Ryszard Grundman
| |
 pułkownik pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1949–1991 |
| Siły zbrojne |
|
| Formacja |
|
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca pułku, |
| Odznaczenia | |
    .gif){kind=small}
| |
.svg){kind=small}
Ryszard Grundman (ur. 1 stycznia 1931 w Koninie[1], zm. 11 kwietnia 2015 w Warszawie[2]) – pułkownik dyplomowany pilot Wojska Polskiego, działacz i publicysta lotniczy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Bronisława i Józefy z domu Przybylak. W szkole podstawowej należał do drużyny modelarskiej, odbył szkolenie szybowcowe w Radkowie i w 1948 roku uzyskał kategorię C pilota szybowcowego[3]. 24 września 1949 roku rozpoczął naukę w Oficerskiej Szkole Lotniczej w Dęblinie, którą kontynuował w Oficerskiej Szkole Lotniczej nr 5 w Radomiu[4]. Naukę ukończył 28 grudnia 1951 roku jako prymus[5].
1 stycznia 1952 roku został przydzielony do 1 pułku lotnictwa myśliwskiego „Warszawa”. 7 października 1954 roku objął funkcję dowódcy eskadry i pełnił ją do września 1959 roku. Otrzymał tytuł dowódcy wyborowej załogi, wraz z Zygmuntem Dębowskim i Jerzym Figurskim stworzył trójkę pilotażu zespołowego. Z czasem zespół rozrósł się do dziewięciu pilotów, wykonywał loty pokazowe w kraju i za granicą. W 1959 roku grupa, w mistrzostwach Wojsk Lotniczych i OPL OPK we Wrocławiu, zdobyła pierwsze miejsce i tytuł mistrzowski[3].
1 września 1959 roku rozpoczął studia w Akademii Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w Rembertowie, które ukończył 30 marca 1963 roku. Powrócił do 1 plm i został zastępcą dowódcy do spraw pilotażu. 27 czerwca 1964 roku objął stanowisko dowódcy pułku i sprawował je do 11 lipca 1973 r[4]. Pod jego dowództwem 1 plm zainicjował podejmowanie Czynów Żołnierskich, nawiązał współpracę z lokalnymi strukturami (szkolnictwo, ZBoWiD) oraz miejscową ludnością. Przez cztery lata pełnił funkcję radnego powiatu w Mińsku Mazowieckim. W 1966 roku, w defiladzie powietrznej z okazji 1000-lecia państwa polskiego, prowadził grupę samolotów naddźwiękowych[3]. 11 lipca 1973 roku objął stanowisko dowódcy 4 Bazy Lotniczej w Warszawie. W 1980 roku został mianowany szefem ruchu lotniczego w Dowództwie Wojsk Obrony Powietrznej Kraju. Odpowiadał za bezpieczeństwo lotów Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej Kraju oraz pełnił stanowisko szefa szkolenia i sportu w Aeroklubie PRL[6]. Dzięki jego działalności zostały wprowadzone bloki ruchu lotniczego, zapewniające bezkolizyjność realizacji zadań szkoleniowych przez poszczególne pulki lotnicze. Przyczyniło się to do znacznego podwyższenia poziomu bezpieczeństwa lotów w lotnictwie wojskowym. 20 grudnia 1991 roku zakończył służbę w Wojsku Polskim i przeszedł na emeryturę[7]. Po odejściu ze stanowiska dowódcy 1 plm w 1973 roku przystąpił do spisywania swych wspomnień, które stały się podstawą do jego późniejszych publikacji[8].
W ramach swoich obowiązków interesował się zjawiskiem niezidentyfikowanych obiektów latających obserwowanych nad terenem Polski. Jest autorem prawdopodobnie pierwszej oficjalnej publikacji wojskowej na ten temat w polskiej prasie związanej z wojskowością[9] oraz udzielał wywiadów na ten temat[10][11].
Płk Ryszard Grundman w powietrzu spędził 3051 godzin w samolotach różnego typu, między innymi w MiG-15 i MiG-21[6].
Był jednym z inicjatorów założenia oddziału warszawskiego Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP. Od 22 listopada 1994 roku do 17 listopada 1998 roku był wiceprezesem tego oddziału. W 1998 roku został wiceprezesem Zarządu Głównego Stowarzyszenia i pełnił tę funkcję do 14 czerwca 2014 roku. W 2001 roku został członkiem Rady Głównej Federacji Stowarzyszeń Rezerwistów i Weteranów Sił Zbrojnych RP[4].
20 kwietnia 2015 roku został pochowany na Wojskowych Powązkach w Warszawie[12] (kwatera FIII-7-9)[13].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Był żonaty z Eulalią z domu Łukaszewska, z którą miał dwie córki – Iwonę i Małgorzatę[2].
Publikacje książkowe[edytuj | edytuj kod]
Jest autorem książek[14]:
- Barwy ryzyka, Dowództwo Sił Powietrznych. Klub Sił Powietrznych, Warszawa 2008; ISBN 978-83-926481-3-0
- Polscy piloci i UFO, Wydawnictwo "CZAS UFO", Kraków 1999,
- Podniebne rodeo, Damian Majsak, Lublin 1995; ISBN 83-901507-3-5
- W cieniu skrzydeł, Wydaw. Min. Obrony Narodowej, Warszawa, cop. 1982; ISBN 83-11-06772-4
- Smugi na niebie, Ministerstwo Obrony Narodowej, Warszawa 1977, wyd. II, Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa, 1983; ISBN 83-11-06977-8.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
Za swą służbę otrzymał odznaczenia[7]:
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2003),
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1986),
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1966),
- Złoty Krzyż Zasługi (1957),
- Zasłużony Pilot Wojskowy PRL (1990).
Otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Warki.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Grundman, Ryszard [online], alpha.bn.org.pl [dostęp 2015-04-18] (pol.).
- ↑ a b Zmarł płk dypl. pil. Ryszard Grundman. infolotnicze.pl. [dostęp 2021-09-04]. (pol.).
- ↑ a b c Skrzydlata Polska i 6'1972 ↓, s. 6.
- ↑ a b c Zieliński 2015 ↓, s. 139.
- ↑ Celek 1979 ↓, s. 401.
- ↑ a b Zmarł płk pil. Ryszard Grundman [online], dlapilota.pl [dostęp 2015-04-18] (pol.).
- ↑ a b Gotowała, Zieliński, Czyżyk 2018 ↓, s. 259.
- ↑ Skrzydlata Polska i 21'1977 ↓, s. 21.
- ↑ Ryszard Grundman, str. 32-35, „Przegląd Wojsk Lotniczych i Wojsk Obrony Powietrznej”, listopad 1986 (pol.).
- ↑ Wywiad z płk Ryszardem Grundmanen cz. (1/3). Tomasz Karbownicki 2009-06-25. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Pułkownik Ryszard Grundman o temacie "UFO i Wojsko". Fundacja Nautilus 2012-07-20. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Ryszard Grundman [online], nekrologi.wyborcza.pl [dostęp 2015-04-22] (pol.).
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-18].
- ↑ Grundman, Ryszard (1931-2015) – katalog Biblioteki Narodowej. bn.org.pl. [dostęp 2021-09-25]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Celek: Wyższa Oficerska Szkoła Lotnicza im. Jana Krasickiego : dzieje dęblińskiej szkoły lotniczej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06169-6. OCLC 749603194.
- Jerzy Gotowała, Józef Zieliński, Henryk Czyżyk: Księga lotników polskich 1918-2018. Warszawa: Bellona, 2018. ISBN 978-83-11-15481-0. OCLC 1066114030.
- Tadeusz Malinowski. Zbliżenie do zawodu pilota. „Skrzydlata Polska”. 21/1977, 22 maja 1977. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Józef Zieliński: Dowódcy pułków lotnictwa polskiego 1921-2012. Warszawa: Bellona, 2015. ISBN 978-83-11-13990-9. OCLC 924867180.
- Jerzy Zarębski. Dowódca. „Skrzydlata Polska”. 6/1972, 6 lutego 1972. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.