Dokudów Pierwszy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje) kat. |
drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 32: | Linia 32: | ||
Przez miejscowość przepływa [[Żarnica]], niewielka rzeka dorzecza [[Bug]]u, lewy dopływ [[Zielawa|Zielawy]]. |
Przez miejscowość przepływa [[Żarnica]], niewielka rzeka dorzecza [[Bug]]u, lewy dopływ [[Zielawa|Zielawy]]. |
||
== Historia == |
|||
Dawniej [[miasto]] [[Lokacja (historia)|lokowane]] w |
Dawniej [[miasto]] [[Lokacja (historia)|lokowane]] w 1504 przez Lwa Bohowitynowicza (Bohowityna?) za zgodą [[król]]a [[Aleksander Jagiellończyk|Aleksandra Jagiellończyka]] na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]] pod ówczesną nazwą Lewkowo<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Grodzisko, st. 1, Ortel Książęcy Pierwszy - Zabytek.pl |data dostępu = 2018-10-08 |opublikowany = zabytek.pl |url = https://zabytek.pl/pl/obiekty/ortel-ksiazecy-pierwszy-grodzisko-st-1 |język = pl}}</ref>. Znany jest przywilej lokacyjny króla Aleksandra z roku 1504 nadający prawo wolnego jarmarku i prawo budowy zamku na miejscu starego grodziska w widłach Zielawy i Żarnicy<ref name=":1" />. W dokumentach z 1529 roku jest już wymienione miasteczko Dokudów. W XVI w. było ono własnością Bohowitynów i wchodziło w skład dóbr Ortel (Wortel), w 1580 wzmiankowano w nim fundację monasteru<ref name=":1" />. O „horodyszczach“ w rejonie Dokudowa wspominały Akta Grodzkie Brzeskie.W XVI w. w miejscowości funkcjonował prawosławny klasztor<ref>{{cytuj książkę | autor = Pawluczuk U. A.| tytuł = Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej| wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku| rok = 2007| strony = 25| isbn = 978-83-7431-127-4}}</ref>. Po zawarciu unii brzeskiej miejscowa ludność, razem z całą diecezją, przeszła do Kościoła unickiego i kolejna świątynia ufundowana w miejscowości, zbudowana w 1692 r., była już cerkwią unicką<ref name=":0">red. K. Kolendo-Korczakowa, A. Oleńska, M. Zgliński: ''Katalog zabytków sztuki w Polsce. Województwo lubelskie powiat Biała Podlaska''. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2006, s. 53-54.</ref>. Dokudów utracił prawa miejskie przed [[1700]] rokiem<ref>Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 28-29.</ref>. W 1875, wskutek [[Likwidacja unickiej diecezji chełmskiej|likwidacji unickiej diecezji chełmskiej]], dokudowska parafia przeszła do [[Rosyjski Kościół Prawosławny|Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego]]. XVII-wieczna cerkiew spłonęła całkowicie w 1915. Po tej dacie parafii prawosławnej nie restytuowano. W latach 1928–1932 na miejscu starszej cerkwi zbudowano świątynię [[Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-słowiańskiego w Polsce|neounicką]], zaś w 1947 r. przemianowano ją na rzymskokatolicką<ref name=":0" />. We wsi znajduje się również [[Cmentarz w Dokudowie Pierwszym|cmentarz]], dawniej unicki i prawosławny, obecnie rzymskokatolicki<ref>{{Cytuj|tytuł=Parafia|data dostępu=2017-07-06|opublikowany=diecezja.radiopodlasie.pl|url=http://diecezja.radiopodlasie.pl/?pageId=63&pr=35|język=pl}}</ref>. |
||
Utrata [[prawa miejskie|praw miejskich]] na pocz. [[XIX wiek]]u. W roku 1915 spalony przez wojska [[Rosja|rosyjskie]]. |
Utrata [[prawa miejskie|praw miejskich]] na pocz. [[XIX wiek]]u. W roku 1915 spalony przez wojska [[Rosja|rosyjskie]]. |
||
Wersja z 13:10, 8 paź 2018
| {{{rodzaj miejscowości}}} | |
| |
| Państwo | lubelskie |
|---|---|
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
83 |
| Kod pocztowy |
21-500[3] |
| Tablice rejestracyjne |
LBI |
| SIMC |
0010582[4] |
Położenie na mapie brak | |
Położenie na mapie świata  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} | |
Dokudów Pierwszy – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Biała Podlaska[4][5].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.
Przez miejscowość przepływa Żarnica, niewielka rzeka dorzecza Bugu, lewy dopływ Zielawy.
Historia
Dawniej miasto lokowane w 1504 przez Lwa Bohowitynowicza (Bohowityna?) za zgodą króla Aleksandra Jagiellończyka na prawie magdeburskim pod ówczesną nazwą Lewkowo[6]. Znany jest przywilej lokacyjny króla Aleksandra z roku 1504 nadający prawo wolnego jarmarku i prawo budowy zamku na miejscu starego grodziska w widłach Zielawy i Żarnicy[6]. W dokumentach z 1529 roku jest już wymienione miasteczko Dokudów. W XVI w. było ono własnością Bohowitynów i wchodziło w skład dóbr Ortel (Wortel), w 1580 wzmiankowano w nim fundację monasteru[6]. O „horodyszczach“ w rejonie Dokudowa wspominały Akta Grodzkie Brzeskie.W XVI w. w miejscowości funkcjonował prawosławny klasztor[7]. Po zawarciu unii brzeskiej miejscowa ludność, razem z całą diecezją, przeszła do Kościoła unickiego i kolejna świątynia ufundowana w miejscowości, zbudowana w 1692 r., była już cerkwią unicką[8]. Dokudów utracił prawa miejskie przed 1700 rokiem[9]. W 1875, wskutek likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, dokudowska parafia przeszła do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. XVII-wieczna cerkiew spłonęła całkowicie w 1915. Po tej dacie parafii prawosławnej nie restytuowano. W latach 1928–1932 na miejscu starszej cerkwi zbudowano świątynię neounicką, zaś w 1947 r. przemianowano ją na rzymskokatolicką[8]. We wsi znajduje się również cmentarz, dawniej unicki i prawosławny, obecnie rzymskokatolicki[10].
Utrata praw miejskich na pocz. XIX wieku. W roku 1915 spalony przez wojska rosyjskie.
Miejsce urodzenia księdza Stanisława Brzóski, któremu poświęcony jest znajdujący się we wsi pomnik-krzyż.
Zabytki
Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[11] na listę zabytków wpisane są obiekty:
- kaplica przydrożna drewniana, nr rej.: A/93 z 2.10.2003
-
Kapliczka z figurą św. Jana Nepomucena -
Centrum miejscowości -
Kościół św. Praksedy (dawna cerkiew neounicka) -
Krzyż ku czci ks. Stanisława Brzóski
Przypisy
- ↑ Portal polskawliczbach.pl
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-05-17].
- ↑ Poczta polska. Wyszukiwarka kodów pocztowych
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b c Grodzisko, st. 1, Ortel Książęcy Pierwszy - Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2018-10-08] (pol.).
- ↑ Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 25. ISBN 978-83-7431-127-4.
- ↑ a b red. K. Kolendo-Korczakowa, A. Oleńska, M. Zgliński: Katalog zabytków sztuki w Polsce. Województwo lubelskie powiat Biała Podlaska. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2006, s. 53-54.
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 28-29.
- ↑ Parafia [online], diecezja.radiopodlasie.pl [dostęp 2017-07-06] (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 1.
Linki zewnętrzne
- Dokudów na stronie Wirtualne Podlasie
- Dokudów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 93.
- Siedziba gminy: Biała Podlaska
| Wsie |
|
|---|---|
| Kolonie | |
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Części wsi |
|
| Kolonie wsi |
|
| Przysiółki wsi |
|
| Osada kolonii |
