Święciany: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Zabytki: drobne merytoryczne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne merytoryczne
Linia 25: Linia 25:
|www = http://www.svencionys.lt/
|www = http://www.svencionys.lt/
}}
}}
[[Plik:Svencionys Old Believers church.jpg|thumb|]]
[[Plik:Svencionys Orthodox church.jpg|thumb|Cerkiew św. Trójcy]]
[[Pliko:Żwirko - tablica.JPG|thumb|Dom Franciszka Żwirko - tablica]]
'''Święciany''' ([[język litewski|lit.]] ''Švenčionys'') – miasto rejonowe na [[Litwa|Litwie]], na [[Auksztota|Auksztocie]], położone ok. 60 km na północny wschód od [[Wilno|Wilna]]. Ludność: 5658 mieszkańców ([[2005]]).
'''Święciany''' ([[język litewski|lit.]] ''Švenčionys'') – miasto rejonowe na [[Litwa|Litwie]], na [[Auksztota|Auksztocie]], położone ok. 60 km na północny wschód od [[Wilno|Wilna]]. Ludność: 5658 mieszkańców ([[2005]]).


Linia 74: Linia 77:
== Zabytki ==
== Zabytki ==
* Kościół Wszystkich Świętych
* Kościół Wszystkich Świętych
* Cerkiew drewniana
* Kościół drewniany
* Cmentarz katolicki z grobami 50 polskich legionistów
* Cmentarz katolicki z grobami 50 polskich legionistów
* Pałac Mostowskich na przedmieściu [[Cerkliszki]] - pałac zbudował hr. Edward Mostowski w l. 1823 - 1830. Budowla piętrowa na planie prostokąta, podpiwniczona. Front zdobi sześciokolumnowy portyk. We wnętrzu zachowały się stiukowe plafony i gzymsy oraz drewniane parkiety. Przed pałacem znajduje się duży owalny gazon. Z dawnych zabudowań gospodarczych przetrwały wzniesione z kamienia polnego lodownia na planie koła, kryta gontem i zwieńczona wieżyczką oraz kuźnia - z kolumnowym portykiem wgłębnym. Na teren rezydencji wiedzie aleja klonowo-wiązowa. Za pałacem rozciąga się park o pow. 34,5 ha założony ok. 1830 r., z kilkoma stawami oraz grodziskiem zwanym Górą Perkuna<ref>Jolanta Kucharska. Ilustrowany przewodnik po zabytkach na Wileńszczyźnie i Żmudzi. Burchard Edition.2004</ref>.
* Pałac Mostowskich na przedmieściu [[Cerkliszki]] - pałac zbudował hr. Edward Mostowski w l. 1823 - 1830. Budowla piętrowa na planie prostokąta, podpiwniczona. Front zdobi sześciokolumnowy portyk. We wnętrzu zachowały się stiukowe plafony i gzymsy oraz drewniane parkiety. Przed pałacem znajduje się duży owalny gazon. Z dawnych zabudowań gospodarczych przetrwały wzniesione z kamienia polnego lodownia na planie koła, kryta gontem i zwieńczona wieżyczką oraz kuźnia - z kolumnowym portykiem wgłębnym. Na teren rezydencji wiedzie aleja klonowo-wiązowa. Za pałacem rozciąga się park o pow. 34,5 ha założony ok. 1830 r., z kilkoma stawami oraz grodziskiem zwanym Górą Perkuna<ref>Jolanta Kucharska. Ilustrowany przewodnik po zabytkach na Wileńszczyźnie i Żmudzi. Burchard Edition.2004</ref>.
* Dom urodzenia polskiego pilota Franciszka Żwirko, ul. Partyzantów 7
* Dom urodzenia polskiego pilota Franciszka Żwirko, ul. Partyzantów 7
* Cmentarz tatarski (mizar)
* Cmentarz tatarski (mizar)
* Cerkiew
* Cerkiew św. Trójcy z XIX wieku


== Ludzie związani ze Święcianami ==
== Ludzie związani ze Święcianami ==

Wersja z 09:29, 7 lip 2015

Święciany
Ilustracja
Kościół w Święcianach
Herb
Herb
Państwo

 Litwa

Okręg

wileński

Burmistrz

Zigmas Garla

Powierzchnia

6,13 km²

Populacja (2005)
• liczba ludności
• gęstość


5658
923 os./km²

Nr kierunkowy

387

Kod pocztowy

LT-18116

Położenie na mapie Litwy
Mapa konturowa Litwy
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport}
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Cerkiew św. Trójcy

thumb|Dom Franciszka Żwirko - tablica Święciany (lit. Švenčionys) – miasto rejonowe na Litwie, na Auksztocie, położone ok. 60 km na północny wschód od Wilna. Ludność: 5658 mieszkańców (2005).

Demografia

Historia

Święciany są jednym z najstarszych miast na Litwie. Były one dogodnie położone na trakcie z Wilna do Połocka i Witebska. W XV w. znajdował się tam dwór księcia litewskiego Witolda. Był on również fundatorem pierwszego kościoła. Zasługą Witolda było również sprowadzenie do miasta Tatarów. Już w 1486 Święciany posiadały prawa miejskie.

Lata świetności miasto przeżywało w XV i XVI w. Od 1565 miasto było siedzibą sądu ziemskiego. W 1633 przybyli franciszkanie i na przedmieściach zbudowali swój kościół. Zakonników usunięto w ramach carskich represji po powstaniu listopadowym.

W 1812 podczas marszu na Moskwę, miasto odwiedził Napoleon i przyjął tam defiladę wojsk.

Podczas powstania listopadowego Święciany były głównym punktem oporu na Litwie. 20 kwietnia 1831 powołano tam Tymczasowy Rząd Polski na Litwie z hrabią Edwardem Mostowskim na czele. W 1839 po synodzie połockim w Święcianach powstała jedna z pierwszych parafii prawosławnych po zniesieniu unii brzeskiej. W 1898 na koszt państwa rosyjskiego w miejscowości wzniesiono cerkiew Świętej Trójcy. Parafia prawosławna liczyła w 1913 709 wiernych[1].

W 1919 miasto powróciło do Polski. Za II RP siedziba wiejskiej gminy Święciany. 20 października 1933 do miasta włączono zaścianek Ligumy (nazwa miejscowa: Podligumy) z gminy wiejskiej Święciany[2]. 10 marca 1924 roku honorowym obywatelem miasta został Józef Piłsudski.

Po zajęciu przez Armię Czerwoną miasto zostało wcielone do Białoruskiej SRR i poddane surowym represjom. Większość Polaków działających politycznie i bogatych właścicieli ziemskich zostało wywiezionych w głąb ZSRR. Po włączeniu Litwy w skład ZSRR w 1940 miasto z rejonem zostało przekazane Litewskiej SRR. Po wkroczeniu Niemców w 1941, represje dotknęły Żydów, którzy przed wojną stanowili ponad połowę mieszkańców miasta. Hitlerowcy zamordowali ponad 4 tys. Żydów. 19 i 20 maja 1942 roku niemieckie i litewskie formacje policyjne dokonały zbrodni na ludności polskiej, mordując około 400 Polaków.

 Osobny artykuł: Zbrodnia w Święcianach.

W pobliżu Święcian (w Zułowie) urodził się Józef Piłsudski, a w podświęciańskich Łygnianach Ignacy Oziewicz. Miasto jest miejscem urodzenia m.in. asa polskiego lotnictwa – Franciszka Żwirki, generałów Wojska II RP: Rudolfa Niemiry i Wiktora Thomée. W latach 20. posłem na Sejm ze Święcian był Stanisław Cat-Mackiewicz.

Aktualnie Polacy stanowią ok. 27,4% mieszkańców rejonu święciańskiego.

W październiku 2011 roku na cmentarzu w Święcianach zniszczono 50 grobów polskich legionistów. Nacjonaliści zamazali krzyże i tablice pamiątkowe na grobach farbą, oraz namalowali na nich swastyki[3].

Zabytki

  • Kościół Wszystkich Świętych
  • Cerkiew drewniana
  • Cmentarz katolicki z grobami 50 polskich legionistów
  • Pałac Mostowskich na przedmieściu Cerkliszki - pałac zbudował hr. Edward Mostowski w l. 1823 - 1830. Budowla piętrowa na planie prostokąta, podpiwniczona. Front zdobi sześciokolumnowy portyk. We wnętrzu zachowały się stiukowe plafony i gzymsy oraz drewniane parkiety. Przed pałacem znajduje się duży owalny gazon. Z dawnych zabudowań gospodarczych przetrwały wzniesione z kamienia polnego lodownia na planie koła, kryta gontem i zwieńczona wieżyczką oraz kuźnia - z kolumnowym portykiem wgłębnym. Na teren rezydencji wiedzie aleja klonowo-wiązowa. Za pałacem rozciąga się park o pow. 34,5 ha założony ok. 1830 r., z kilkoma stawami oraz grodziskiem zwanym Górą Perkuna[4].
  • Dom urodzenia polskiego pilota Franciszka Żwirko, ul. Partyzantów 7
  • Cmentarz tatarski (mizar)
  • Cerkiew św. Trójcy z XIX wieku

Ludzie związani ze Święcianami


Miasta partnerskie

  1. ↑ G. Szlewis, Православные храмы Литвы, Свято-Духов Монастыр, Vilnius 2006, ISBN 9986-559-62-6, s.480
  2. ↑ Dz.U. z 1933 r. nr 81, poz. 587
  3. ↑ Światełko dla Strażników Kresów
  4. ↑ Jolanta Kucharska. Ilustrowany przewodnik po zabytkach na Wileńszczyźnie i Żmudzi. Burchard Edition.2004

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Święciany&oldid=43107144”