Łazarz (Baranowicz)

Łazarz

Łuka Baranowicz
arcybiskup czernihowski
Data urodzenia	1617
Data śmierci	1693
arcybiskup czernihowski
Okres sprawowania	1657–1693
Wyznanie	prawosławie
Kościół	Patriarchat Konstantynopolitański Patriarchat Moskiewski
Śluby zakonne	lata 40-te XVII wieku
Diakonat	lata 40-te XVII wieku
Prezbiterat	lata 40-te XVII wieku
Chirotonia biskupia	8 marca 1657

{{Duchowny infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt grafiki = | faksymile = | imię i nazwisko org = | opis grafiki = | miejsce pochówku = | kraj działania = | opis faksymile = Nieznane pola: "imię przybrane oryginalne", "imię i nazwisko oryginalne" oraz "państwo".

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	8 marca 1657
Miejscowość	Jassy
Konsekrator	Gedeon

Lutnia Apollina

Łazarz Baranowicz (ukr. Лазаж Барановіч; ur. 1593, zm. 3 września 1694) – ruski poeta, pisarz, w epoce baroku szerzący konceptyzm (idea – conceptus – imago - ars – opus), duchowny prawosławny. Gorliwy obrońca swego kościoła przeciwko dążeniom jezuitów. Nazwany "filarem swego kościoła".

Rodzina

Rodzina Baranowiczów pochodziła z Litwy (z Jełowego herbu Syrokomla lub Junosza). Przypuszczalnie pochodził z Wilna. Nosił świeckie imię Łuka.

Działalność

Początkowo kształcił się w klasztorze bractwa kijowskiego. Uczył się języków: greckiego, łacińskiego, polskiego i cerkiewnosłowiańskiego. W wieku 30 lat udał się na dalsze kształcenie. Wysłany przez metropolitę Piotra Mohyłę z Kolegium Kijowsko–Mohylańskiego na studia m.in. do jezuickich uczelni Wilna i Kalisza. Na początku lat 40. wykładał gramatykę, poetykę i retorykę w Kolegium Kijowsko–Mohylańskim. Od 1650, a formalnie od 1657, był rektorem tej uczelni.

Wyświęcony na biskupa 8 marca 1657 w Jassach przez Gedeona, metropolitę suczawskiego. Utrzymywał stałe układy z hetmanami Ukrainy, który brali swą inwestyturę z Rosji. W 1667 wezwany był na sobór, który złożył z urzędu patriarchę Nikona. Występował przeciwko Doroszeńce, popierając Brzuchowieckiego, Mnochochrysznego i Skoropadskiego.

W 1657 został biskupem, następnie arcybiskupem czernihowskim, piastował ten urząd aż do śmierci.

Przez pewien okres był administratorem kijowskiej metropolii prawosławnej. W 1674 założył drukarnię w Nowogrodzie Siewierskim, którą z czasem przeniósł do Czernihowa, gdzie za jego zgodą wydrukowano 50 książek w różnych językach.

Twórczość

Znany jest jako autor dużej liczby kazań w języku cerkiewnosłowiańskim, w tym monumentalnych zbiorów: Miecz duchowny (1666), Truby słowes propowidnych (Tруби словес проповідних, 1674). W języku polskim napisał ponad 10 polemicznych utworów i zbiorów wierszy, m. in. Żywoty świętych (Kijów 1670), Lutnia Apollinowa (1671), Księga śmierci (1676), Księga rodzaju (1676), Filar wiary (1678), W wieniec Bożej Matki (1680), Caryca nieba i ziemi (1683). Tworzył w językach polskim, łacińskim i cerkiewnosłowiańskim.

Dzieła

• Żywoty Świetych (Kijów 1670)
• Lutnia Apollinowa każdej sprawie gotowa (1671)
• Rozmowy o wierze i życiu świętych
• Księgi rodzaju
• Księgi śmierci
• O przygodach życia ludzkiego
• Nowa miara starej wiary na wymierzenie władzy św. Piotra i papieżów rzymskich i pochodzenie Ducha Św. od Ojca" (1675)
• Noty pięć ran Chrystusowych" (Czernichów 1680)
• Wieniec Bożej Matki, świętych ojców kwiatki, Najświętszej Panny sertum ex floribus SS. Partum deckertum (Czernichów 1680)

Uczniowie i następcy

Do uczniów arcybiskupa należeli: Symeon Połocki i Innocenty (Kulczycki) – pierwszy biskup prawosławny w Irkucku, zaliczony do grona świętych rosyjskiej Cerkwi prawosławnej, obecnie patron Syberii. Będąc w podeszłym wieku, Łazarz Baranowicz wybrał swego pomocnika i następce w osobie Teodozjusza (Połonickiego-Uglickiego).

Biografię Łazarza Baranowicza napisał Stradomski w Dzienniczku misterium osiecenia narodowego za lipiec i sierpień 1852.

Literatura

• Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana Saturnina Sikorskiego (1892-1914), tom 6, str. 946.
• Encyklopedia Powszechna Orgelbranda (1862-1869), tom 2, str. 860-861.
• Енциклопедія українознавства, Lwów 1993, t. 1, s. 91