Ruszowice (powiat kłodzki)

Ruszowice

wieś
Zabudowa Ruszowic
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Kłodzko
Wysokość	345-360 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	144
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-315
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0853004
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kłodzko Ruszowice
Położenie na mapie Polski Ruszowice
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Ruszowice
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Ruszowice
50°27′50″N 16°34′19″E
Strona internetowa

Galeria: kolumna, krzyże

Kolumna maryjna w Ruszowicach

Kolumna maryjna w Ruszowicach

Kolumna maryjna w Ruszowicach

Krzyż przydrożny w Ruszowicach

Krzyż przydrożny w Ruszowicach

Dom nr 31A w Ruszowicach

Widok wsi Ruszowice

Ruszowice (niem. Rauschwitz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Kłodzko.

Powierzchnia

Powierzchnia wsi wynosi w granicach administracyjnych 373 ha, z czego 348 ha użytkowanych jest na potrzeby rolnictwa, a 3 ha zajmują lasy.

Geografia

Niewielka wieś położona w Kotlinie Kłodzkiej u południowo-wschodniego krańca Wzgórz Ścinawskich. Graniczy na zachodzie z Kamieńcem i Suszyną, na północy z Gorzuchowem, na wschodzie z Piszkowicami i Korytowem, a na południu z Roszycami.

Ruszowice są położone przy lokalnej szosie z Bierkowic do Chocieszowa, z którą łączy się szosa z Kłodzka przez Korytów.

Leży na wysokości 345-360 m n.p.m., na płaskim terenie, który jest nieznacznie sfałdowany dolinami potoków, w bezleśnej okolicy na bardzo dobrych glebach, wykształconych na osadach plejstoceńskich. Obszar ten w okresie zlodowacenia pokryte były przez lodowiec.

Zajęcia mieszkańców

Ruszowice są wsią wyłącznie rolniczą. Według danych w 1978 r. było tu 29 gospodarstw indywidualnych, a wyłącznie z pracy w rolnictwie utrzymywało się ok. 47% ludności wsi czynnej zawodowo. 11 lat później liczba gospodarstw wzrosła do 33, a z pracy w rolnictwie utrzymywało się 55% ludności. Po okresie transformacji gospodarczej z lat 90. XX w. wzrosła rola rolnictwa, spowodowana likwidacją wielu zakładów przemysłowych i wzrostem bezrobocia. Mimo to część mieszkańców pracuje poza wsią, głównie w Kłodzku.

Demografia

Historia

Początki wsi

Ruszowice są jedna ze starszych wsi w okolicy Kłodzka. Przypuszcza się, że powstały jeszcze w okresie przedlokacyjnym. Pierwotnie miała ona kształt ulicówki (rzadko spotykana na tym terenie). Z czasem jednak przekształciła się w wielodrożnicę. W dokumentach pojawiła się dopiero w 1347 r. jako Rauschwicz. Wchodziła wówczas w obręb posiadłości obejmującej okoliczne wsie. Jako jej właścicieli wymieniano: Otto von Glubosa i Sigfrida von Knoblauchsdorfa, ale zapis dotyczył bezpośrednio knechtów: Francze i Raczlawa z Ruszowic. W późniejszym okresie dzieje wsi związane były z dobrami, których centrum stanowiły sąsiednie Piszkowice. W 1 poł. XV w. posiadał je Hannus von Tschetterwang, który w 1420 r. wraz ze swoją rodziną przekazał część swojej posiadłości kanonikom regularnym z Kłodzka.

W posiadaniu Haugwitzów

W 1495 r. Hannus von Haugwitz otrzymał od księcia ziębickiego i hrabiego kłodzkiego – Henryka I Starszego z Podiebradów nadanie obejmujące dobra w okolicy Kłodzka, wśród których znalazły się Ruszowice. Trzy lata później jako ich właściciel w dokumentach występował już Heinrich von Haugwitz. W posiadaniu rodu Haugwitzów wieś znajdowała się aż do jego wygaśnięcia w 1819 r. Ruszowice rozwijały się powoli, nigdy nie stając się dużą wsią, mimo korzystnych warunków naturalnych, co wynikało z położenia w gęsto zaludnionej okolicy oraz małego areału gruntów, które mogłyby pomieścić większą liczbę chłopskich gospodarstw. w końcu XV w. lub na początku XVI w. powstało tu wolne sędziostwo. Wieś należała do parafii św. Jana Chrzciciela w Piszkowicach. W 1549 r. sędziostwo posiadał niejaki Valten.

Czasy wojen (XVI-XVIII w.)

Pomimo bliskiego położenia w stosunku do Kłodzka wieś leżała praktycznie na uboczu, co pozwoliło jej uniknąć zniszczeń wojennych jakie przetoczyły się przez Hrabstwo Kłodzkie. Nawet wojna trzydziestoletnia ominęła ją. W 1631 r. we wsi należącej nadal do parafii w Piszkowicach mieszkało 15 gospodarzy, którzy płacili podatki kościelne, a w 1653 r. ich liczba wzrosła do 22, a zatem wieś rozwijała się.

W państwie pruskim

W XVIII w. wieś nadal należała do Haugwitzów. W 1765 r. ich majątek szacowano na 7 tys. talarów. Ruszowice zamieszkiwało 12 kmieci, 16 zagrodników i 4 chałupników, wśród nich 3 rzemieślników. W 1782 r. liczyły już 54 budynki, w tym folwark, a mieszkało 14 kmieci i 39 zagrodników (dane razem z chałupnikami), wśród nich było 8 rzemieślników. Była to wieś wyłącznie rolnicza, ponieważ rzemiosło pozostawało słabo rozwinięte.

Podobna sytuacja utrzymywała się w XIX stuleciu. Po wymarciu Haugwitzów wieś stała się własnością barona von Falkenhausena, a po jego śmierci wdowy po nim. Po reformie administracyjnej Prus znalazły się w prowincji śląskiej od 1815 r. oraz w zreorganizowanym w 1816 r. powiecie kłodzkim. W 1825 r. i 1840 r. wieś liczyła 58 budynków, istniał też nadal folwark. W 1870 r. majątek ziemski należący nadal do von Falkenhausenów obejmował tylko 152 morgi. 28 lutego 1874 r. powołano w Prusach urzędy stanu cywilnego. Gmina Ruszowice znalazła się w granicach urzędu stanu cywilnego w Piszkowicach. Położone na równinie Ruszowice nie cieszyły się zbytnim powodzeniem wśród turystów: nie posiadały atrakcji, a główne drogi je omijały.

W granicach Polski

Po 1945 r. wieś znalazła się w granicach Polski. Ruszowice pozostały wsią rolniczą. rolnictwo rozwinęło się o czym świadczy rozbudowa i remont wielu budynków. Przez cały czas posiadały ustabilizowana sytuacje ludnościową i nie przechodziły procesu wyludniania się. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.

Zabytki

Ruszowice zachowały niezbyt czytelny pierwotny układ przestrzenny, zachowało się kilkanaście budynków mieszkalnych i sporo budynków gospodarczych, w większości z XIX w.:

• domy mieszkalne – murowane, 2-kondygnacyjne, z poddaszami, nakryte dwuspadowym dachem,
• Figura Ukrzyżowanie – z 1803 roku,
• Kolumna Maryjna – ufundowana w 1802 roku przez Mousera, zwieńczona figurą Matki Boskiej Wambierzyckiej.

Osoby związane z Ruszowicami

• Josef Linner (ur. 1872 r. w Ruszowicach, zm. 1915 r. w Rosji) – miejscowy chłop, utalentowany kompozytor, twórca muzyki kościelnej i wojskowej oraz utworów koncertowych i chóralnych.

Zobacz też

• Ruszowice

Bibliografia

• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .brak strony (książka)
• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1994, ISBN 83-85773-06-1.
• J. Kögler, Die Chroniken der Grafschaft Glatz, nowe wyd.: D. Pohl, t. 3, Modautal 1998.
• Rauschwitz, 1.) wś, pow. kladzki, par. Pischkowitz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 549 .