Sterlet

Sterlet
	Acipenser ruthenus
	Linnaeus, 1758
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Podgromada	kostnochrzęstne
Rząd	jesiotrokształtne
Rodzina	jesiotrowate
Rodzaj	Acipenser
Gatunek	sterlet
Synonimy
	Acipenser gmelini Fitzinger, 1836; Acipenser kamensis Lovetsky, 1834; Acipenser kankreni Duméril, 1870; Acipenser kostera Fitzinger, 1832; Acipenser lovetzkyi Duméril, 1870; Acipenser marsiglii Brandt, 1833; Acipenser pygmaeus Pallas, 1814; Acipenser ruthensis Linnaeus, 1758; Acipenser ruthenus alba Antipa, 1909; Acipenser ruthenus albinea Brusina, 1902; Acipenser ruthenus birostrata Brusina, 1902; Acipenser ruthenus erytraea Antipa, 1909; Acipenser ruthenus grisescens Brandt, 1853; Acipenser ruthenus leucotica Brandt, 1853; Acipenser ruthenus obtusirostris Brusina, 1902; Acipenser ruthenus rutzskyi Johansen, 1946; Acipenser ruthenus ruzskyi Johansen, 1946; Acipenser ruthenus septemcarinata Brusina, 1902; Sterledus ruthenus sibiricus Dybowski, 1874;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sterlet^[3], czeczuga^[3] (Acipenser ruthenus) – gatunek słodkowodnej, wędrownej ryby z rodziny jesiotrowatych (Acipenseridae).

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Żyje w zlewiskach Morza Czarnego, Kaspijskiego, Białego, Karskiego i Arktycznego, oraz w dorzeczu Dźwiny. Na wschodzie areał jego występowania ograniczony jest Obem i Irtyszem.

W 1837 w Polsce podjęto nieudaną próbę introdukcji tego gatunku^[4]. Na początku XX w. stwierdzono jego obecność w Bugu. Prawdopodobnie przywędrował z dorzecza Dniestru Kanałem Królewskim. W okresie międzywojennym sterlet był łowiony w południowo-wschodnich rejonach Polski w Dniestrze.

Tworzy dwie rasy^[3]:

europejską (Acipenser ruthenus ruthenus)
syberyjską (Acipenser ruthenus kamensis)

Cechy morfologiczne[edytuj | edytuj kod]

Osiąga długość do 1,25 m i masę maksymalnie do 16 kg^[5], zazwyczaj jednak przy długości 1 m waży około 6 kg. Charakteryzuje się wydłużonym kształtem ciała i dość długim ostrym rostrum, którego względna długość może przekroczyć 50% długości głowy. Otwór gębowy mały, pośrodku dolnej wargi występuje wąska przerwa. Cechą charakterystyczną sterleta jest obecność na wąsikach falban składających się z licznych wyrostków. Posiada od 11 do 17 płytek grzbietowych z długim, ostrym grzebieniem i hakiem, około 65 małych zachodzących na siebie płytek bocznych i od 10 do 18 płytek brzusznych. Grzbiet ma barwę szaro lub brązowozieloną, boki są jaśniejsze, brzuch jest jasnożółty lub różowobiały.

Odżywianie[edytuj | edytuj kod]

Dorosły sterlet odżywia się głównie larwami owadów (jętek, komarów) oraz owadami opadającymi na powierzchnię wody, a także drobnymi organizmami bentosowymi, w tym drobnymi ślimakami i pijawkami. Zjadają też ikrę innych jesiotrów.

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Czeczuga charakteryzuje się wczesnym osiągnięciem dojrzałości płciowej:

samce dojrzewają w wieku 4–7 lat
samice 5–10 lat

Płodność samic wynosi średnio od 10,6–27,4 tys. sztuk ziaren ikry w zależności od rejonu występowania. Warunki rzeczne:

szybki prąd wody (powyżej 1,5 m/s)
twarde mineralne dno
temperatura 12–17 °C

Tarło odbywa się od maja do połowy czerwca. U ryb dojrzałych płciowo występuje biały nalot, który jest bardziej intensywny u samców. Inkubacja ikry trwa od 6–9 dni. Ikra sterleta jest drobna – 2 mm. Wylęg po resorpcji woreczka początkowo żeruje w pobliżu tarliska, a następnie rozpoczyna migracje w poszukiwaniu miejsc z większą koncentracją organizmów pokarmowych.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Ryby Polski

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Acipenser ruthenus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Acipenser ruthenus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c Nikolski 1970 ↓, s. 120
↑ A. Witkowski, J. Grabowska. The non-indigenous freshwater fishes of Poland: Threats for native ichthyofauna and consequence for fishery: A review. „Acta Ichthyologica et Piscatoria”. 42 (2), s. 77–87, 2012. DOI: 10.3750/AIP2011.42.2.01. (ang.).
↑ Acipenser ruthenus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 22 lutego 2009]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
Ryby : encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
Acipenser ruthenus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 22 lutego 2009]
Jerzy Gronau: Słownik nazw ryb. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1994. ISBN 83-901154-9-2.
G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Franciszek Staff (tłum.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.

[itis-1] Acipenser ruthenus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Acipenser ruthenus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Nikolski-3] Nikolski 1970 ↓, s. 120

[W&G2012-4] A. Witkowski, J. Grabowska. The non-indigenous freshwater fishes of Poland: Threats for native ichthyofauna and consequence for fishery: A review. „Acta Ichthyologica et Piscatoria”. 42 (2), s. 77–87, 2012. DOI: 10.3750/AIP2011.42.2.01. (ang.).

[5] Acipenser ruthenus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 22 lutego 2009]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]