Stradów (województwo świętokrzyskie)
50°22′16″N 20°28′56″E/50,371111 20,482222
| wieś | |
 Wały grodziska | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-506[4] |
| Tablice rejestracyjne |
TKA |
| SIMC |
0236145[5] |
Położenie na mapie gminy Czarnocin  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kazimierskiego  | |
| 50°22′16″N 20°28′56″E/50,371111 20,482222[1]
| |
Stradów – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kazimierskim, w gminie Czarnocin[6][5].
Miejscowość znana jest głównie z odkryć archeologicznych. Znajdują się tu pozostałości ogromnego słowiańskiego grodziska, datowanego na okres pomiędzy VIII a XII w. n.e., które wraz z podgrodziami zajmowało obszar ok. 25 ha i należy do największych w kraju[7].
Ukształtowanie terenu i wysokość wałów grodziska powodują, że przy dobrej pogodzie widać z nich Beskidy, a przy idealnych warunkach można dostrzec szczyty Tatr[7].
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0236151 | Chałupki | część wsi |
| 0236168 | Kopanina | przysiółek |
| 0236174 | Wierzbica | część wsi |
Historia Stradowa[edytuj | edytuj kod]
W Stradowie archeolodzy znaleźli ślady wielu drewnianych chat, półziemianek, pieców i palenisk. Szacuje się, że mieszkało tu kilkaset osób i jak na ówczesne warunki, była to duża osada, prawdopodobnie był to też ważny ośrodek administracyjny.
Z ostatnich badań wynika, że grodzisko w Stradowie z pewnością istniało w czasach plemiennych, między IX a XI wiekiem i było ważnym ośrodkiem państwa Wiślan.
Z upływem czasu okoliczne tereny zostały wchłonięte przez państwo Piastów. W jego organizacji grodziska takie jak Stradów traciły stopniowo na znaczeniu na rzecz grodów kasztelańskich. A taki znajdował się w niedalekiej Wiślicy[7].
24 lipca 1450 szlachcic Mikołaj ze Stradowa, który miał pewne sprawy majątkowe z Janem Buczackim z Krzywego, wzmiankowany w zapiskach sądu zamkowego we Lwowie[8].
W czasie II wojny światowej 11 stycznia 1945 r. w potyczce pod Stradowem oddział Armii Krajowej rozbił oddział złożony z Niemców i Ukraińców.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Grodzisko z VIII-XII w., jedno z największych w Polsce. Główny gród, nazywany Zamczyskiem, zajmował powierzchnię ponad 1,5 ha. Z podgrodziami zajmował obszar 25 ha. Do dziś zachowały się otaczające go, dochodzące do kilkunastu metrów wały ziemne i zagłębienia fosy. Widziane z góry mają kształt zamkniętej podkowy. Do grodu przylegały podgrodzia – od północy Mieścisko, od południowego wschodu Barzyńskie. One także otoczone były zachowanym we fragmentach systemem wałów ziemnych i fos, jednakże nie tak okazałych jak te chroniące Zamczysko.
- Drewniany kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła, wzniesiony w 1657 r. przez wojewodę krakowskiego Władysława Gonzagę Myszkowskiego. Powstał na miejscu kościoła wzmiankowanego po raz pierwszy w 1326 r., który spłonął w 1656 r. W XIX w. został rozbudowany. W kościele znajduje się XVII-wieczny obraz Matki Boskiej Stradowskiej ze srebrną sukienką z 1879 r., kamienna chrzcielnica z XVII w., obrazy Chrystusa i św. Marii Magdaleny z XVII-XVIII w., monstrancja i kielichy barokowe, relikwiarz św. Stanisława. Obok świątyni znajduje się drewniana dzwonnica z 1780 r. Dzwon z napisem Polonus me fecit podarowany został przez fundację ks. Szymona Goszczyńskiego.
- Kościół oraz dzwonnica są wpisane do rejestru zabytków nieruchomych (A.183/1-2 z 15.01.1957 i z 15.02.1967)[9].
-
Elewacja frontowa -
Wnętrze -
Elewacja boczna
.jpg)
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 131656
- ↑ Wieś Stradów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-03-02], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1210 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b c Odkrywamy Świętokrzyskie – Stradów, Janusz Kędracki, Gazeta.pl Kielce.
- ↑ Akta grodzkie i ziemskie. T. XII. Lwów : I. Związkowa Drukarnia we Lwowie, 1887, s. 297–298. (łac.)
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 13 [dostęp 2015-10-21].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kalendarz świętokrzyski 2005. Z dnia na dzień przez stulecia. Kielce 2004.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Grodzisko w Stradowie – zdjęcie z powietrza. fotostacja.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-12)].
- Stradów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 385.
- Stradów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 624.
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Integralne części wsi |
|
| Nazwy zniesione |
|
