Dniestr

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dniestr
Ilustracja
Dniestr koło Twierdzy Chocimskiej
Kontynent

Europa

Państwo

 Ukraina
 Mołdawia

Rzeka
Długość 1362 km
Powierzchnia zlewni

68 627 km²

Średni przepływ

310 m³/s

Źródło
Miejsce Ukraina, niedaleko Drohobycza, w pobliżu granicy z Polską
Współrzędne

49°10′31,8″N 22°53′17,9″E/49,175500 22,888300

Ujście
Recypient Morze Czarne
Miejsce

Ujście limanowe do Limanu Dniestrowskiego

Współrzędne

46°18′14,8″N 30°16′25,0″E/46,304100 30,273600

Mapa
Mapa rzeki
Dorzecze Dniestru
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast na dole znajduje się punkt z opisem „ujście”

Dniestr (ukr. Дністер, Dnister, rum. Nistru, w starożytności gr. Tyras lub Nester) – rzeka płynąca przez Ukrainę i Mołdawię (a w praktyce będąc granicą mołdawsko-naddniestrzańską). Rzeka należy do zlewiska Morza Czarnego. Długość – 1362 km, powierzchnia zlewni – ok. 68 tys. km².

Historia nazwy[edytuj | edytuj kod]

W okresie starożytnym rzeka nazywana była po stgr. Τύρης lub Τύρας, w łac. Tyras, z kultury regionu irańskiego. W epoce bizantyńskiej zaczęto używać stgr. Δάvαστρις i łac. Danăster, po słowiańsku *Dunestru, a następnie w ukr. Дністер, w pol. Dniestr, w ros. Днестр, zaś w rum. Nistru[1].

Przebieg[edytuj | edytuj kod]

Główne źródła Dniestru leżą w Karpatach Wschodnich, około 3 km na południe od ukraińskiej wsi Rozłucz, pod kulminacją Czontyjówki (913 m n.p.m.). W górnym biegu ma charakter rzeki górskiej, potem płynie Wyżyną Wołyńsko-Podolską głęboko wciętym jarem z licznymi bystrzami (porohami). W dolnym biegu płynie przez Nizinę Czarnomorską. Uchodzi do Morza Czarnego w limanie Dniestru o szerokości 9 km i długości 32 km.

Na rzece – w okolicy miasta Nowodniestrowsk – zlokalizowana jest Dniestrzańska Elektrownia Wodna. Nieopodal miasta Dubosary znajduje się natomiast mniejsza elektrownia i zbiornik wodny.

Katastrofa ekologiczna[edytuj | edytuj kod]

We wrześniu 1983 roku doszło do awarii tamy, separującej od rzeki zbiornik na odpady z fabryki w Stebniku, produkującej nawóz na bazie siarczanu potasu. Do rzeki dostało się około 4,5 miliona m³ tej soli, która nie rozpuściwszy się w wodzie osiadała na dnie i przemieszczała się w dół biegu rzeki. Zanieczyszczenie zatrzymało się na tamie Nowo-Dniestrowskiej, gdzie zakumulowało się ponad milion m³ substancji. Na odcinku Dniestru przekraczającym 500 kilometrów substancje trujące zabiły całą biosferę rzeki, jak również zwierzęta hodowlane i ptaki, które piły zatrutą wodę. Katastrofa bezpośrednio nie doprowadziła do śmierci ludzi. Pod zarzutem niedopatrzenia aresztowano ośmiu pracowników fabryki. Sąd uniewinnił ich jednak, a za przyczynę katastrofy uznano skomplikowaną strukturę geologiczną terenu. Autorzy pracy An Enviromental History of Russia nazwali to wydarzenie jedną z największych katastrof ekologicznych w ZSRR[2].

Dopływy Dniestru[3][edytuj | edytuj kod]

Lewobrzeżne[edytuj | edytuj kod]

Prawobrzeżne[edytuj | edytuj kod]

Miasta nad Dniestrem[edytuj | edytuj kod]

Ważniejsze miasta leżące nad Dniestrem:

Obszary chronione[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Dnestr (Enciclopedia on line). treccani.it. [dostęp 2023-07-03]. (wł.).
  2. Paul Josephson i inni, An Enviromental History of Russia, Cambridge 2013, s. 202 (ang.).
  3. Teofil Tomicki, Słowiańskie rzeki w Europie : przyczynek do starożytności słowiańskich, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1925, s. 64 [dostęp 2023-07-04].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]