji w znacznym stopniu ogranicza napływ imigrantów.

Obecnie[edytuj | edytuj kod]

Spośród większych miast Szwajcarii jedynie Berno zamieszkane jest w ponad 60% przez członków Kościoła i wspólnot protestanckich. W innych miastach protestanci stanowią dużą mniejszość.

Zauważalny jest duży wzrost małych wspólnot protestanckich nurtu ewangelikalnego, głównie zielonoświątkowców. Według badania z 2011 r. przeprowadzonego w ramach Krajowego Programu Badań „Religie, państwa i społeczeństwa” (PNR) dwa razy więcej osób uczestniczy w cotygodniowych nabożeństwach ewangelikalnych, niż w tradycyjnych kościołach ewangelickich[4]. Liczbę ewangelikalnych szacuje się na około 250 tysięcy, z rocznym wzrostem 2,3%[5].

Według Operation World w 2010 roku, w Szwajcarii było 67 958 zielonoświątkowców (0,9% populacji)[6]. Znaleźć tutaj można również mniejsze wspólnoty: luteran, braci plymuckich, pietystów, metodystów, anglikan i adwentystów dnia siódmego.

Dane statystyczne[edytuj | edytuj kod]

Źródło (Rok) Liczba protestantów Procent ludności
Pew Research Center (2010) 2,82 mln 36,8%[7]
Operation World (2010) 2,5 mln 33%[8]
Operation World (2000) 3,0 mln 40,5%[9]

Ważniejsze denominacje protestanckie w Szwajcarii:

Religie/Kościoły Liczba wiernych Procent ludności Źródło
Ewangelicko-reformowany Kościół Szwajcarii (kalwinizm) 2 400 000 30,9% Departament Spraw Wewnętrznych, 2010
Szwajcarska Misja Zielonoświątkowa 24 500 0,32% Operation World, 2010
Stowarzyszenie Wolnych Kościołów Zielonoświątkowych 21 200 0,28% Operation World, 2010
Bracia plymuccy 17 700 0,23% Operation World, 2010
Stowarzyszenie Wolnych Zborów Ewangelicznych 14 000 0,19% Operation World, 2010
Kościół Metodystyczny 14 000 0,19% Operation World, 2010
Pilgrim Mission of St. Chrischona (pietyści) 14 000 0,19% Operation World, 2010
Kościół Anglikański 13 800 0,19% Operation World, 2010
International Christian Fellowship (zielonoświątkowcy) 7200 0,09% Operation World, 2010
Kościół Apostolski 6615 0,09% Operation World, 2010
Union of Free Mission Congregations 6600 0,09% Operation World, 2010
Stowarzyszenie Ewangeliczne (EGW) 6435 0,08% Operation World, 2010
Bewegung Plus (zielonoświątkowcy) 5000 0,06% Bewegung Plus[10]
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego 4757 0,05% Atlas Adwentystyczny, 2018[11]
Federacja Kościołów Ewangelicko-Luterańskich 4206 0,05% Światowa Federacja Luterańska, 2013[12]
Armia Zbawienia 3830 0,05% Armia Zbawienia w Szwajcarii, 2015[13]
Mennonici 2500 0,03% Konferencja Mennonitów w Szwajcarii[14]
Unia Baptystyczna (baptyzm) 1084 0,01% Europejska Federacja Baptystyczna, 2012[15]
Kościół Poczwórnej Ewangelii 650 0,008% FMI, 2015[16]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Reformacja w Szwajcarii – Ulrich Zwingli i Jan Kalwin. Z. Wójcik, Historia powszechna. Wiek XVI–XVII, Warszawa 2008. [dostęp 2017-02-02].
  2. ↑ Prokop 2012 ↓, s. 217.
  3. ↑ Aleksandrowicz 2009 ↓, s. 38.
  4. ↑ Evangelical churches boom in Switzerland. swissinfo.ch. [dostęp 2017-02-02].
  5. ↑ Les «neo-protestants» seuls à avoir le vent en poupe – Christianisme Aujourd’hui, magazine chrétien [online], www.christianismeaujourdhui.info [dostęp 2020-02-09].
  6. ↑ Switzerland. Operation World, 2010. [dostęp 2017-02-02].
  7. ↑ Table: Christian Population as Percentages of Total Population by Country. Pew Research Center. [dostęp 2017-02-02].
  8. ↑ Switzerland. Operation World, 2010. [dostęp 2017-02-02].
  9. ↑ Switzerland. Operation World, 2000. [dostęp 2017-02-02].
  10. ↑ Herzlich willkommen. Bewegung Plus. [dostęp 2013-10-18].
  11. ↑ Swiss Union Conference. General Conference of Seventh-day Adventists. [dostęp 2017-02-03]. Liczba dotyczy jedynie ochrzczonych członków kościoła.
  12. ↑ 2013 Membership Figures. The Lutheran World Federation. [dostęp 2017-02-01].
  13. ↑ Jahresbericht, 2015. Heilsarmee Schweiz. [dostęp 2017-02-03].
  14. ↑ Konferenz der Mennoniten der Schweiz (Alttäufer). jesus.ch. [dostęp 2017-02-03].
  15. ↑ Swiss Baptist Union. Europejska Federacja Baptystyczna. [dostęp 2013-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-19)]. Liczba dotyczy jedynie ochrzczonych członków kościoła.
  16. ↑ Switzerland. Foursquare Missions Interantional. [dostęp 2017-02-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-23)].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Maciej Aleksandrowicz: System prawny Szwajcarii: historia i współczesność. 2009, s. 37–38.
  • Krzysztof Prokop: Systemy ustrojowe państw współczesnych. 2012, s. 215–217.
Protestantyzm na świecie
Afryka
Ameryka Południowa
Ameryka Północna
Australia i Oceania
Azja
Europa

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Protestantyzm_w_Szwajcarii&oldid=70299610”